بازار سیاه شماره‌های خاص داغ است
سیم‌کارت‌های رند؛ کالاهای سرمایه‌ای
این سیم‌کارت‌های رند که غالبا دائمی و قدیمی هستند، تقاضای زیادی برایشان وجود دارد و البته قیمت برخی از آنها به چند میلیارد تومان نیز می‌رسد. در این بین حراج‌هایی برای سیم‌کارت‌های رند هم برگزار می‌شود تا تاثیری بر شکست قیمت‌ها داشته باشد، اما به گفته کارشناسان از آنجا که تعداد فروش این سیم‌کارت‌ها در هر حراج بسیار کم است، خود این حراج‌ها هم می‌توانند به تورم در این عرصه دامن بزنند.
سیم‌کارت‌هایی به قیمت یک آپارتمان!
بررسی میدانی خبرنگار «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در سایت‌های فروش سیم‌کارت، پیش‌شماره‌های خاص با قیمتهای نجومی خرید و فروش می‌شوند. جالب است بدانید که قیمت پایه سیم‌کارت‌های رند در یکی از این سایت‌ها از ۱۵ میلیون تومان آغاز می‌شود. فروشندگان می‌گویند سقف قیمتی این سایت‌ها پنج میلیارد تومان تعیین شده است، اما قیمت بسیاری از این سیم‌کارت‌ها که ترتیب رندتری دارند از این حدود نیز فراتر می‌رود و درست به همین دلیل بسیاری از این سیم‌کارت‌ها در بازار سیاه معامله می‌شوند. این در حالی است که اکنون حتی با پنج میلیارد تومان می‌توان آپارتمانی با متراژ متوسط در مرکز شهر تهران خریداری کرد!
حسین سادات‌حسینی، رئیس اتحادیه صنف دستگاههای مخابراتی، ارتباطی و لوازم جانبی تهران، درباره علت صعود قیمت سیم‌کارت‌های رند طی سال‌های اخیر به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «سیم‌کارت‌های رند در سال‌های اخیر طرفداران بسیاری پیدا کرده‌اند، زیرا ارزش افزوده بیشتری نسبت به دیگر کالاهای سرمایه‌ای مثل دلار، سکه و بیت‌کوین دارند. این در حالی است که احتمال دزدیده شدن سیم‌کارت نیز نزدیک به صفر است و علاوه بر این موارد در جامعه هرکس سیم‌کارت رندتری داشته باشد از اعتبار بیشتری نیز برخوردار خواهد بود.»
سادات‌حسینی ادامه می‌دهد: «همیشه قانون عرضه و تقاضا باعث می‌شود ارزش یک کالا افزایش یا کاهش پیدا کند. هنگامی که عرضه بالا و تقاضای یک کالا پایین باشد، روند قیمت نزولی می‌شود و در مقابل اگر عرضه کم و تقاضا بالا باشد، قیمت در مسیر صعودی قرار می‌گیرد و در نتیجه کالا تبدیل به کالای خاص می‌شود که ارزش افزوده بیشتری دارد.»
البته فعالان این بازار می‌گویند طی ماه‌های اخیر همراه با رکود در سایر بازارهای سرمایه‌ای، بازار فروش سیم‌کارت‌های رند نیز سوت و کور شده است و سرمایه‌گذاران به دو دسته تقسیم شده‌اند؛ عده‌ای ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در شرایط باثبات‌تری وارد بازار کنند و عده دیگر در شرایطی قرار گرفته‌اند که تورم سرمایه آنها را بلعیده است، به حدی که دیگر پولی برای خرید و فروش ندارند.
عرضه محدود در مزایده‌های بی‌فایده
در کشاکش خرید و فروش سیم‌کارت و قیمتهای نجومی، ماهانه مزایده‌ای برای تعدادی از سیم‌کارت‌های رند برگزار می‌شود تا بتواند در شکست قیمت‌ها تاثیری داشته باشد، اما به گفته‌های کارشناسان این حراج‌ها به‌دلیل تعداد پایین سیم‌کارت‌های به فروش رفته، خود می‌تواند دلیلی دیگر برای تورم در این بازار محسوب شود.
سادات‌حسینی درباره این مزایده‌ها نیز به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «ماهانه چند عدد از سیم‌کارت‌های رند به مزایده گذاشته می‌شود، اما این چند سیم‌کارت رند پاسخگوی نیاز جامعه نیست و متقاضی بیشتری برای خرید این سیم‌کارت‌ها وجود دارد. در این شرایط کاسبان به خرید این سیم‌کارت‌ها روی می‌آورند و رقابتی بین آنها شکل می‌گیرد. از آنجا که تعداد کم است در نهایت نیز به‌مرور قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند.»
او در خصوص میزان تاثیرگذاری این حراج‌ها نیز می‌گوید: «مزایده‌ها نتوانسته‌اند در این زمینه تاثیرگذار باشند، زیرا عرضه در این حراج‌ها پایین بوده و تا حدی عرضه برای کمک به بازار صورت نمی‌گیرد. در این حالت سیم‌کارت‌ها به دست دلالان می‌رسد و باعث انحصاری شدن بازار و صعود قیمت‌ها می‌شود.» به گفته منابع آگاه، تعداد سیم‌کارت‌های عرضه شده در این مزایده‌ها هر بار تنها بین ۱۰ تا ۱۲ عدد برآورد می‌شود.
سازوکار حراج و پرداخت اقساطی
البته توجه به سازوکار این مزایده‌ها نیز نکات جالبی را روشن می‌کند. بر اساس گفته کارشناسان، شرکت‌کنندگان برای ورود به این حراج و ثبت پیشنهاد خود نیز ملزم به پرداخت هزینه‌ای معادل ۲۰ درصد قیمت پایه هستند و همین عامل، بسیاری از خریداران مصرفی را از شرکت در حراج منصرف می‌کند.
یکی از کارشناسان مزایده سیم‌کارت در اپراتورها درباره نحوه برگزاری این حراج به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «مطابق مجوزی که سازمان تنظیم مقررات داده است، مجاز به فروش سیم‌کارت‌های رند با قیمت مصوب نیستیم. این شماره‌ها از لحاظ قیمتی بالاتر است و باید به صورت فرآیند حراج آنلاین واگذار شود و کمیته حراج این سیم‌کارت‌ها را قیمت‌گذاری می‌کند.
بر اساس قیمتی که این شماره‌ها در حراج‌های قبلی داشته‌اند، قیمت‌ها مشخص و قیمتی پایه برای آنها در نظر گرفته می‌شود. هنگام آغاز حراج کاربران مبلغ پایه را می‌بینند و ۲۰ درصد را به عنوان ودیعه قیمت پایه پرداخت می‌کنند تا بتوانند در این حراج شرکت و پیشنهاد قیمتی خود را ثبت کنند.»
او ادامه می‌دهد: «معمولا مهلت حراج‌ها نهایتا ۱۰ روز است و اگر در هشت ساعت انتهایی کسی پیشنهاد قیمتی بدهد، برای ضایع نشدن حق دیگران، حراج هشت ساعت دیگر تمدید می‌شود و این روند ادامه پیدا می‌کند. تا زمانی که اشخاص شرکت‌کننده دست از ارائه پیشنهاد بکشند، قانون تمدید حراج ادامه دارد. نمی‌توان سقف و کف قیمتی برای این سیم‌کارت‌ها در حراج تعیین کرد، بلکه قیمت‌ها بر اساس پیشنهاد کاربران مشخص می‌شود.
مهلت قانونی حراج که تمام می‌شود کارگروه شماره‌های رند دوباره تشکیل می‌شود و در مورد اینکه کدام شماره مورد تایید است تصمیم‌گیری می‌کنند. پس از تصمیم‌گیری به افراد منتخب اطلاع داده می‌شود و پنج روز نیز مهلت واریز وجه وجود دارد. اگر نفر اول طی این پنج روز مبلغ را واریز کرد، می‌تواند سیم‌کارت را دریافت کند. اگر نفر اول واریز نکرد و شماره نفر دومی هم داشت، پنج روز بعدی به عنوان مهلت برای نفر دوم قرار می‌گیرد و ودیعه نفر قبلی ضبط می‌شود. این روند تا سه نفر می‌تواند ادامه داشته باشد.»
خارج از مزایده‌ها و در بازار آزاد، پرداخت هزینه این سیم‌کارت‌ها انواع مختلفی دارد. برخی که بتوانند پول را به‌صورت نقد بپردازند، سیم‌کارت در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نام آنها زده می‌شود، اما در سیم‌کارت‌هایی با قیمت بالاتر، قابلیت پرداخت به‌صورت اقساطی نیز وجود دارد. اغلب فروشندگان نیمی از مبلغ را دریافت می‌کنند و بقیه مبلغ سیم‌کارت نیز باید در نهایت تا ۶ ماه پرداخت شود و البته علاوه بر این مبلغ، ۶ درصد نیز باید به عنوان کارمزد پرداخت شود.
قیمت‌گذاری بدون نظارت دقیق
عوامل متعددی می‌تواند در قیمت‌گذاری سیم‌کارت‌های رند موثر باشد که پیش‌شماره مهم‌ترین آنهاست. برای مثال پیش‌شماره‌های کمیاب مانند پیش‌شماره‌های تهران یا اپراتورهای قدیمی با توجه به تقاضای زیاد، قیمت بالاتری نیز دارند. در این بین نوع رندی شماره سیم‌کارت نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در قیمت‌گذاری داشته باشد. برخی شماره‌ها کدهای ویژه دارند و برخی دیگر در ارقام خود از ویژگی‌هایی مانند ترتیبی بودن چهار رقم آخر برخوردارند.
در این بین نوع اپراتوری که شماره رند را نیز عرضه می‌کند، در تعیین ارزش سیم‌کارت تاثیر دارد. معمولا سیم‌کارت‌های رند همراه اول با پیش‌شماره ۰۹۱۲ از دیگر اپراتورها گران‌تر برآورد می‌شوند. کارشناسان نو یا کارکرده بودن سیم‌کارت را نیز یکی از عوامل اثرگذار بر قیمت آن می‌دانند.
سیم‌کارت‌های صفر یا نو به سیم‌کارت‌هایی گفته می‌شود که تا کنون از آنها استفاده نشده است و در نتیجه کسی نیز با آن تماس نمی‌گیرد. سیم‌کارت‌های کارکرده نیز همان‌طور که از نام آن پیداست پیش از این از سوی شخص دیگری استفاده شده‌اند و ممکن است دارای سابقه تماس، پیامک یا استفاده از اینترنت باشند. سیم‌کارت‌های صفر با توجه به مزایایی که دارند از قیمت بالاتری نسبت به سیم‌کارت‌های کارکرده با ویژگی‌های برابر برخوردار هستند.
این روند برای قیمت‌گذاری در حالی است که از سوی رگولاتور هیچ نظارت دقیقی بر خرید و فروش سیم‌کارت‌های رند وجود ندارد. تنها راه موجود برای کنترل قیمت سیم‌کارت‌های رند در بازار به حراج‌ها منتهی می‌شود که آن هم با توجه به سازوکار برگزاری‌اش توان چندانی برای شکست قیمتهای نجومی ندارد.
