روزنامه گاردین: تلگرام بزرگ‌ترین اپلیکیشن زیرزمینی در دنیاست
تلگرام از روزهای ابتدایی خود به عنوان طغیانگری علیه سانسور فزاینده در روسیه که خانه اصلی بنیان‌گذارش بود و جنجال‌های پیرامون عدم رمزنگاری و استفاده از ارزهای دیجیتال، تا نقش امروزش به عنوان چت‌روم بدون نظارتی که متهم شده بستری برای سازمان‌دهی آشوب‌های انگلیس فراهم کرده، به آزادی بیان تاکید داشته است. تلگرام توسط پاول و نیکولای دوروف، برادران میلیاردر روسی تبعیدی، در سال ۲۰۱۳ تاسیس شد. البته نخستین اپلیکیشنی که پاول عرضه کرد، نسخه روسی فیس‌بوک به نام «وی کُنتاکته» بود که هفت سال قبل راه‌اندازی شد. پاول به تدریج کنترل آن وب‌سایت را از دست داد و به همین دلیل تلگرام را در دوران تبعید در برلین تاسیس کرد. دفتر مرکزی تلگرام از نظر قانونی در جزایر ویرجین انگلیس است، اما برای اهداف عملی از دوبی اداره می‌شود که پاول دوروف اکنون یکی از چهار شهروندی خود را در آنجا دارد. تلگرام در ابتدا سرویسی مشابه سایر برنامه‌های پیام‌رسان مانند واتس‌اپ و مسنجر فیس‌بوک بود، اما در سال‌های بعد به یک شبکه اجتماعی تبدیل شد. علاوه بر برقراری ارتباط یک به یک در آن، کاربران می‌توانند به گروه‌هایی با حداکثر ۲۰۰ هزار نفر بپیوندند و کانال‌هایی ایجاد کنند که دیگران بتوانند آنها را دنبال کرده و نظرات خود را در مورد آن بنویسند. در نتیجه، این سرویس در یک منطقه خاکستری بین اینترنت عمومی و خصوصی قرار دارد: محتوای آن در گوگل نمایش داده نمی‌شود و برای کسانی که قبلا عضو گروه‌هایی نبوده‌اند که از آن استفاده نمی‌کنند، نسبتا مبهم است. با این حال، پیام‌ها می‌توانند گسترده‌تر و سریع‌تر از برنامه‌های چت پرسرعتی مانند واتس‌اپ پخش شوند.
در انگلیس، تلگرام در محافل راست افراطی به عنوان یکی از آخرین مکان‌هایی که استفان یاکسلی لنون، معروف به تامی رابینسون، بنیان‌گذار گروه راست افراطی «لیگ دفاعی انگلیس» مجاز به پست گذاشتن بود، اهمیت پیدا کرد. از آنجا که فعالیت تامی رابینسون در اکثر شبکه‌های اجتماعی بزرگ ممنوع شده بود، کانال تلگرامی او ساده‌ترین راه برای طرفدارانش بود تا با پیام‌هایش همراهی کنند. خصوصی بودن تلگرام تاثیر نظارت را محدود می‌کند. یک چت می‌تواند ۱۰۰ هزار عضو داشته باشد، اما اگر یک گروه خصوصی باشد، هیچ کس خارج از آن حتی محتوای متخلف را نمی‌بیند تا گزارش کند. البته گزارش کردن لزوما به اقدام در این باره منجر نمی‌شود. در سال ۲۰۱۵ پس از طرح اتهاماتی مبنی بر اینکه این سرویس اقدامات محدودی را علیه استفاده گروه تروریستی داعش از آن انجام می‌دهد، دوروف گفت: «حق ما برای حفظ حریم خصوصی مهم‌تر از ترس ما از اتفاقات بد مانند تروریسم است.»
با گذشت یک دهه، این سرویس نسبت به گذشته تیم نظارتی فعال‌تری دارد، اما دوروف به دعوا در جاهای دیگر ادامه داده است. در طول سال ۲۰۲۴ او به جنگ لفظی با سرویس پیام‌رسان رقیب «سیگنال» پرداخت و مدعی شد این پیام‌رسان رمزنگاری شده ممکن است با دولت آمریکا ارتباط داشته باشد. پیوستن تلگرام به چنین جنگ لفظی عجیب است، زیرا برخلاف اکثر رقبا، پیام‌های ارسال شده در این سرویس به‌طور پیش‌فرض رمزنگاری نمی‌شوند و کاربران برای استفاده از چنین ویژگی امنیتی باید «چت مخفی» را فعال کنند. بر اساس گزارش گاردین، با وجود کشمکش‌های مداوم با دولت‌ها بر سر مسائل مربوط به نظارت و سانسور، نزدیک‌ترین فاجعه تلگرام در سال ۲۰۱۷ اتفاق افتاد که در طی آن تصمیم گرفت بلاک‌چین خود را به نام «تون» ایجاد کند. فروش ۱.۷ میلیارد دلاری ارز دیجیتال این بلاک‌چین با واکنش حقوقی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا روبه‌رو شد و تا پایان سال ۲۰۱۹ تلگرام مجبور شد پول را پس دهد و تقریبا ۲۱ میلیون دلار جریمه بپردازد.
