«دنیای‌اقتصاد» به بهانه افتتاح بیست‌‌وهفتمین الکامپ، رونق این نمایشگاه را بررسی کرد
ویترین نامطلوب اقتصاد دیجیتال
علی محمدی/ دنیای اقتصاد
مروری بر یک افول
بیست‌‌وهفتمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی الکترونیک، کامپیوتر و تجارت الکترونیک در محل نمایشگاه‌‌های بین‌المللی تهران از امروز تا سه‌‌شنبه هفته جاری با حضور بیش از ۵۰۰ شرکت و تیم استارت‌آپی و ۹ پارک علم و فناوری برگزار می‌شود. یکی از تفاوت‌‌های این دوره با دوره قبل در بازگشت بخش‌‌هایی همچون الکام استارز و الکام پیچ است. این بخش‌‌ها به دلیل تمرکز مسوولان برگزاری الکامپ ۲۶ بر محتوا و گفت‌‌وگو از نمایشگاه حذف شد، اما حالا قرار است تا علاوه بر حضور استارت‌آپ‌‌ها در سالن‌‌های ۸ و ۹، کانترهای استارت‌آپی نیز در این نمایشگاه مستقر شوند. بنابراین، الکام استارز، الکام پیچ، تینواستارز، توان‌‌تک، الکام‌‌تاکز جزو بخش‌‌های اصلی الکامپ ۲۷ هستند. البته برخلاف دوره‌‌های قبل دو بخش الکام‌‌کامرس و الکام‌‌اینشورنس با حمایت اتاق بازرگانی ایران و بیمه مرکزی به نمایشگاه الکامپ اضافه شده‌‌اند. شبکه‌‌سازی، جذب سرمایه و تعامل اکوسیستم بیمه با اکوسیستم نوآوری از جمله دلایل اضافه‌‌شدن این دو بخش در دوره فعلی نمایشگاه اعلام شده است.
با این شرایط، در حالی بیست‌‌وهفتمین دوره از الکامپ شروع به کار می‌کند که این نمایشگاه با چالش‌‌هایی از جمله تداخل زمانی و خبری با دوران پساانتخابات، کاهش قابل‌توجه تعداد شرکت‌های حاضر، خلأ نوآوری، تداوم تحریم استارت‌آپ‌‌های بزرگ و احتمال افت چشمگیر تعداد بازدیدکننده‌‌ها مواجه است. انتقادات فعالان حوزه از زمان اعلام تاریخ برگزاری این دوره از الکامپ تاکنون ادامه دارد؛ تا جایی که به اعتقاد برخی از آنجا که تا دو هفته آینده نتایج انتخابات در صدر اخبار کشور و توجه مردم خواهد بود، اخبار برگزاری نمایشگاه و رویدادهای آن در سایه قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، به دلیل تبلیغات گسترده نامزدهای ریاست جمهوری در فضای تبلیغاتی شهر تهران، این موضوع احتمالا بر میزان بازدید از نمایشگاه تاثیر خواهد گذاشت.
روند کاهشی بازدیدکنندگان و حضور شرکت‌ها در الکامپ را می‌توان در دوره‌‌های نه چندان دور این نمایشگاه مشاهده کرد. الکامپ در دوره بیست‌‌وسوم با بیش از ۸۰۰ شرکت اکنون به حدود ۵۰۰ شرکت رسیده و بازدید‌‌ها از این نمایشگاه نیز با کاهش قابل‌توجهی مواجه شده است. ناصر علی سعادت، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌‌ای کشور، در نشست خبری سال ۱۳۹۶ الکامپ بیست‌‌وسوم را بزرگ‌ترین دوره این نمایشگاه توصیف کرد و گفت: «نمایشگاه الکامپ در این دوره ۷۰درصد رشد کرد و بیش از ۸۰۰ شرکت در حدود ۳۵هزار مترمربع در نمایشگاه حضور یافتند.»
حالا می‌توان با گذشت تقریبا شش سال از این اظهارات، دوره بیست‌‌وششم و فعلی نمایشگاه را دوران افول آن دانست. با اینکه نمی‌توان گسترش ویروس کرونا، شرایط نامساعد اقتصاد کشور، مهاجرت و تعطیلی کسب و کارها و محدودیت‌های دیگر را در این موضوع بی‌‌تاثیر دانست، اما الکامپ در ۱۴۰۲ فقط با حضور ۴۵۰ شرکت و بازدید ۱۲۰هزار نفر برگزار شد. پیش‌بینی‌‌ها از الکامپ بیست‌‌وهفتم نیز بر تداوم کاهش بازدیدکنندگان تاکید دارند.
سلطه فضای سنتی و عدم‌استقبال بخش خصوصی
از نظر فعالان و کارشناسان، نمایشگاه الکامپ آینه اقتصاد دیجیتال کشور است و زمانی که حال این بخش مساعد نباشد و فعالان آن در ناامیدی به سر می‌‌برند؛ نمی‌توان انتظار رونق را از نمایشگاه داشت. مهدی فاطمیان، رئیس انجمن فین‌‌تک ایران، در گفت‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» از بین رفتن میل به ایجاد نوآوری و کسب و کار جدید، سلطه فضای دولتی و سنتی، ناامیدی فعالان و شرایط نامناسب محل برگزاری را از جمله عوامل کم‌‌رونقی الکامپ میداند.
او در این خصوص با اشاره به کاهش شرکت‌های غرفه‌‌دار و بازدیدکنندگان از علت استقبال کم بخش خصوصی از این نمایشگاه در سال‌های اخیر می‌‌گوید: «در حال حاضر، میل به ایجاد نوآوری و کسب و کار جدید در کشور تحت‌تاثیر سیاستگذاری‌‌های اشتباه از بین رفته است و می‌توان یکی از دلایل اصلی کاهش رونق الکامپ را در این موضوع دید. زمانی که فضای باز و مناسبی برای توسعه کسب و کار ایجاد نشود، عدم‌ایجاد کسب و کار جدید در سال‌های اخیر هم طبیعی خواهد بود. از سوی دیگر، به دلیل عدم‌امکان تبلیغات گسترده در خصوص برگزاری نمایشگاه الکامپ از میزان بازدیدکنندگان نیز کاسته خواهد شد که رونق کم این نمایشگاه را تشدید می‌کند. این در حالی است که در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ حضور استارت‌آپ‌‌ها در الکام استارز شور و هیجان بسیاری برای الکامپ ایجاد کرده بود.»
او در ادامه صحبت‌‌های خود مطرح کرد که الکامپ نیاز به تغییر متناسب با شرایط فعلی اقتصاد و کسب و کارها دارد. فاطمیان با بیان این مطلب می‌‌گوید: «در این دوره از الکامپ نیز تاکنون خبری از حضور استارت‌آپ‌‌های بزرگ همچون اسنپ، تپسی، دیجی‌‌کالا، علی بابا و... نیست. بخشی از علت تداوم تحریم الکامپ از سمت استارت‌آپ‌‌های بزرگ، تزریق ناامیدی به اکوسیستم توسط خود فعالان اقتصاد دیجیتال است. بین فعالان این تفکیک ایجاد نشده که در هر فضایی از مصائب کسب‌و‌کاری صحبت نکنند؛ بلکه این مسائل را صرفا باید در جلسات با سیاستگذار مطرح کنند که فضای دانشگاهی با تردید مواجه نشود.»
به اعتقاد این کارشناس، سلطه فضای سنتی و دولتی بر الکامپ نیز از دیگر علل عدم‌استقبال بخش خصوصی از این نمایشگاه است. فاطمیان با بیان این مطلب به مسوولان برگزاری الکامپ توصیه می‌کند تا علت عدم‌حضور استارت‌آپ‌‌های بزرگ در این نمایشگاه را آسیب‌‌شناسی کنند. در این زمینه لازم است تا ساختار الکامپ بازنویسی شود و جنس برگزاری نشست‌‌های آن از نوع مطالبه‌‌گری از دولت باشد و حضور در آنها امکان انتقاد جمعی فعالان را فراهم کند.» او در بخش دیگری از صحبت‌‌های خود عدم‌برگزاری رویدادهای بخش خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات را در کاهش تاثیرگذاری نمایشگاه‌‌های الکامپ و اینوتکس مهم میداند. فاطمیان همچنین شرایط نامناسب محل برگزاری الکامپ را نیز علت دیگر کم‌‌رونقی این نمایشگاه اعلام می‌کند.
فواید حضور در سایه کاستی‌‌ها
با این وجود، بیش از ۵۰۰ شرکت با هدف بازاریابی، برندینگ، جذب مشتری جدید، تعامل با رقبا و اکوسیستم تصمیم به حضور در بیست‌‌وهفتمین نمایشگاه تجارت الکترونیک کشور گرفته‌‌اند؛ تا جایی که مظاهر مرجانی، مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات پارمیس، این نمایشگاه را محلی برای تبلور شرکت‌های فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال میداند و در این خصوص به «دنیای‌اقتصاد» توضیح می‌دهد: «پارمیس در دوره‌‌هایی که در این نمایشگاه شرکت کرده، همواره از محصول جدیدی رونمایی کرده است. ملاقات با نمایندگان فروش، عرضه دستاوردها و جذب مشتریان جدید از جمله اهداف حضورمان در دوره جدید است.» او همچنین با بیان اینکه حضور در این نمایشگاه فرصت و انگیزه‌‌ای برای به‌‌روز شدن شرکت‌ها و فضای رقابتی را در صنعت ایجاد می‌کند، به مسوولان توصیه می‌کند که برای ترغیب استارت‌آپ‌‌های بزرگ به مشارکت در الکامپ باید به آنها فضایی برای نمایش توانمندی‌‌هایشان داده شود.
به اعتقاد مرجانی باید بخش خصوصی و سیاستگذار مقابل یکدیگر قرار بگیرند و بتوانند صدای یکدیگر را بشنوند. مهدی فاطمیان، مدیرعامل زیبال، نیز در گفت‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» صحبت‌‌هایی مشابه مرجانی در خصوص اهمیت حضور در الکامپ با وجود انتقادات مطرح می‌کند. او بازاریابی، جذب مشتری جدید، ارائه خدمات و محصولات جدید و ارتباط با اکوسیستم را از جمله آورده‌‌های حضور در این نمایشگاه میداند. این فعال اکوسیستم استارت‌آپی با بیان این مطلب می‌‌گوید: «با حضور در الکامپ امکان تعاملات تجاری با برندهای حاضر فراهم می‌شود، مشتریان احساس زنده بودن برند و کسب و کار را می‌‌گیرند و می‌توان با شرکت‌ها و رقبا امکان معامله داشت.» با این اوصاف، اظهارات فعالان اقتصاد دیجیتال، اهمیت و نقش نمایشگاه‌‌ها از جمله الکامپ در توسعه و بلوغ کسب و کارهای این حوزه نشان می‌دهد که این وضعیت بیانگر لزوم بازنگری مسوولان در ساختار برگزاری چنین نمایشگاه‌‌هایی است تا حضور دولتی‌‌ها و خصوصی‌‌ها به غرفه‌‌داری محدود نشود.
