بررسی چگونگی دفاع از صنعتی که همه به آن چشمطمع دارند
تایوان برتری بازار نیمهرساناها را واگذار نمیکند
آمریکا مشغول صرف کمکهای مالی ۵۰میلیارد دلاری به سازندگان تراشه است تا آنها را به خانه برگرداند. اروپا هم برنامههای مشابهی را دنبال میکند، مخصوصا برای کاهش وابستگی به صنعت تراشهسازی تایوان که چین مدعی است که بخشی از قلمرو آن محسوب میشود. Rapidus که از سرمایهگذاری مشترک شرکتهای الکترونیکی ژاپن شکل گرفته است، تصمیم دارد تا سال ۲۰۲۷ تراشههای پیشرفته را به تولید انبوه برساند. این اتفاق قرار است دو سال بعد آن رخ دهد که غول تراشهسازی تایوان، یعنی TSMC، شروع به ساخت و تولید تراشههای پیشرفته کرد. شرکت سامسونگ از کرهجنوبی که رقیب اصلی TSMC به حساب میآید، امیدوار است که در سال ۲۰۲۵ شروع به تولید چنین تراشههایی بکند. چین هم به دنبال ایجاد یک صنعت تراشهسازی مستقل است تا مجبور نباشد به واردات تکنولوژی متکی باشد که آمریکا آن را ممنوع کرده است.
سهم تایوان از بازار جهانی تراشه بالاست. تا زمانی که همه به این جزیره به خاطر تراشههای نیمهرسانای آن وابسته باشند، این دغدغهها ادامه دارند. دغدغههایی که تنها محدود به چین نیستند که به دنبال پایان دادن به وضع ژئوپلیتیک موجود است. اگر تراشه همهجا ساخته شوند، این سپر محافظتی سیلیکونی آسیبپذیر و شکننده خواهد شد. شاید چندان خوشایند نباشد؛ اما صنعت تراشهسازی تایوان با در اختیار داشتن هشت شرکت از ۱۰شرکت بزرگ و پردرآمد این کشور، وزنه سنگین و بااهمیتی محسوب میشود. شرکتهای تراشهسازی تایوانی هم دلایل خاص خودشان را برای ادامه کار تولید در خانه دارند. توسعه بسیار زیاد در خارج از کشور میتواند شبکههای تحقیقاتی داخلی را تضعیف و کار شرکتهای خارجی برای شکار کارمندان آنها را سادهتر کند.
درست به همین دلیل است که کارخانههای زیرمجموعه غول تراشهسازی TSMC تا زمانی که در سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ تکمیل شوند، در خط مقدم مبارزه تکنولوژیک این شرکت و کشور متبوعش، یعنی تایوان، قرار نخواهند داشت. تکنولوژی ساخت تراشههای پیشرفته و فرآیند تولید آنها در داخل کشور باقی خواهد ماند. شرکت TSMC در سال گذشته میلادی بودجهای در حدود ۵میلیارد دلار به بخش تحقیق و توسعه اختصاص داد که تا ۳۰درصد بیشتر از این میزان در سال۲۰۲۱ بود و بیشتر آن هم در خود تایوان متمرکز ماند. این شرکت در ماه ژوئیه امسال یک مرکز تحقیق و توسعه جدید با هفت هزار نفر کارمند را در کنار مقر اصلی خود در شهر سینچو به راه انداخت. تا زمانی که امور مربوط به تحقیق و توسعه در داخل خانه انجام شود، احتمالا پیشرفتهترین کارخانههای تراشهسازی این شرکت هم در همانجا باقی میمانند.
شرکتهای تایوانی که در دیگر بخشهای مربوط به زنجیره تامین قطعات اولیه فعالیت میکنند، محاسبات و ملاحظات مشابهی دارند. ase Holdings بزرگترین شرکت بستهبندی تراشه در جهان است که پردازندهها را داخل جعبه و بستههای مخصوص قرار میدهد، همیشه یک کسبوکار نه چندان جذاب و خستهکننده محسوب شده است. با سختتر شدن فرآیند کوچک کردن ترانزیستورها به کمتر از چند میلیاردم متر فعلی، شرکتهایی مانند ase میتوانند با بستهبندی ماهرانه که تراشهها را به یکدیگر متصل میکند، به افزایش قدرت پردازشی کمک کنند. بودجه سالانه بخش تحقیق و توسعه شرکت ase در فاصله سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ بیش از دو برابر افزایش یافته و به ۸۰۰ میلیون دلار رسیده است. درست مانند روندی که در شرکت TSMC رایج است، بخش بسیار بزرگی از این بودجه و فرآیند در خود تایوان باقی خواهد ماند.دولت تایوان هم همچنان تمایل دارد تا برتری این کشور در صنعت تراشهسازی را حفظ کند. دولت این کشور مدتهاست که ارزش دلار تایوان را پایین نگه داشته است تا به این ترتیب از صادرات کالاهایی مانند تراشهها حمایت کند و کمکهزینههایی را به انرژی و آب تخصیص دهد که مصرف آنها در میان سازندگان تراشه بهشدت بالاست. موریس چانگ، همبنیانگذار بازنشسته شرکت TSMC، در ماه گذشته اعلام کرد که حتی ممکن است شبکه ریلی پرسرعت تایوان هم با ذهنیت و اولویت صنعت تراشهسازی طراحی شود تا کارگران راحتتر بین سایتهای تولیدی رفت و آمد کنند. آخرین طرح و برنامه دولت تایوان تقویت و حمایت از طراحی تراشه تایوانی است؛ بخشی از این صنعت تحت سلطه و حاکمیت شرکتهای آمریکایی مانند AMD و Nvidia قرار دارد.شرکت MediaTek که بزرگترین طراح تراشه تایوان است، از نظر فروش طرحهایش (با استانداردهای تراشهسازی تایوان) در رتبه نه چندان راضیکننده پنجم جهان قرار دارد. بیشک این شرکت تمایل زیادی به رشد در این رتبهبندی و بهدست آوردن جایگاه بهتری در جهان دارد و به نظر میرسد که دولت تایوان هم برای کمک به این شرکت در جهت رسیدن به هدفش مشتاق است تا به این ترتیب سهم تایوان از درآمدهای جهانی مربوط به طراحی تراشه از ۲۱درصد به ۴۰درصد افزایش پیدا کند.
وزارت امور اقتصادی تایوان در ماه گذشته از کمک هزینه ناچیز ۲۵میلیون دلاری برای کمک به شرکتهای کوچک و متوسط تولیدکننده تراشههای نیمهرسانا خبر داد که کمتر به طراحی تراشههای پیشرفته میپردازند. خبرهای خوب و محصولات بیشتر در برنامه ۱۰سال آینده دولت تایوان برای صنعت تراشهسازی در نظر گرفته شدهاند؛ برنامهای که از سال آینده میلادی کلید میخورد و آغاز میشود. با این اوصاف به نظر میرسد که تایوان به راحتی و بدون جنگ و کشمکش، حاضر به سپر انداختن در عرصه تراشهسازی نیست و نمیخواهد برتری و سلطه خود در این بازار را به سادگی از دست بدهد.