آیا اولین تلاشها برای استفاده از ارزهای دیجیتال در بازار سهام موفقیت‌آمیز خواهد بود؟
جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق؛ اولین قطب رمزارز جهان
این اتفاق، حرکت بزرگ و برجسته‌‌‌‌‌‌‌ای برای سرزمینی است که تنها ۳۳ هزار نفر جمعیت دارد و بخش مالی آن - که تقریبا یک‌سوم اقتصاد ۴/ ۲میلیارد پوندی جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق را در اختیار دارد- تحت نظارت رگولاتوری با ۸۲ نفر کارمند است. اگر همه برنامه‌‌‌‌‌‌‌ها درست پیش بروند، این سرزمین محصور به قطب رمزارز جهان تبدیل خواهد شد. این در حالی است که اگر محدودیت‌‌‌‌‌‌‌ها و نظارت‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که توسط این گروه کوچک از قانون‌گذاران اعمال میشوند، شکست بخورند، اعتبار این سرزمین به خطر می‌‌‌‌‌‌‌افتد و احتمال اعمال تحریم‌های دیپلماتیکی وجود خواهد داشت که می‌توانند اقتصاد آن را تهدید کنند، در حالی‌که کشور‌هایی مانند چین و انگلستان علاوه‌بر اعمال بعضی محدودیت‌‌‌‌‌‌‌ها، به وضوح درباره سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاری روی دارایی‌های مبتنی بر رمزارز هشدار داده‌‌‌‌‌‌‌اند، جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق به این جریان روی خوش نشان داده و تصمیم به قانونمندکردن استفاده رسمی از رمزارزها گرفته تا این سرزمین را در آینده به‌عنوان یک قطب مالی مطرح کنند.
به این ترتیب حالا درگیری‌‌‌‌‌‌‌های تازهای برای جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق آغاز میشوند که اعتبار جهانی خودش را به‌عنوان یک پناهگاه و بهشت مالیاتی، به خطر انداخته است. در همین راستا هم دولت آن اخیرا و در تلاش برای بازگرداندن جایگاه جهانی خودش، از یک روزنامه اسپانیایی شکایت کرده است. این اتفاق با توجه به تاریخ جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق، چندان هم عجیب به‌نظر نمی‌رسد. دولت بریتانیا بعد از جنگی بزرگ توانست حاکمیت این سرزمین را به‌دست بیاورد؛ دولت اسپانیا هرگز این حاکمیت را به رسمیت نشناخته است و سعی در زیرسوال بردن آن دارد. «آلبرت ایسولا» وزیر خدمات مالی و دیجیتال و خدمات عمومی جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق می‌گوید که این سرزمین به مدت ۲۰سال بهشت مالیات‌‌‌‌‌‌‌دهندگان بوده است و حالا در سیاست‌های مربوط به مالیات و به اشتراک‌‌‌‌‌‌‌گذاری اطلاعاتش تجدیدنظر کرده است. معرفی مجموعه قوانین مربوط به رمزارزها، تاثیر مشابهی دارد؛ بازیگران بد را از بین می‌برد و در عین حال به سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران اطمینان می‌دهد. او در این مورد می‌گوید: «اگر بخواهید کار نادرستی در حوزه رمزارز انجام بدهید، نمی‌توانید در جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق باشید؛ چون شرکت‌های فعال در این حوزه که در این سرزمین مجوز دارند و به شکل قانونی فعالیت می‌کنند، در هیچ‌جای دیگری از جهان نیستند.»
شفافیت به کمک تکنولوژی
نهاد قانون‌گذار جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق تاکنون چهارده شرکت فعال در حوزه رمزارز و بلاک‌چین را پذیرفته و به آنها مجوز فعالیت داده است؛ موضوعی که توانسته توجه «ریچارد پولدن» رئیس سابق شرکت Sirius Minerals را جلب کند که حالا جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق را برای پروژه مبادله سهام با رمزارز توسط شرکت Valereum انتخاب کرده است. او می‌گوید که شرکت Valereum در تلاش است که بخش رمزارزی را کنترل کند که ارزشی در حدود ۵/ ۳ تریلیون دلار دارد و تقریبا برابر مجموع ارزش تمام شرکت‌های حاضر در بورس لندن است. پولدن رئیس هیات‌مدیره شرکت Valereum است که در جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق واقع شده و روی ارائه تکنولوژی‌‌‌‌‌‌‌‌هایی برای ایجاد ارتباط میان جریان اصلی ارزهای سنتی از قبیل پوند و دلار با رمزارزها و دارایی‌های مبتنی بر آنها متمرکز است. کار اصلی که قرار است انجام شود این است که نحوه کار و عملکرد بازار سهامی که در حال‌حاضر تنها سه نفر کارمند دارد، مورد بازبینی قرار بگیرد و قوانین سرزمین جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق برای اداره روشی تغییر کنند که قرار است بر اساس آن رمزارزها در بورس جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق مبادله شوند. با این حال پولدن می‌گوید که شرکتش برای حذف و کنار گذاشتن بازیگران بد، به جای افراد، به تکنولوژی تکیه دارد. او معتقد است که اجرای طرح چک‌‌‌‌‌‌‌های ضد‌پولشویی مبتنی بر رمزارزها، فرق چندانی با اجرای چنین طرحی بر مبنای ارز‌هایی از دیگر منابع ندارد.
پولدن در حمایت از این طرح می‌گوید: «در واقع در بعضی موارد از آنجا که می‌توان چنین چک‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را از طریق بلاک‌چین پیگیری و دقیقا مشاهده کرد که منبع پول آن کجاست، این طرح اساسا می‌تواند تلاش برای یافتن منبع مالی چک‌ها در بانک یا هر جای دیگری را ساده‌‌‌‌‌‌‌تر کند.»
کشورهای دیگر این جریان را از نزدیک دنبال می‌کنند. «نیل ویلیامز» جانشین مدیر مرکز مبارزه با جرائم سازمان‌‌‌‌‌‌‌یافته در لندن، در این مورد می‌گوید: «اگر چنین طرحی موفق شود، قطعا فکر می‌کنید که دیگر سازمان‌ها و نهادهای قضایی هم به‌دنبال انجام آن خواهند بود؛ چون این مزیتی ارزشمند است که همیشه در حال بهبود و بهتر‌شدن خواهد بود.»
نگرانی‌‌‌‌‌‌‌های قانونی
با این حال متخصصان و کارشناسان هشدار داده‌‌‌‌‌‌‌اند که اگر قانون‌گذاران جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق روند اعطای مجوز قانونی به شرکت‌های رمزارز را - حتی به شکل ناخواسته و سهوی- متوقف کنند، راه را برای مجرمان بازار سیاه، محتکران و افرادی که پولشویی می‌کنند باز‌می‌‌‌‌‌‌‌گذارند تا از ناآگاهی مردم نسبت به رمزارزها سوءاستفاده کنند و در این صورت این سرزمین می‌تواند با تحریم‌‌هایی جدی از سوی کشور‌هایی مانند ایالات‌متحده آمریکا مواجه شود، در واقع رشد سریع اقبال رمزارزها و خطرات بالقوه آنها برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران و احتمال سوءاستفاده از طریق پولشویی یا گروه‌‌‌‌‌‌‌های محتکر، باعث نگرانی نهادهای قانون‌گذار مالی در سراسر دنیا از جمله بانک انگلستان شده است. «چارلی استیل» یکی از شرکای شرکت مشاوره و حسابداری حقوقی Forensic Risk Alliance و یکی از مقامات سابق وزارت دادگستری ایالات‌متحده آمریکا، در این مورد می‌گوید: «گسترش استفاده از رمزارزها و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاری در این بازار نوظهور می‌تواند امکان پولشویی را فراهم یا تسهیل کند، محدودیت‌‌‌‌‌‌‌ها را دور بزند یا فرآیند سواستفاده‌‌‌‌‌‌‌های مالی را راحت‌‌‌‌‌‌‌تر کند. با این اوصاف هرکسی که به شکلی با این موضوع مرتبط است، احساس نگرانی می‌کند. تقریبا تمام نهادهای قانون‌گذار در سراسر جهان رویکردی مشابه با یکدیگر دارند و با دیده شک به این پدیده نوظهور نگاه می‌کنند. با این اوصاف هر طرحی برای قانونمندکردن استفاده از رمزارزها و مبادله با آنها از جمله ورود آنها به بازارهای بورس، می‌تواند خوش‌بینی بیشتری به‌همراه بیاورد.» یک‌ماه پیش از اعلام درخواست شرکت Valereum برای ورود به بورس جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق در ماه اکتبر، «گری جلنسلر» رئیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات‌متحده آمریکا اظهار کرد که رمزارزها هم مثل یک دارایی مبتنی بر پول، بسیار شبیه غرب وحشی هستند که می‌توانند مجموعه‌‌‌‌‌‌‌ای از کلاهبرداری، سوءاستفاده مالی و تقلب را به‌همراه بیاورند. او درباره احتمال ایجاد زمینه بروز جرائم تازه در جریان اصلی سیستم مالی از این طریق را هم بالا دانست و در این مورد هشدار جدی داد. با این اوصاف انتظار می‌رود نهاد‌هایی مانند سازمان جهانی پولشویی و تامین‌مالی تروریسم (FATF) برای کنترل کشورها در این بازار وارد عمل شوند و شیوه تازهای از نظارت را برای کنترل این بازار جدید اعمال کنند؛ موضوعی که ممکن است کار را برای جبل‌‌‌‌‌‌‌الطارق کمی سخت‌‌‌‌‌‌‌تر کرده و معیارهای جدیدی را برای استفاده رسمی از رمزارزها در بازارهای سرمایه اعمال کند.
