کمبود کالا و رشد قیمت ارز باعث افزایش قیمت گوشی شد
تغییر انتظارات در بازار موبایل
روند قیمت موبایل طی یک ماه اخیر مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده است. درحالی‌که در هفته اول بهمن‌ماه، قیمت موبایل روند کاهشی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده بود و به پایین‌ترین سطح قیمتی ۶ ماه گذشته خود رسیده بود، اما این قیمت‌های کاهش یافته، چندان دوام نیاوردند و از اواسط بهمن ماه همگام با خیز قیمتی دلار، قیمت گوشی‌ها هم شروع به افزایش کردند. فعالان بازار می‌گویند افزایش قیمت ارز تنها عامل بالا رفتن قیمت گوشی موبایل نیست و تقاضای بالا و کمبود مدل‌های پرطرفدارتر بازار این روند را تشدید کرده است. به‌طوری که گفته می‌شود حتی گاهی فروشندگان، قیمت دلار چند روز بعد را مبنای فروش گوشی امروز قرار می‌دهند. در بازار کالاهای دیجیتال، همواره قیمت گوشی موبایل وابستگی زیادی به نرخ ارز داشته و نوسانات قیمت ارز خیلی سریع اثر خود را بر بازار گوشی‌های موبایل نشان می‌دهند. نوسان قیمت دلار در هفته‌های اخیر یکی از آسیب‌رسان‌ترین عوامل بازار موبایل کشور بوده است. بسیاری معتقدند آن‌قدر که نوسانات قیمت ارز می‌تواند بر بازار اثر منفی داشته باشد، قیمت بالا ولو ثابت آن آسیب‌رسان نیست.
شیب مثبت قیمت‌ها از نیمه بهمن ماه
درحالی‌که از اواخر دی ماه تا پیش از نیمه بهمن، قیمت گوشی‌های موبایل کاهش قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده بود، در هفته اخیر قیمت‌ها مجددا عزم صعود دارد و همپا و گاهی سریع‌تر از رشد قیمت ارز، بالا می‌روند. فعالان بازار می‌گویند، افزایش قیمت دلار از ۲۳ هزار به ۲۶ هزار تومان در نیمه دوم بهمن‌ماه، تنها علت افزایشی شدن قیمت‌ها نیست. آنها معتقدند کم شدن موجودی کالایی فروشندگان نیز از دیگر علل رشد قیمت‌ها در هفته اخیر بوده است و این افزایش قیمتِ ناشی از کم‌بودن عرضه، در مدل گوشی‌های پرطرفدار و پرچم‌داران برندها خصوصا آی‌فون محسوس‌تر است.
رضا خوش‌خرام، از فعالان بازار موبایل می‌گوید: در اوایل شروع رشد قیمت دلار تصور می‌شد که این افزایش، ناشی از هیجان لحظه‌ای است و به‌زودی فروکش می‌کند، اما زمانی که ظرف کمتر از دو هفته افزایش قیمت دلار به حدود ۳ هزار تومان رسید، قیمت‌ها در بازار موبایل به‌شدت شروع به افزایش کردند به‌طوری‌که حتی با شکل‌گیری تفکر «انتظار تورمی»، سرعت افزایش قیمت موبایل از سرعت افزایش قیمت ارز پیشی گرفت؛ زیرا فروشندگان با این استدلال که باید روز بعد برای خرید مجدد کالا و پر کردن انبار از دلاری گران‌تر از دلار امروز استفاده کنند، گوشی‌ها را با قیمتی بر مبنای دلار ۲۷ تا ۲۸ هزار تومانی که بیش از قیمت دلار روز است به فروش می‌رسانند. وی می‌افزاید: این افزایش قیمت به قدری محسوس است که به‌طور مثال، قیمت گوشی آی‌فون ۱۲ پرومکس در ۱۰ روز اخیر حدود ۵ میلیون تومان افزایش داشته است و حتی اختلاف قیمت همین گوشی در بعدازظهر نسبت به صبح همان روز، حدود ۷۰۰ هزار تومان شده است. این فعال بازار موبایل تاکید می‌کند: به جرات می‌توان گفت که اکنون قیمت گوشی موبایل به مانند قیمت دلار به‌صورت لحظه‌ای در حال تغییر است و گوشی‌ها در ساعات مختلف روز قیمت متفاوتی دارند.
پیش‌بینی بازار شب عید
معمولا بازار موبایل نیز مانند دیگر بازارهای کشور از نیمه بهمن تا نیمه اسفندماه با افزایش تقاضای قابل‌ملاحظه‌ای مواجه می‌شود. خوش‌خرام می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود در هفته‌های آتی با قرار گرفتن در این پیک تقاضا، کم بودن کالا در بازار و بی‌ثباتی قیمت ارز، شرایط چندان خوبی پیش روی خریداران موبایل نباشد. وی تصریح می‌کند: در صورتی که شرایطی برای ورود کالای جدید به بازار فراهم نشود و با تغییر شرایط سیاست خارجی، قیمت دلار به ثبات نسبی نرسد، بهبود چندانی برای بازار انتظار نداریم. با این‌حال محسن بهنامی از دیگر فعالان بازار موبایل کشور در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: افزایش قیمت دو هفته اخیر، افزایشی مقطعی و به علت بالا رفتن تقاضای مناسبتی بوده است و در هفته‌های پیش رو چندان ادامه‌دار نخواهد بود. وی معتقد است کمبود اخیر کالا در بازار به علت افت موجودی انبار واردکنندگان موبایل نیست، بلکه خود شرکت‌ها هستند که سرعت تزریق آنها به بازار را پایین آورده‌اند. تجربه نشان داده است که معمولا در روندهای افزایشی قیمت‌ها، تقاضای مردم برای خرید گوشی افزایش می‌یابد، زیرا با ترس از اینکه قیمت‌ها بالاتر روند، سریع اقدام به خرید می‌کنند که همین امر خود به افزایش هرچه بیشتر قیمت‌ها کمک می‌کند؛ درحالی‌که در بازارهای کاهشی، با وجود کاهش قیمت‌ها و رسیدن به قیمت معقول و جذاب، تقاضا کاهش می‌یابد زیرا افراد گمان می‌کنند، رسیدن به قیمت‌های پایین‌تر از قیمت امروز نیز محتمل است و با تردیدی که دارند، اقدام به خرید را به تاخیر می‌اندازند.
آمار واردات موبایل در سال‌جاری
براساس اعلام آرزو غنیون، معاون دفتر آمار و پردازش اطلاعات گمرکی گمرک ایران در ۱۰ ماه گذشته سال‌جاری بالغ‌بر ۱۰ میلیون و ۳۶۶ هزار دستگاه گوشی تلفن‌همراه به ارزش یک میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار به کشور واردشده است. با توجه به آنکه میزان واردات این کالا در مدت مشابه سال گذشته هشت میلیون و ۴۲۹ هزار دستگاه گوشی، به ارزش یک میلیارد و ۳۶ میلیون دلار بوده است، میزان واردات این محصول نسبت به همین مقطع از سال گذشته افزایشی حدودا ۲۳ درصدی را تجربه کرده است. معاون دفتر آمار و پردازش اطلاعات گمرکی گمرک ایران در یادداشتی که به تازگی منتشر کرده، نوشته است: میزان واردات کالاها در ۱۰ ماه سال جاری ۳۰ میلیارد و ۶۳۹ میلیون دلار بوده است که گوشی تلفن‌همراه به‌عنوان دومین کالای وارداتی کشور، ۵/ ۵ درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده است.
وی معتقد است، پیاده‌سازی و اجرای طرح رجیستری گوشی تلفن‌همراه، اقدامی اساسی در حوزه جلوگیری از ورود غیرقانونی و قاچاق این کالای مصرفی به داخل کشور بوده است؛ غنیون معتقد است ماخذ حقوق ورودی پایین (۵درصد) تخصیص یافته به این کالا به لحاظ نبود یا محدود بودن صنایع الکترونیکی تولید گوشی‌های هوشمند در داخل کشور و از طرف دیگر ماهیت مصرفی بودن این کالا با توجه به طول عمر مفید (عمر مصرفی) آن نیز روند ورود گوشی تلفن‌همراه را تسهیل کرده است. وی محدودیت در تعداد ورود گوشی تلفن‌همراه به طریق مسافری برای مسافران ورودی به کشور را از دیگر دلایل افزایش واردات گوشی تلفن‌همراه به طریق تجاری برشمرد. معاون دفتر آمار و پردازش اطلاعات گمرکی گمرک ایران معتقد است، با توجه به واردات ۱۱ میلیون و ۱۸۴ هزار دستگاه گوشی تلفن‌همراه در کل سال ۹۸، انتظار می‌رود روند افزایشی واردات این کالای مصرفی در دو ماه پایانی سال جاری نیز تداوم داشته باشد.
آمارهای گمرک نشان می‌دهند که متوسط ارزش هر دستگاه گوشی تلفن‌همراه وارداتی طی ده ماهه سال‌جاری حدود ۱۶۳ دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود ۳۲ درصد (یک سوم) افزایش داشته است. عدم ثبات نرخ دلار و به تبع آن عدم ثبات در قیمت انواع ارزهای خارجی و بالاخص رشد قیمتی نرخ انواع ارزها طی سال‌جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته تاثیر مستقیمی در افزایش قیمت وارداتی آن داشته است.
