دومین اقتصاد بزرگ جهان قوانین جدیدی برای کنترل عملکرد شرکت‌های اینترنتی وضع کرد
نظارت یا سهم‌خواهی چین از غول‌های تکنولوژی
به این ترتیب روز سه‌شنبه گذشته پکن از قوانین جدیدی پرده‌برداری کرد تا بتواند با اقدامات انحصارگرایانه در صنعت اینترنت مقابله کند و تاثیر رشد شرکت‌هایی مانند علی‌بابا و تنسنت را کاهش دهد. این قوانین که با واکنش هیجانی بازار و ریزش قیمت سهام بعضی شرکت‌ها در طول دو روز و همچنین فروش گسترده سهام این شرکت‌ها همراه شد، درست یک هفته بعد از اعمال محدودیت‌های جدیدی وضع شده که باعث تعلیق روند عرضه اولیه سهام شرکت Ant Group شد؛ شرکتی فعال در زمینه ارائه خدمات مالی اینترنتی که زیرمجموعه هلدینگ علی‌بابا است.
در حالی که دولت شی جین پینگ به‌طور مداوم دومین اقتصاد بزرگ جهان را کنترل می‌کند، اخیرا هم روی کسب‌وکارهایی دست گذاشته است که بتواند رشد و شکوفایی شرکت‌های فعال در بخش اینترنت، تجارت الکترونیک و خدمات مالی دیجیتال را زیر سلطه و نظارت خودش دربیاورد. «ما چن» یکی از کارشناسان دفتر خدمات حقوقی Han Kun معتقد است مقامات دولت چین نگران شرکت‌هایی هستند که بسیار قدرتمند شده‌اند. او که متخصص قوانین ضدانحصارطلبی است، می‌گوید: «این لحظه سرنوشت‌سازی است.»
واکنش هیجانی بورس
تا پیش از هفته گذشته، شرکت‌های علی‌بابا، Ant Group و تنسنت روی هم رفته سرمایه بازاری نزدیک به ۲ تریلیون دلار داشتند که به راحتی ارزش سرمایه نهادهای دولتی مانند بانک چین و بسیاری از ارزشمندترین شرکت‌های این کشور را پشت سر می‌گذارد. فروش گسترده سهام باعث شد تا در چهارشنبه هفته گذشته قیمت سهام شرکت علی‌بابا در بورس هنگ‌کنگ ۷ درصد دیگر سقوط کند تا به کمترین میزان خود از ماه آگوست امسال برسد. این درحالی است که تحلیلگران تخمین زده‌اند که ارزش ۲۸۰ میلیارد دلاری شرکت Ant می‌تواند به‌خاطر اعمال قوانین محدودکننده و سختگیرانه به نصف هم کاهش پیدا کند. هر دو این شرکت‌ها توسط «جک ما» محبوب‌ترین میلیاردر چینی تاسیس و راه‌اندازی شده‌اند. تنسنت یکی دیگر از غول‌های تکنولوژی چین که خدمات متنوع از بازی‌های ویدئویی گرفته تا خدمات پرداخت را ارائه می‌کند، در سال‌های اخیر آنقدر رشد کرده است که «پونی ما» هم‌بنیان‌گذارش را به ثروتمندترین مرد چین تبدیل کرده است. اما قیمت سهام این شرکت هم در چهارشنبه هفته گذشته در بازار بورس هنگ‌کنگ کاهش ۶ درصدی را تجربه کرده است. استارت‌آپ Meituan که از ارائه خدمات تحویل غذا کارش را شروع کرد و سپس آن را به خدمات رزرو هتل و خرید بلیت سینما هم گسترش داد، هفته گذشته با کاهش ۶ درصدی قیمت سهام خودش روبه‌رو شد. این شرکت تاکنون هیچ اظهارنظری در این مورد نکرده است، درحالی‌که نمایندگان علی‌بابا و تنسنت هم بلافاصله به سوالات در این زمینه پاسخ ندادند.
نهادهای نظارتی دولت چین هم به دنبال واکنش‌های مختلف به این قوانین ضدانحصارطلبی، کارگروهی را تاسیس کرده‌اند تا جلوی رفتارهای ضدرقابتی مانند تبانی برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات حساس کاربران، همدستی برای تحت فشار قرار دادن رقبای کوچک‌تر و خدمات زیرمجموعه‌های آنها برای حذف بیشتر رقبا را بگیرد. این کارگروه حتی با کمک بعضی شرکت‌های فعال در زمینه هوش مصنوعی سعی دارد به‌صورت مجازی شرکت‌های بزرگ اینترنتی چین را که سرمایه‌گذاری خارجی جذب می‌کنند و فعالیت‌هایی در سطح بین‌المللی دارند شناسایی کرده و زیرنظر بگیرند. این طرح همچنین با نظارت شدید بر فعالیت بزرگترین شرکت‌های تکنولوژی جهان، سعی دارد به‌عنوان یک قانون‌گذار میزان اعمال نفوذ غول‌های اینترنتی دنیا مانند فیس‌بوک و گوگل را هم ارزیابی کرده و زیرنظر بگیرد. کاربران کشور چین که حالا خانه بعضی از بزرگترین شرکت‌های تجارت الکترونیکی جهان مانند علی‌بابا و تنسنت است، در سال‌های اخیر علیه تهدید تدریجی حریم خصوصی‌شان از طریق تکنولوژی‌هایی مانند تشخیص چهره برای کاربردهایی مانند تحلیل بزرگ‌داده‌ها، اعتراض کرده‌اند.
اعمال نظارت گسترده
پکن به شدت سعی دارد تاثیر گسترده گروهی از غول‌های تکنولوژی این کشور بر اقتصادش را کاهش دهد. مقامات دولت چین سال گذشته میلادی در تحقیقات موشکافانه‌ای، توافقات بازوی موسیقی شرکت تنسنت با شرکت‌های پخش‌‌کننده را زیر ذره‌بین گذاشتند و اخیرا هم با اعمال قوانین و محدودیت‌هایی از رشد سریع شرکت‌های کوچک نوپایی مانند Ant Group جلوگیری کردند. قدم بعدی آنها تعلیق عرضه اولیه سهام شرکت Ant در هفته گذشته بود؛ آن هم پیش از آنکه این روند تکمیل شود تا رکورد یکی از بزرگترین عرضه‌های اولیه سهام شرکت‌های اینترنتی را در جهان به نام خودش ثبت کند. «هوی تاک لئونگ» وکیل متخصص در زمینه شرکت‌های اینترنتی چین در این مورد می‌گوید: «به‌نظر می‌رسد دولت چین تمایل بیشتری به پلت‌فرم‌های اینترنتی پیدا کرده است که به سرعت درحال رشد و قدرتمند شدن هستند؛ روندی که هماهنگ با جریان توسعه و پیشرفت‌های جهانی جلو می‌رود.»
این قوانین جدید قرار است در ماه ژانویه به مجموعه قوانین ضدانحصارطلبی چین افزوده شوند که برای اولین بار نظارت بر شرکت‌های اینترنتی را به شکلی جدی مطرح کنند. این قوانین می‌توانند فعالیت بعضی کاربران خاص را از طریق رفتارهای آنلاین آنها محدود کنند. براساس این قوانین، نقض‌کنندگان احتمالا بخشی از دارایی‌های مادی، مالکیت‌های معنوی یا حق ثبت اختراعات‌شان را از دست خواهند داد. نهاد نظارتی دولت قرار است این قوانین را از آخر ماه نوامبر به‌صورت عمومی به اجرا بگذارد. جالب آنکه در اوایل ماه جاری نمایندگانی از شرکت‌های علی‌بابا، تنسنت، ByteDance (مالک اپلیکیشن تیک‌تاک) و ۲۴ غول تکنولوژی دیگر با بعضی از مقامات و قانون‌گذاران حوزه قوانین ضدانحصارطلبی و فضای مجازی جلسه‌ای برگزار کردند و درباره موارد مختلفی از رقابت ناعادلانه گرفته تا اقدامات تقلبی به بحث و گفت‌وگو پرداختند. قانون‌گذاران در بیانیه‌ای متعاقب این جلسه اعلام کردند: «پلت‌فرم‌های اینترنت خارج از محدوده نظارتی قوانین ضدانحصارطلبی نیستند و نمی‌توانند عرصه‌ای برای رشد رقابت‌های ناعادلانه باشند.»
تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند با این اوصاف نظارت بر فعالیت شرکت‌های تکنولوژی در آینده تشدید شود. قانون‌گذاران تصمیم دارند تا ماه ژوئن سال میلادی آینده هم قوانین تازه‌ای برای نظارت بر تراکنش‌های مالی انجام شده در اینترنت وضع و اجرا کنند؛ اتفاقی که موج جدیدی از نگرانی‌ها را برای کارآفرینان و فعالان صنعت تکنولوژی چین ایجاد کرده است.
