نقش پررنگ کشورهای آسیایی در توسعه بازار ویدئوکنفرانس
رشد رویدادهای آنلاین در دوران کرونا
بازار جهانی ویدئوکنفرانس تا سال ۲۰۲۷ به ۶۵/ ۹ میلیارد دلار میرسد
همین اتفاق فرصتی برای استارتآپها و کسبوکارهایی شده است که در صنعت ویدئوکنفرانس رشد کنند. انتظار می‌رود صنعت ویدئوکنفرانس طی شیوع بیماری کووید-۱۹ رشد قابل‌توجهی را به دست آورد طوری‌که بازار جهانی آن در سال ۲۰۱۸ رقم ۷۱/ ۳ میلیارد دلار بود تا سال ۲۰۲۷ به ۶۵/ ۹ میلیارد دلار برسد. به عبارت دیگر، پیش‌بینی‌شده در این دوران سالانه ۲/ ۱۱ درصد رشد داشته باشد.
به هر حال، ضرورت اجرای پروتکلهای بهداشتی و نگرانی از آغاز موج دوم شیوع بیماری کرونا باعث شده شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی در حال بررسی ویدئوکنفرانس به عنوان راه‌حل نهایی برای اتصال با کارمندان از راه دور، مشتریان و کارمندان هستند تا آن را جایگزین تماس مستقیم کنند. البته عوامل متعددی در رشد بازار جهانی ویدئوکنفرانس از دهه گذشته اثر داشته‌اند، مانند تمایل شرکت‌ها نسبت به گسترش کسب‌وکار خود در بازار جهانی و مدیریت نیروی کار در شعب خارجی از جمله دلایل رشد این صنعت بوده است. با این حال، شیوع بیماری کرونا بر بازار ویدئوکنفرانس تاثیر مثبت گذاشته است.
ممنوعیت مسافرت، دسترسی به شرکت‌های چندملیتی موجود در بازار خارجی را محدود کرده که منجر به افزایش نفوذ نرم‌افزارهای داخلی ویدئوکنفرانس در بین کاربران شده است. از طرفی، دولت‌ها نیز از نرم‌افزار ویدئوکنفرانس برای ارتباط با پزشکان و افراد اجرایی منطقه خود و سایر کشورهای استفاده می‌کنند. در عین حال، افزایش زیرساخت ارتباطی با سرعت بالا، تقاضای بالا برای بهبود بهره‌وری در بین شرکت‌ها و افزایش پذیرش راه‌حل‌های کنفرانس ویدئویی توسط شرکت‌های چندملیتی برای پشتیبانی از عملیات‌های جهانی، عوامل اصلی رشد بازار هستند. با این حال، عواملی مانند هزینه‌های بالای یکپارچه‌سازی، امنیت داده‌ها و نگرانی‌های حریم خصوصی، رشد بازار را مختل می‌کنند.
علاوه بر این، تحلیل تاثیر شیوع بیماری کووید-۱۹ بر صنعت ویدئوکنفرانس از دیدگاه جغرافیایی نشان می‌دهد آسیا - اقیانوسیه نقشی اساسی در رشد بازار ویدئوکنفرانس طی این وضعیت همه‌گیر ایفا کرده است. چین، ژاپن، کره‌جنوبی و هند به‌دلیل گسترش سریع بیماری کرونا متحمل خسارات اقتصادی شده‌اند. اقتصاد چین از زمان شیوع بیماری کرونا به شدت آسیب‌دیده و این کشور بیش از یک ماه زمان خود را برای تحقق اهدافش از دست داده است. با این حال، در منطقه آسیا - اقیانوسیه به‌دلیل حضور قوی شرکت‌های چندملیتی و افزایش تعداد شرکت‌هایی که در هند و چین در حال افزایش هستند، رشد سود آوری دارد.
علاوه بر این، پس از شیوع شدید آن در اروپا، کشورهایی مانند ایتالیا، دانمارک، اسپانیا، آلمان و فرانسه تحت نظارت کامل برای حفظ فاصله اجتماعی قرار گرفته‌اند. دولت این کشورها پلت فرم‌هایی برای کارمندان، دانشجویان، به منظور احیای فعالیت‌ها به کار بردند. در ایران نیز همزمان با شیوع بیماری کرونا، مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شد و دورکاری در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف جایگزین روال عادی اداره امور شرکت‌ها شد. در این میان شاهد بودیم، بسیاری از شرکت‌ها و حتی دولت‌ها به سرعت به استفاده از ابزارها و فناوریهای ویدئوکنفرانس روی آوردند و به عنوان یکی از راه‌های اصلی ارتباطی پذیرفته شد. به‌طوری‌که در این مدت، بسیاری از جلسات ریاست‌جمهوری یا دیدارهای رهبری از طریق ویدئوکنفرانس برگزار شده است.
به این ترتیب، در کل جهان ویدئوکنفرانس به عنوان راه‌حل اصلی برای ارتباط بین شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی مطرح شده‌است. البته همزمان با این رشد تقاضا، شرکت‌های ارائه دهنده این نوع خدمات هم به دنبال تقویت کیفیت خدمات خود بود. در واقع، بازیگران بازار نیز به شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی برای توسعه خدماتشان در این کشور کمک کردند. در فوریه ۲۰۲۰، شرکت زوم، یک شرکت خدمات کنفرانس از راه دور که در کالیفرنیا مستقر است، محدودیت ۴۰ دقیقه‌ای روی تماس‌های ویدئویی رایگان را برداشته است. بازیگران بازار خدمات خود را به صورت رایگان یا با حداقل هزینه برای شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی ارائه می‌کنند. به عنوان مثال، در مارس ۲۰۲۰، شرکت خدمات ویدئو زوم، امکان دسترسی آزاد به ابزارهای کنفرانس ویدئویی برای مدارس در طی بحران کرونا را اعلام کرده است. علاوه بر این، قیمت سهام شرکت در چند ماه گذشته افزایش یافته است چون سرمایه‌گذاران مطمئن هستند که این ویروس ممکن است تقاضا برای محصولات ویدئوکنفرانس زوم را افزایش دهد. نرم‌افزار ویدئوکنفرانس توسعه داده شده توسط شرکت گوگل تحت عنوان گوگل هنگ‌اوت میت (Google Hangouts Meet) است که به‌تازگی این غول تکنولوژی اعلام کرده استفاده کاربران این برنامه از ژانویه ۲۰۲۰ یعنی شیوع گسترده ویروس کرونا و روی آوردن سیستم‌های آموزشی به تدریس آنلاین و از راه دور ۲۵ برابر شده است. این شرکت همچنین اعلام کرده که استفاده روزانه کاربران از اپلیکیشن مذکور که به کاربران امکان برگزاری ویدئوکنفرانس و آموزش از راه دور را می‌دهد، به‌طور روزانه همچنان در حال افزایش گزارش شده است. این نرم افزار که به‌صورت کاملا رایگان در اختیار کاربران قرار دارد، از زمان شیوع گسترده ویروس کرونا و بحران و چالش‌های جدیدی که برای سیستم‌های آموزشی در کشورهای مختلف به وجود آورده است تا حد زیادی به تداوم آموزش واحدهای درسی دانش‌آموزان و دانشجویان در کشورهای مختلف کمک کرده است. برخی از بازیکنان کلیدی که در بازار ویدئوکنفرانس حضور دارند، عبارتند از: شرکت وست، Vidyo، شرکت Polycom، مایکروسافت، شرکت فن‌آوری‌های Logitech، هوآوی، سیسکو، Avaya، شرکت Array و Adobe Systems.
استارت‌آپ‌های کنفرانس ویدئویی در ایران
در ایران نیز همزمان با شیوع بیماری کرونا و لغو شدن جلسات و رویدادها، بازار کنفرانس ویدئویی داغ شد و شرکت‌ها و دولت نیز به برگزاری این‌گونه کنفرانسها روی آوردند طوری که به گفته حمیدرضا احمدی، مدیرعامل «ایوند»، استارت‌آپ مدیریت برگزاری رویدادها، تا پیش از جدی‌شدن بیماری کرونا در ایران، یعنی تا هفته دوم اسفندماه، «ایوند» به طور میانگین برگزاری یک سمینار فیزیکی و ۱۲۰ رویداد مختلف آنلاین را مدیریت میکرد. اما در حال‌حاضر این تعداد به روزانه ۵۵ رویداد آنلاین رسیده است. در ۳ ماه نخست سال‌جاری، ۲ هزار وبینار از طریق ایوند (و حتما هزاران وبینار دیگر از طریق پلت‌فرم‌های دیگر) برگزار شد.
البته گذشته از شیوع بیماری کرونا، از مهم‌ترین مزیت برگزاری وبینار در حال حاضر هزینه‌های به نسبت کم برگزاری آن است. به گفته احمدی، اطلاعات به دست آمده از وبینارهای چند ماه اخیر این را به ما نشان می‌دهد که هدف از برگزاری رویداد چه وبینار باشد چه حضوری، فرقی نمی‌کند. برگزارکننده یا برای کسب درآمد رویداد را برگزار می‌کند، یا کسب سرنخ برای فروش آینده یا برای معرفی محصول جدید و ارتباط عمیق‌تر با مشتری. پس هدف یکسان است، ولی در اجرا تفاوت‌هایی دیده می‌شود. از مهم‌ترین مزیت برگزاری وبینار در حال حاضر هزینه‌های به نسبت کم برگزاری آن است. با توجه به اینکه پذیرایی در رویداد آنلاین معنی نمی‌دهد و همچنین هزینه سالن مجازی به مراتب کمتر از سالن فیزیکی است، طبیعی است که حداقل در کوتاه مدت خیلی‌ها به برگزاری وبینار روی آورده اند. اینکه این وبینار‌ها می‌توانند از هر جای ایران و برای مخاطب شهرهای مختلف برگزار شود نیز از مزیت‌های دیگر برگزاری این مدل رویداد آنلاین است. بسیاری از برگزارکنندگان رویداد حضوری به راحتی توانسته‌اند رویداد خود را به یک رویداد مجازی تبدیل کنند.
به هر حال، در ماه‌های اخیر شاهد بودیم برنامه‌های مختلف افتتاحیه‌ها یا نشست‌های خبری شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی از طریق ویدئوکنفرانس‌ها و توسط استارت‌آپ برگزار شده است. هرچند فرآیند برگزاری آنها بعضا با مشکلاتی همراه آن بوده ولی با این حال، می‌تواند نویدبخش ایجاد یک تحول جدید در برگزاری رویدادها و اجرای آن حتی در دوران پساکرونا باشد.
