دوستی اینستاگرام و کتاب

 بسیاری از افراد از این رسانه‌ها برای معرفی فیلم و کتاب استفاده می‌کنند. محققان در پژوهشی نقش شبکه‌های اجتماعی را در ترویج فرهنگ کتابخوانی بررسی کرده‌اند. در این پژوهش که توسط سید محمد دادگران، استادیار دانشگاه صداوسیما، رها خرازی آذر، استادیار دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات و فرحناز دبلشکی، کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده آمده است: «هدف اصلی این پژوهش شناخت نقش شبکه اجتماعی اینستاگرام در ترویج فرهنگ کتابخوانی است. فرضیه اصلی این مطالعه این است که بین محتوای صفحات مربوط به کتاب در شبکه اجتماعی اینستاگرام و افزایش گرایش کاربران آنها به کتابخوانی رابطه وجود دارد.»

نویسندگان این مقاله می‌گویند: «در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری عبارت است از کلیه کاربران حاضر دارای حساب کاربری در صفحه اینستاگرام در زیرمجموعه «کتابدونی» که در زمان انجام تحقیق ۳۸ هزار نفر هستند. حجم نمونه ۳۸۰ نفر برآورد شد. به‌دلیل آنلاین بودن پرسشنامه‌ها و باز بودن سایت، تعداد ۴۱۸ نفر از کاربران (دنبال‌کننده‌ها) کتابدونی به سایت مورد نظر مراجعه کردند و به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند.»

در بخش دیگری از این مقاله آمده است: «یافته‌های حاصل از این پژوهش نشانگر این است که حدود ۳/ ۸۰ درصد از افراد پاسخگو چند بار در روز به اینستاگرام سر می‌زنند. در رابطه با مهم‌ترین مشکل استفاده از اطلاعات مربوط به کتاب در اینستاگرام، سرعت کم اینترنت، نبود آزادی بیان، به روز نبودن اطلاعات، بارگذاری اطلاعات و ضعف در نرم‌افزار به ترتیب به‌عنوان گزینه‌های مربوط به مهم‌ترین مشکل در رابطه با استفاده از اطلاعات مربوط به کتاب در اینستاگرام انتخاب شده‌اند.» بنا بر نتایج این پژوهش، در مورد تاثیر وجود نهادهای کتابخانه‌محور در اینستاگرام بر ترویج فرهنگ کتابخوانی، ۹/ ۹۳ درصد از پاسخگویان وجود نهادهای کتابخانه‌محور مانند کتابخانه ملی و نهاد کتابخانه‌های عمومی در شبکه اجتماعی اینستاگرام را بر ترویج فرهنگ کتابخوانی موثر دانسته‌اند.

در این پژوهش آمده است: «۹/ ۸۵ درصد از پاسخگویان به منابع چاپی برای مطالعه علاقه‌مندند و ۱/ ۱۴ درصد از پاسخگویان به منابع الکترونیک و آنلاین برای مطالعه علاقه دارند.» به عقیده نویسندگان این مقاله، در بررسی صفحات مربوط به کتاب در این شبکه‌ها، عدم مشارکت کتابخانه‌های بزرگ و نهادهای مرتبط با کتاب، به خوبی احساس می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد صفحات مربوط به کتاب در اینستاگرام برای کاربران بی‌هدف یا هدفمند شبکه‌های اجتماعی مقصد جذابی است و به‌خصوص نسل جوان اوقات زیادی را در این شبکه‌ها سپری می‌کنند.

به‌طور کلی، یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که عضویت در صفحات مربوط به کتاب در اینستاگرام باعث گرایش کاربران آنها به کتابخوانی می‌شود. اکثر پاسخگویان گفته‌اند که معرفی و نقد کتاب جدید در اینستاگرام آنها را به خواندن آنها ترغیب می‌کند.