بازار کامپیوتر منتظر چراغ سبز

لیدا ایاز: حرکت بازار کامپیوتر در کل کشور تابعی از نمونه کوچک اما تاثیرگذار آن در پایتخت کشور است چراکه بازار تهران به تنهایی می‌تواند نمونه عینی دقیقی از اتفاقات در کل جریان بازار در کشور باشد؛ مساله‌ای که حتی در میان اظهارات کارشناسان بازار کامپیوتر هم رایج است و معتقدند تهران آینه تمام‌نمای بازار بزرگ در کشور است. اما با وجود بی‌ثباتی وضعیت بازار کامپیوتر در یک سال گذشته کارشناسان همچنان به دنبال یافتن راهکارهای کوتاه و بلندمدت برای تاثیرگذاری در بازار کامپیوتر هستند تا ادامه حیات در این بازار را قوت ببخشند؛ مساله مهمی که در ماه ابتدایی هر سال چشمگیرتر هم می‌شود. در آستانه سال جدید برخی از کارشناسان معتقدند که دولت به کمک فعالان بازار در بخش خصوصی با ارزیابی این وضعیت می‌توانند دست به کار تهیه راهکارهای کوتاه و بلندمدت شوند تا خواسته دولت و اصناف هم تحقق یابد.

ایجاد مشوق‌های دولتی تاثیرگذار

دولت فعلی و تا چند ماه آینده دولت بعدی باید قدم‌های موثرتری برای به‌کارگیری نیروی جویای کار در بخش‌های مختلف اقتصادی بردارد. برنامه‌هایی که باید با حذف برخی از قوانین، اصلاح آنها و ایجاد تغییراتی نوشته شود و برای به گردش درآوردن موتور راکد فعل و انفعال در بازار موثر بیفتد. بازار کامپیوتر، بخشی کوچک اما تاثیرگذار در میان اصناف است که به گفته یک فعال در صنف فناوران رایانه می‌تواند پذیرای نیروهای جوان و جویای کار باشد اما شروطی هم در این میان مطرح است. منوچهر زند به ایجاد انگیزه‌ها و مشوق‌هایی در بازار کامپیوتر اشاره دارد.

او با اشاره به وضعیت بازار کامپیوتر در سال گذشته به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «سال ۹۵ تمام اصناف و از جمله صنف فناوران رایانه در رکود به‌سر بردند و متحمل زیان‌هایی هم شدند. به‌جز این فشارها، فشار مالیاتی که در صنوف مختلف ایجاد شد به نوبه خود شرایط سخت‌تری را برای صنف رایانه پدید آورد اما با توجه به نامگذاری سال ۹۶ به نام اقتصاد مقاوتی، تولید و اشتغال به‌نظر می‌رسد اصناف بتوانند کمک زیادی به تحقق این هدف کنند اما مشروط بر اینکه دولت بخواهد با ارائه مشوق‌هایی به تحقق این ایده کمک کند، چراکه به خوبی می‌دانیم سامان دادن بحث اشتغال برای دولت هم مهم است. ما در صنف رایانه به‌عنوان یکی از اصناف مهم در کشور برای این مساله راهکار داریم.»

به گفته زند مطابق آمار بانک مرکزی برای ایجاد هر شغل در صنایع بزرگ نیاز به ۳۵۰میلیون تومان و در صنایع کوچک بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ میلیون تومان سرمایه نیاز است. او ادامه می‌دهد: «اگر دولت می‌خواهد اشتغال ایجاد کند باید در این بازی برد- برد شرکت کند و چه بسا در این بازی دوطرفه نفع دولت بیشتر هم باشد. همه اصناف می‌توانند به ایجاد اشتغال کمک کنند مشروط بر اینکه مشوق‌هایی به آنها داده شود. پیشنهاد ما این است از آنجا که همه واحدهای صنفی به واسطه جواز کار، کارت مباشرت و لیست بیمه‌ای که دارند مشخص هستند، بنابراین به هر واحد به ازای استخدام یک نفر در سال ۹۶، ۵ میلیون تومان تخفیف مالیاتی بگیرد تا از یک طرف به کاهش فشار مالیاتی به اصناف کمک شده باشد هم در یک بازه زمانی کوتاه بتوان ده‌ها هزار شغل ایجاد کرد.»

به گفته نایب رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران در سالیان گذشته از طرف دولت، سازمان امور مالیاتی و سازمان تامین اجتماعی قول‌هایی داده شد اما هیچ یک در عمل اجرایی نشدند. او به آمار بانک مرکزی مبنی بر وجود رکود در بازار اشاره می‌کند که در قبال سیاست دولت برای افزایش ضریب مالیاتی بی‌معنی است. «درحال حاضر ما در واحدهای مختلف‌مان در مراکز تهران شاهد هستیم که درصد بالایی از واحدها به دلیل ناتوانی در پرداخت مالیات تعطیل شدند در حالی که اگر این خواست در دولت ایجاد و این مشوق‌ها ارائه شود دریافت مالیات نیز در همه صنوف به‌صورت منصفانه و منطقی انجام می‌شود.» به گفته او این ناچیز بودن درآمد دغدغه‌ای است که همه درگیر آن هستند و همین مساله هم هست که به تعطیلی واحدها و در برخی موارد فرار مالیاتی دامن زده است. به گفته زند برای بهبود اوضاع اصناف در شرایط فعلی تلاش دولت به تنهایی کافی نیست بلکه نمایندگان مجلس هم باید به وضع قوانینی در مجلس اقدام کنند. او ادامه می‌دهد «متاسفانه حتی مجلس هم در پاره‌ای مواقع حرف اصناف را نایده می‌گیرد و قوانینی تصویب می‌کند که فشار بر اصناف افزایش یابد. دولت و مجلس اگر موافق ارائه مشوق به اصناف باشند می‌توانند در بازار کامپیوتر رونق ایجاد کنند.»

بازار کوچک‌تر تابع بازار بزرگ‌تر

اینکه بر بازارهای کامپیوتر بزرگ و کوچک در گوشه و کنار کشور چه می‌گذرد با کمی تغییر در بازار تهران قابل رویت است. به گفته رئیس اتحادیه رایانه تبریز هر آنچه در بازارهای بزرگ فعالان را نگران می‌کند در بازار این شهر هم احساس می‌شود. او می‌گوید با نزدیکی به زمان انتخابات ریاست جمهوری بزرگ‌ترین نگرانی بازار کامپیوتر در چند ماه آینده وقوع اتفاقی است که بر بازار ارز تاثیر بگذارد. مسعود خامک‌چیان با تحلیل وضعیت بازار کامپیوتر شهر تبریز به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «در چند روز شروع سال جدید شاهد تغییرات قابل توجهی که نسبت به سال گذشته متفاوت باشد، نبودیم و کماکان رکود ادامه دارد اما هنوز هم نگرانی از وضعیت نرخ ارز یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هاست و این بازار هم به شدت تحت تاثیر نرخ ارز است هرچند که تحلیلگران می‌گویند به خاطر انتخابات تغییراتی در نرخ ارز نخواهیم داشت و همین روند ادامه پیدا می‌کند. باید دید و منتظر ماند که روند انتخابات چگونه پیش می‌رود.»

او به مشکلات یک سال گذشته اشاره می‌کند که مورد تایید اتحادیه رایانه تهران هم بود.« مشکل اساسی در صنف رایانه این است که به شدت با کمبود مصرف‌کننده و خریدار مواجه شده است. درواقع ما مشتری که پشت در مانده باشد و منتظر تثبیت قیمت‌ها باشد، نداریم. به دلیل شدت گرفتن بازار خرید و فروش گوشی‌های هوشمند و دیجیتالی شدن پروسه خرید و فروش هرآنچه که به نام مشتری پروپاقرص می‌شناختیم دیگر مفهوم واقعی ندارد. در حال حاضر تنها مشتری بالقوه بازار کامپیوتر سازمان‌ها و ادارات دولتی هستند که آنها نیز به‌صورت طبیعی به دلیل پایان کار دولت و کمبود بودجه خریدشان کاهش یافته است.»

اجتناب‌ناپذیری آزادسازی قیمت‌ها

گردش خریدار در میان بازارهای مجازی حالا این واقعیت را نمایان کرده که تغییر ذائقه در خرید آنلاین، تغییرات جدی در بازار سنتی کامپیوتر را ضروری کرده است. رئیس اتحادیه کامپیوتر تبریز به همین مساله اشاره دارد.«دیجیتالی شدن بازارها اجتناب ناپذیر است و در تمام کشورهای جهان این اتفاق افتاده و تجربه شده است اما در کشورما زیرساخت‌ها طوری نبوده تا تقابل میان بازار دیجیتالی و سنتی ایجاد نشود. دولتمردان باید با قانونمندتر کردن این فضا بازار را برای آزادسازی قیمت‌ها آماده کند. چراکه مقابله با بازار دیجیتال نامفهوم است، بازار دیجیتال روز به روز بزرگ‌تر می‌شود و دیگر شما خانواری نمی‌توانید پیدا کنید که در هفته یک خرید دیجیتالی نداشته باشند. در حال حاضر اخلاف نظر بین قوانین بازار دیجیتال و سنتی موجب بروز مشکل شده است و برداشته شدن برخی موانع و قوانین دست‌و‌پاگیر راه را برای رقابت آزاد باز می‌کند.» به گفته خامک چیان همین مشکلات در یک سال گذشته باعث شده تا نزدیک به ۴۰۰پروانه کسب در صنف کامپیوتر تبریز که به مرحله ضرردهی رسیده بودند به دلیل ورشکستگی باطل شوند. در تبریز در حال حاضر نزدیک به ۸۰۰ مجوز کسب در صنف کامپیوترفعال است، اما رئیس اتحادیه این شهر پیش بینی می‌کند در سال جدید ۲۰۰ پروانه دیگر با برخورد به دیوار ورشکستگی باطل شوند.