مصائب بازار سخت‌افزار در کلان‌شهرها

لیدا ایاز: بازارهای بزرگ سخت‌افزار در دیگر کلان‌شهرهای کشوراز مشکلاتی رنج می‌برند که بی ارتباط با آنچه در مرکز کشور رخ می‌دهد نیست. رکود ناشی از تغییرات نرخ ارز در چند ماه گذشته و افزایش و کاهش مکرر نرخ کالاها از جمله عواملی هستند که به مرور باعث کمرنگ شدن رونق در این بازارها شده است. مشخصه‌هایی که بازارها در پایتخت ایران نیز نشانی از آن دارند و همین تحولات پی در پی مصرف‌کننده نهایی را هنگام خرید مستاصل می‌کند. از سویی دیگر خروج بیش از پیش فعالان این صنف در بازار سخت‌افزار نشان از ناخوشی اوضاع دارد چنانچه رئیس اتحادیه رایانه تبریز می‌گوید که در یک سال گذشته ۳۰۰ نفر از فعالان از این صنف خارج و پروانه اشتغال آنها در بازار سخت‌افزار باطل شده است. بررسی در بازار سخت‌افزار مشهد نیز از وقوع همین روال حکایت می‌کند و به گفته نایب‌رئیس اتحادیه رایانه مشهد در یک سال گذشته ۳۰درصد از اعضای صنف رایانه در مشهد ریزش داشته است. وضعیت رکود در یک سال گذشته که متاثر از نوسانات نرخ ارز و کاهش واردات است از جمله موضوعاتی است که رئیس اتحادیه رایانه تهران به‌عنوان متولی یکی از بازارهای اصلی پایتخت کشور برآن بارها تاکید کرده بود.

چالش‌های بازار سخت‌افزار مشهد

اما بررسی بازارهای سخت‌افزار در دیگر کلان‌شهرهای کشور نشان می‌دهد که صرف نظر از تاثیر نوسانات نرخ ارز، آنها منتظر تحرک بیشتر و جان گرفتن دوباره کسب و کارشان هستند. مشهد یکی از این کلان‌شهرها است که فعالانش معتقدند دشواری‌های اقتصادی بیش از هر بازاری، بازار سخت‌افزار را رنجور کرده است. حسن هاشمی، نایب رئیس هیات مدیره اتحادیه رایانه مشهد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که بازار مشهد نیز همچون بازارهای دیگر کشور با جهش‌های گاه و بی گاه نرخ ارز و معضلات داخلی همراه بوده است. او می‌افزاید:«در واقع هرآنچه در چرخه اقتصادی کشور روی داده در مشهد نیز بر همان روال پیش می‌رود. درحالی که نوسانات نرخ ارز، تعطیلات سال نوی میلادی در اروپا و تعطیلات چین اثراتش را بر بازارهای بزرگ نشان داده اما در بازارهای سخت‌افزاری مشهد چندان نمودی نداشته است. به دلیل اینکه در این بازار شرکت‌های بزرگ تعیین‌کننده هستند و پس لرزه‌های این تغییرات بیشتر از سوی این شرکت‌ها احساس می‌شود.

البته از نیمه دوم اسفند ماه ممکن است برخی از تغییرات در شرکت‌ها را شاهد باشیم و خریدها افزایش پیدا کنند اما در صورتی که برای نوسانات پیش آمده در ماه‌های اخیر برنامه‌ریزی صورت نگیرد همچنان شاهد افزایش قیمت‌ها نیز خواهیم بود چنان‌که تورمی که امسال در بازار تجربه شد بیشتر از جانب تغییر نرخ ارز بود.» او می‌گوید: «در یک سال گذشته ۳۰ درصد از اعضای صنف رایانه در مشهد ریزش داشته است و اغلب اعضا به سمت اشتغال در حوزه‌های دیگر رفته‌اند از جمله حوزه‌های نرم‌افزار و هوشمندسازی. کاهش خرید و فروش به افت تعداد واحدهای صنفی در مجتمع‌های کامپیوتری هم منجر شده و به‌طور مثال در بازارهایی که بورس کالاهای کامپیوتری بود و افراد برای جابه‌جایی در این واحدها ماه‌ها در نوبت می‌مانند و حتی ودیعه‌های کلان برای رزرو این واحدها پرداخت می‌کردند، حالا عمده این واحدها خالی مانده است.» به گفته هاشمی تعویض تدریجی بدنه سنتی بازارها با بدنه آنلاین و دیجیتالی تاثیرش را در بازارهای فیزیکی گذاشته است. او اضافه می‌کند: «همان‌طور که توسعه تدریجی مترو در شهرهای بزرگ جای کسب و کار تاکسی‌ها را تنگ کرده و فعالیت‌های آنلاین توسعه پیدا کرده، همانند سایر کشورها در ایران نیز مردم از این کسب و کارها استقبال می‌کنند، بنابراین بازارهای سخت‌افزار نیز از چنین وضعیتی تاثیر می‌پذیرند.»

تبریز تافته جدا بافته نیست

رئیس اتحادیه کامپیوتر تبریز نیز درباره وضعیت بازار کامپیوتر این کلان‌شهر می‌گوید قاچاق کالا به این بازار با وجود نزدیکی به مرز جلفا کم است و تنها یک درصد از کالاهای رایج این بازار از مسیرهای قاچاق وارد می‌شود. مسعود خامک چیان درباره نوع این کالاها به «دنیای اقتصاد» می‌گوید:«اغلب ماشین‌های اداری که قطعات آنها قابل تعویض هستند و نیز مانیتورهای ال‌ای دی از بیشترین کالاهایی هستند که به‌صورت قاچاق وارد می‌شوند.» به گفته او همه کلان‌شهرهای کشور تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز دچار مشکلاتی می‌شوند که تبریز در این میان تافته جدا بافته نیست. او ادامه می‌دهد:« اکثریت قریب به اتفاق محصولات بازار سخت‌افزار وارداتی هستند و کمتر کالای تولیدی وجود دارد که همین مساله باعث می‌شود با نوسان قیمت ارز قیمت‌ها روند افزایشی داشته باشند. اکنون نیز با نوسان قیمت مردم منتظر کاهش یافتن احتمالی قیمت ارز هستند. البته مشکل دیگری که در بازارهای تبریز وجود دارد اینکه افزایش قیمت‌ها متناسب با افزایش نرخ دلار نیست. به‌طور مثال کالایی که باید بر اساس قیمت ارز ۵۰ هزار تومان افزایش داشته باشد ۷۰ هزار تومان بالا می‌رود. چنین وضعیتی در ابتدا از سوی واردکننده و سپس از سوی فروشنده اعمال می‌شود که در نهایت به ضرر مصرف‌کننده نهایی خواهد شد. شلوغ کاری که شرکت‌های واردکننده و توزیع‌کننده عامل ایجاد آن هستند.»

او با اشاره به اینکه در یک سال گذشته ۳۰۰ پروانه صنفی در اتحادیه رایانه به دلیل رکود بازار باطل شده است، معتقد است کناره‌گیری اعضای صنف زنگ خطری برای این صنف است. «در صنف رایانه تبریز هزار کسبه مشغول به کارند که از این هزار نفر ۳۰۰ نفر سال گذشته از ادامه کار انصراف دادند.» رئیس اتحادیه تبریز از مسوولان مالیاتی می‌خواهد تا در شرایط حساس و رکود فعلی نرمش‌هایی را با اصناف رایانه در پیش بگیرند. او همچنین به تحقیقی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد از میان ۱۱ هزار و ۸۰۰ قلم جنس سخت‌افزاری در بازار سخت‌افزار تبریز حدود ۸۰ قلم از بازارهای قاچاق وارد می‌شوند که از نظر درصد یک درصد از کالاهای این بازار را شامل می‌شود. خامک چیان اضافه می‌کند:« برای مردم تبریز استفاده از اجناس دارای گارانتی به خوبی تعریف شده و ما نیز براساس روالی که در کشور وجود دارد در ابتدای ورودی مراکز خرید و فروش کامپیوتر اطلاعیه‌ای نصب کرده‌ایم تا مردم از شرکت‌های معتبر گارانتی مطلع شوند.»

به گفته او اما تا زمانی که پایه قیمت برای مصرف‌کننده بالا باشد امکان سوءاستفاده قاچاقچیان برای این بازار وجود دارد به‌طوری که قاچاق هرمانیتور ۳۰ هزار توان سود عاید قاچاقچی می‌کند. کمتر از ۲ ماه به پایان سال فرصت باقی است؛ ماه‌هایی که گفته می‌شود برای بازارهای سخت‌افزار حساس و تعیین‌کننده است و به‌طور معمول باید حجم خرید و فروش در این دو ماه افزایش یابد. اما کنترل بازار سخت‌افزار اهرم‌های مختلفی در میان ارگان‌های دولتی و غیر دولتی دارد که به گفته فعالان هریک در جای خود اگر سیستم کنترل و نظارت دقیقی را در پیش بگیرند بازاری که روزگاری از جمله بهترین و مهیج‌ترین بازارها به شمار می‌رفت دوباره شکوفا خواهد شد.

افزایش ١٥ درصدی قیمت کالاهای بازار کامپیوتر

رئیس اتحادیه صنف رایانه از افزایش ١٠ تا ١٥ درصدی قیمت کالاهای وارداتی بازار دیجیتال در پی نوسانات و افزایش نرخ بازار ارز خبر داد. به گزارش خبرگزاری مهر، سیدمهدی میرمهدی از رکود بازار کالاهای کامپیوتری و دیجیتال در یک ماه اخیر خبر داد و گفت: از آنجا که بالغ بر ٩٨ درصد کالاهای این بخش، وارداتی است، نوسانات نرخ ارز، تاثیر مستقیمی در این بازار دارد و افزایش نرخ ارز باعث افزایش ١٠ تا ١٥ درصدی قیمت کالاهای بازار شده است. وی گفت: در آذرماه و دی ماه علاوه بر افزایش نرخ ارز، به دلیل سیاست‌های دولت در جلوگیری از واردات کالاهایی که نمایندگی رسمی در ایران ندارند، بازار واحدهای صنف کالاهای فناوری اطلاعات با مشکلاتی همراه شد که در نهایت رکود این بازار را به همراه داشت. رئیس اتحادیه صنف رایانه با اشاره به اینکه جلوی ورود برخی کالاهای فناوری اطلاعات و اقلام رایانه‌ای به کشور از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، به دلیل نداشتن نمایندگی رسمی خدمات پس از فروش در ایران، گرفته شد، اظهار کرد: طبق الزام وزارت صنعت، معدن و تجارت، هر کالای فناوری اطلاعات که قرار است وارد کشور شود باید نمایندگی رسمی خدمات پس از فروش در ایران داشته باشد.

وی با تاکید براینکه این تصمیم بسیار کارشناسانه است، ادامه داد: البته با وجودی که هنوز نمایندگی رسمی شرکت‌های مادر در حوزه کالاهای رایانه‌ای تصمیمی برای ورود به ایران ندارند، این الزام وزارت صنعت، مشکلاتی را برای واردکنندگان ایجاد کرد که باعث برخی مشکلات در بازار عرضه و فروش شد. به گفته رئیس اتحادیه صنف فناوران رایانه افزایش قیمت کالاهای کامپیوتری و دیجیتالی همزمان با افزایش نرخ ارز، تاثیر مثبتی برای فروشندگان نداشته است و به نوعی به ضرر فروشندگان است. چرا که همچنان این بازار سوت و کور است و مصرف‌کننده رغبتی به خرید نشان نمی‌دهد. میرمهدی با اشاره به نزدیک شدن به ایام پایانی سال و خریدهای نوروزی اظهارامیدواری کرد که تقاضاهای دولتی و نیز مردم عادی، برای خرید لوازم الکترونیکی و کامپیوتری افزایش یابد تا بازار شاهد رونق دوباره‌ای باشد.