رتبه تک‌رقمی ایران در تجارت الکترونیکی

ایسنا: رتبه ایران در زمینه تجارت الکترونیکی طی سال‌های گذشته رتبه چندان جالبی نبوده، اما در سال جاری میلادی این‌گونه گفته می‌شود که در این بخش جزو ۱۰ کشور اول آسیا و اقیانوسیه به شمار می‌رویم. تا سال ۱۳۹۳ این‌گونه عنوان می‌شد که ایران در فضای اقتصاد دیجیتالی از میان ۷۰ کشور رتبه ۶۹ را به خود اختصاص داده است آماری که به گواهی آن می‌شد نتیجه گرفت برای کسب و کارهای مبتنی بر تجارت الکترونیکی اقدامی چندان جدی صورت نگرفته است.

اما طی سال‌های اخیر به دنبال صدور مجوز ارائه خدمات پهن باند اینترنت موبایل یا همان ۳G و G ۴ دسترسی شهروندان به اینترنت افزایشی قابل توجه یافته و بر همین اساس در حوزه‌های مختلف بهره بیشتری از این فضا گرفته می‌شود. به این ترتیب در زمینه تجارت الکترونیک نیز شاهد افزایش بهره‌گیری کاربران بوده‌ایم به گونه‌ای که براساس شاخص UNCTAD B۲C E-Commerce Index ۲۰۱۶ که از سوی آنکتاد محاسبه می‌شود، جمهوری اسلامی ایران با رتبه ۷۷ در میان ۱۰ کشور برتر آسیا و اقیانوسیه قرار گرفته است. شاخص B۲C E-commerce Index ۲۰۱۶ که میزان آمادگی برای تجارت الکترونیکی در هر کشور را نشان می‌دهد، از چهار نشانگر ضریب نفوذ کاربران اینترنت، تعداد سرویس‌دهنده‌های امن به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت، ضریب نفوذ کارت اعتباری و امتیاز قابلیت اطمینان خدمات پستی ترکیب شده است. در سال ۲۰۱۶، این شاخص برای ۱۳۷کشور جهان که نماینده ۹۶ درصد جمعیت جهان و ۹۹درصد GDP جهان هستند، محاسبه شده است.

براساس رده‌بندی صورت گرفته از سوی آنکتاد، لوکزامبورگ در این شاخص رتبه اول را دارا است. در بین ۱۰ کشور اول جهان نیز ۶ کشور اروپایی، سه کشور از منطقه آسیا-اقیانوسیه و یک کشور از آمریکای شمالی قرار گرفته و در میان کشورهای درحال توسعه، سه کشور با درآمد بالا، یعنی کره جنوبی، چین و سنگاپور پیشتاز هستند. ایران نیز با کسب امتیاز ۴۲/ ۶ رتبه ۷۷ را کسب کرده و در میان ۱۰ کشور برتر منطقه آسیا-اقیانوسیه قرار گرفته است. طبق اعلام سازمان فناوری اطلاعات، این شاخص، منعکس‌کننده گام‌های درگیر در تراکنش B۲C است. برای پذیرش سفارش‌ها به‌صورت آنلاین، کسب و کار باید به شکلی در وب حضور داشته باشد. این فرآیند نیاز به دسترسی به اینترنت در سمت کاربران برای مشاهده محصولات و سفارش آنلاین کالاها یا خدمات دارد. روش پرداخت نیز باید به‌صورت کارت اعتباری، پول الکترونیکی، انتقال پول یا پرداخت وجه نقد در هنگام تحویل کالا مشخص شود. در نهایت، اگر کالا دیجیتال باشد، به شکل آنلاین و برای کالاهای فیزیکی این کالاها در خانه یا محل کار مشتری یا در نقطه تحویل مشخص شده، تحویل می‌شود.

اوایل سال ۱۳۹۳ و پیش از ارائه اینترنت پهن باند موبایل توسط اپراتورهای غالب، طبق آمارهای جهانی و با توجه به حجم مبادلات تجارت الکترونیک، اینگونه اعلام شده بود که ایران در بخش تجارت الکترونیک در جایگاه صدمین کشور قرار دارد. حجم مبادلات تجارت الکترونیک در سال ۲۰۱۱ نیز ۱۰ میلیارد دلار بوده است که نسبت به کشورهای جنوب شرق آسیا و اروپا یک سوم و نسبت به کشور آمریکا با حجم مبادلات تجارت الکترونیک ۱۳۶ میلیارد دلاری بیش از یک سیزدهم محاسبه می‌شده است. طبق آمارهای موسسه «این وست» حجم مبادلات تجارت الکترونیک در سطح جهان در سال ۲۰۱۳ میلادی بیش از ۶۸۰ میلیارد دلار بوده که سهم ایران از این درآمد کمتر از ۵/ ۱درصد بوده است. حال طی این سال‌ها به نظر می‌رسد حجم این مبادلات افزایشی قابل توجه داشته، به گونه‌ای که در آمارها نیز این رشد مشهود است البته اینکه رتبه ۱۰ در آسیا و اقیانوسیه تا چه اندازه مناسب ارزیابی می‌شود نیز موضوعی است که جای بحث دارد.