خیز بلند آمازون

مهیار مهرجو: ایده آمازون برخلاف بسیاری از ایده‌های جذاب امروزی از سیلیکون‌ولی بیرون نیامد، بلکه این شرکت از یک گاراژ در واشنگتن شروع به کار کرد. مدیر عامل آمازون از ابتدا Jeff Bezos بود. جف بزوس پیش از این معاون یک شرکت به نام DEShaw & Co بود. بزوس پتانسیل اینترنت را به‌خوبی می‌دانست و از شرکت قبلی‌اش استعفا کرد و در ماه جولای ۱۹۹۴ آمازون را به ثبت رساند. نکته جالب اینکه در ابتدا نام این شرکت را کداوا گذاشت، اما چون با کلمه Cadaver در انگلیسی اشتباه گرفته می‌شد نام آن را بعدا به آمازون تغییر داد. او این نام را از روی جنگل آمازون برداشته است؛ به علت وسعت زیاد این جنگل و وجود طولانی‌ترین رودخانه در آن، بزوس تصمیم گرفت تا این شرکت آمازون خوانده شود. در ادامه ماجرا هم بزوس اولین وب‌سایت آمازون را در اول نوامبر ۱۹۹۴ راه‌اندازی کرد.بزوس از ابتدا می‌خواست فروشگاه آنلاینی داشته باشد که همه‌چیز در آن بفروشد. اما چون سرمایه‌ای نداشت دسته‌بندی‌ها را به ۲۰ گروه تقسیم کرد. در این دسته‌بندی‌ها سی‌دی‌های نرم‌افزار، کتاب، لوازم تحریر و موسیقی هم بود. اما بهترین گزینه برای شروع کتاب بود. کتاب‌ها قیمت مشخصی دارند، فرقی ندارد از کجا خریده شوند و خراب هم نمی‌شوند.

شروع رسمی آمازون

آمازون در سوم آپریل ۱۹۹۵ اولین مشتری رسمی خود را پیدا کرد و به این ترتیب اولین کتاب آمازون به‌صورت آنلاین فروخته شد. به تدریج آمازون برای خیلی‌ها شناخته شد اما آن زمان دسترسی به اینترنت کار ساده‌ای نبود. نکته جالب این بود که آمازون هیچ کارمندی نداشت که کتاب‌های سفارش گرفته شده را بسته‌بندی کند. به همین خاطر بزوس صبح‌ها سفارش می‌گرفت و شب‌ها هم سفارشات را بسته‌بندی می‌کرد، فردا صبح هم خودش بسته‌ها را به پست تحویل می‌داد. بعد از این آدرس سایت آمازون به صفحه اول یاهو رفت و همین تبلیغ آنلاین باعث شد تا آمازون به ۴۵ کشور دنیا کتاب بفروشد و به بزرگ‌ترین کتاب‌فروشی آنلاین در کره‌زمین تبدیل شود. اوضاع آنقدر خوب پیش می‌رفت که بزوس پیش‌بینی کرده بود اگر اتفاق بدی پیش نیاید، سال ۲۰۰۰ درآمدی ۷۴ میلیون دلاری داشته باشد و اگر هم همه‌چیز عالی پیش برود به درآمد ۱۴۴ میلیون دلار برسد.

شاید سال ۲۰۰۰ رسیدن به چنین درآمدی عدد بسیار بزرگی باشد آن‌هم برای شرکتی که از تولد آن فقط ۵ سال می‌گذرد. اما اوضاع طوری پیش رفت که هیچ‌کس تصور آن را نداشت. آمازون سال ۲۰۰۰ به درآمد باورنکردنی ۶/ ۱ میلیارد دلار رسید. این درآمد باعث شد تا آمازون رشد تصاعدی خیلی خوبی داشته باشد. آمازون در سال ۱۹۹۷ به سرمایه ۵۴میلیون دلاری رسید. بزوس که این پیشرفت باورنکردنی را دید تصمیم گرفت کسب‌وکار را گسترش بدهد و محصولات جدیدی به شرکت اضافه کند. در همین راستا DVD و موسیقی هم به برنامه فروش اضافه شد. از ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰ آمازون با شرکت‌های بزرگی مانند IMDB همکاری خود را گسترش داد. آنها به مرور وسایل الکترونیکی و اسباب‌بازی را هم اضافه کردند. آمازون روز به روز بزرگ‌تر می‌شد و همه دنیا این موضوع را می‌دیدند. مجله مشهور تایمز هم سال ۱۹۹۹عکس او را روی جلد به‌عنوان «مرد سال» چاپ کرد.

دوران تلخ

برای آمازون همه‌چیز به این خوبی پیش نرفت و سال ۲۰۰۱ مشکلات اقتصادی آمازون را تا مرز نابودی کشاند. قیمت سهام آمازون هم از ۱۰۷ دلار به کمتر از ۷ دلار رسید و این فاجعه بزرگ می‌تواند هر شرکتی را از پای در بیاورد. آمازون هم ناچار شد به سرعت هزینه‌هایش را کاهش بدهد و ۱۳۰۰ کارمند را به ناچار اخراج کرد.

آمازون دوباره برخاست

بعد از سپری کردن یک سال خیلی سخت آمازون دوباره از جا بلند شد. آمازون سال ۲۰۰۳ خط بسته‌بندی جدیدی راه‌اندازی کرد و محصولات متنوع بیشتری را در سایت قرار داد. همچنین چندین سرویس متنوع دیگر نیز به سبد محصولات خود اضافه کرد؛ سرویس‌هایی مانند آمازون‌پرایم، مرکز توسعه نرم‌افزار و جواهرات پاریس‌هیلتون. هفت سال بعد هم آمازون وارد بازار پوشاک و سوپرمارکت‌ها شد. در همین زمان هم کمپانی Audible را ۳۰۰ میلیون دلار خرید و کیندل را هم تولید کرد. همین امر باعث شد نام آمازون در سال ۲۰۱۰ کنار نام غول‌های تکنولوژی دنیا قرار بگیرد.

آمازون امروز چگونه است؟

امروز آمازون بیش از ۲۴۰ هزار نفر کارمند دارد. این یعنی بیش از چهار برابر کارمندانی که گوگل دارد. جالب‌تر اینکه این تعداد شامل کسانی که با آمازون به‌صورت پاره‌وقت یا پروژه‌ای کار می‌کنند نمی‌شود. وب‌سایت آمازون هم آمار جالبی دارد. آماری که در ژانویه سال ۲۰۱۶ گرفته شده نشان می‌دهد وب‌سایت آمازون در ماه بیش از ۱۸۳ میلیون بازدید یونیک دارد. انبارهای بزرگ شرکت آمازون در آمریکا حدود ۱۰۰ هزار متر مربع وسعت دارند. نکته جالب‌تر اینکه آمازون ۸۰ انبار به همین وسعت در جای‌جای دنیا دارد. برای اینکه بهتر متوجه بزرگی این شرکت بشوید، در انبارهای آمازون می‌توان به اندازه ۱۰ هزار استخر مسابقات المپیک آب ذخیره کرد. یکی از کارمندان آمازون می‌گوید در هر شیفت کاری داخل سوله حدود ۱۸ کیلومتر راه می‌رود. اگر درآمد آمازون را با شرکت‌های بزرگ بخواهیم مقایسه کنیم، آمازون سال ۲۰۱۵ حدود ۱۰۷ میلیارد دلار درآمد داشته است. اپل هم در همین زمان ۲۳۳ میلیارد دلار، مایکروسافت هم ۸۵ میلیارد دلار و آلفابت ۷۵ میلیارد دلار درآمد داشته‌اند. اما سود آمازون خیلی کمتر از سایر شرکت‌ها است. برای مثال اپل سال ۲۰۱۵ حدود ۵۳ میلیارد دلار سود کرده است یا آلفابت ۱۶ میلیارد دلار سود داشته اما آمازون فقط ۶۰۰میلیون دلار سود کرده است که به نسبت سایر کمپانی‌ها خیلی کمتر است. آمازون طی آماری که در فصل چهارم سال ۲۰۱۵ منتشر کرده است، بیش از ۳۰۴ میلیون نفر کاربر فعال در سراسر جهان دارد.

جزئیات بیشتر از آمازون

آمازون چگونه خریدها را به مشتریان می‌رساند؟ این موضوع یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صاحبان کسب‌وکار فروش آنلاین است اما آمازون به‌خوبی از پس این چالش برآمده است. به محض اینکه محصولات وارد انبار می‌شود به‌سرعت همه آنها اسکن می‌شوند و به قفسه مورد نظر فرستاده می‌شوند. اگر در میان قفسه‌ها قدم بزنید و ببینید که مثلا یک ژل‌ریش‌تراش یا یک اسباب‌بازی کنار یک کتاب تخصصی کامپیوتر قرار دارد، حتما مطمئن می‌شوید که هیچ نظم یا دسته‌بندی وجود ندارد! اما قطعا این‌گونه نیست. همه وسایلی که وارد انبار آمازون می‌شوند در زمان اسکن اندازه آنها هم مشخص می‌شود. سپس کامپیوترها با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده تشخیص می‌دهند که کدام بسته در کدام قفسه قرار داشته باشد. یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها برای تشخیص این موضوع میزان فضای خالی هر قفسه است که به این ترتیب کمترین فضای ممکن اشغال می‌شود.

زمانی هم که مشتری وسیله‌ای را سفارش می‌دهد، کارمندانی که به آنها Pick Ambassador گفته می‌شود، می‌روند تا بسته‌ها را بردارند. پس از اینکه کامپیوتر به آنها گفت هر وسیله را از کدام قفسه بردارند آنها را اسکن می‌کنند تا هم مشخص بشود چه جنسی از انبار خارج می‌شود و هم اینکه چه مقدار فضا آزاد شده است. سپس بسته‌ها را روی یک نوار نقاله می‌گذارند تا به مرحله بسته‌بندی برود. بسته‌بند‌ها می‌دانند برای هر سفارش بهترین جعبه چه اندازه‌ای است، سپس محصولات بسته‌بندی شده دوباره روی نوار نقاله می‌روند تا روبات‌ها آدرس شما را روی آن بچسبانند و از آن عکس بگیرند. بعد از آن بسته‌ها بر اساس کد پستی جدا می‌شوند و به کامیون‌هایی که بیرون انبار منتظر هستند منتقل می‌شوند. در ادامه به هشت حقیقت جالب درباره آمازون می‌پردازیم.

1- هواپیمای اختصاصی

آمازون برای جابه‌جایی‌های خیلی دور از هواپیمای مخصوص خود استفاده می‌کند. یکی از دلایل این کار این است که ۷روز هفته و هر زمان که بخواهند می‌توانند بسته‌ها را شخصا به مشتری برسانند و بسته‌های مشتریان به اداره پست نمی‌رود. برای مشخص بودن این هواپیما می‌توانید لوگوی آمازون را روی بال و کلمه PrimeAir را روی بدنه آن ببینید.

2- پهپاد Amazon Prime Air

آمازون پرایم‌ایر نام پهپاد شرکت آمازون است که توسط آن بسته‌ها را با پهپاد به مشتریانی می‌رساند که تا نیم‌ساعت با انبار فاصله دارند. این پهپادها سنسورهای پیشرفته‌ای دارند و منطقه را هم به خوبی اسکن می‌کنند و جایی فرود می‌آیند که فضای مناسب داشته باشد. این پهپاد هم‌اکنون در آمریکا، انگلستان، اتریش و مناطق اشغالی فلسطین استفاده می‌شود.

3- روبات‌های جابه‌جاکننده بار در انبار

آمار فروش آمازون نشان می‌دهد این شرکت در هر ثانیه ۶۰۰ سفارش دارد! رساندن این حجم سفارش به مشتریان نیاز به یک انبار بی‌نهایت منظم و دقیق دارد. برای رعایت این نظم، آمازون سال ۲۰۱۲ «کیوا» را به قیمت ۷۷۵ میلیون دلار خریده است. کیوا روبات‌هایی را تولید می‌کند که انبار را به‌صورت مکانیزه و با روبات مرتب می‌کند. در انبار آمازون بیش از ۳۰ هزار روبات قرار دارد که قفسه‌های مختلف را جابه‌جا می‌کنند. این جابه‌جایی‌ها آنقدر برای آمازون با ارزش است که یک مسابقه جهانی برگزار کرده است برای طراحی بهترین روبات جابه‌جاکننده و به برنده این مسابقه هم ۲۵ هزار دلار جایزه داده است.

4- سرویس‌های وب آمازون

Amazon web services یا سرویس‌های وب آمازون، تجهیزات و زیرساخت‌های کامپیوترها مانند حافظه یا دیتا بیس را اجاره می‌دهد. استارت‌آپ‌ها یا شرکت‌هایی که نمی‌توانند سرورهای گران‌قیمت بخرند، می‌توانند آنها را از آمازون اجاره کنند. البته این سرویس مشتریان بسیار بزرگی مانند پینترست، جنرال‌الکتریک، تیندا، ردیت، ادوبی، نت‌فلیکس، اینستاگرام، خیلی از بانک‌های بزرگ و CIA دارد. برای اینکه این موضوع را جدی بگیرید یک مثال از مشتریان این سرویس می‌زنیم. Dropbox که حتما آن را می‌شناسید یکی از مشتریان این سرویس است که روزانه یک پتابایت(هر ۱۰۲۴ گیگابایت یک ترابایت است و هر ۱۰۲۴ ترابایت یک پتابایت) از حافظه این سرویس را به خود اختصاص می‌دهد.

5- لوگوی آمازون

اگر به لوگوی آمازون دقت کنید یک مفهوم پنهان و جالب دارد. اگر به فلشی که شکل لبخند دارد بیشتر دقت کنید می‌بینید که از a به z اشاره می‌کند، این یعنی می‌توانید هرچیزی را در آمازون پیدا کنید.

6- کار کردن در آمازون

به گفته بزوس، برای اینکه همه بهتر متوجه شوند به مشتریان چگونه سرویس ارائه می‌شود هر دو سال، دو روز همه کارمندان پشت میز خدمات به مشتریان می‌نشینند. این موضوع شامل حال مدیرعامل یعنی جف بزوس هم می‌شود.

7- فروشگاه / تویچ / اکو

آمازون علاوه‌بر فروش آنلاین کتاب، کتاب‌فروشی‌های مختلفی هم در سطح شهر دارد که تصمیم دارد تعداد آنها را هم افزایش دهد. در سال ۲۰۱۴ آمازون دستگاه دیجیتالی‌اش را که خود ساخته، وارد بازار کرد. آمازون اکو یک اسپیکر هوشمند است که می‌تواند دستیار صوتی شما باشد و کارهای گوناگونی را برای شما انجام دهد. در همان سال ۲۰۱۴ آمازون سرویس پخش آنلاین را هم با نام تویچ راه‌اندازی کرد. با تویچ می‌توانید هرجا که هستید آنجا را زنده پخش کنید مانند نرم‌افزار پریسکوپ در توییتر یا لحظه‌نگار در ایران.

8- جف بزوس

جف بزوس همچنان بیشترین سهم از آمازون را دارد. بزوس امروز ۸۰ درصد سهم آمازون را در اختیار خودش دارد و همین امر باعث شده او پنجمین انسان ثروتمند دنیا باشد. سرمایه او اکنون بیش از ۷۰ میلیارد دلار است. بزوس با بخشی از پولش واشنگتن پست را برای خودش خریده است. خواندن سرنوشت بزوس واقعا جالب است. اگر دقت کنید می‌بینید همه این ثروت و عظمت از فروختن یک کتاب شروع شد، کاری که خیلی‌ها در دنیا به سادگی فرصت آن را داشته‌اند. بزوس در خاطرات خودش می‌گوید اوایل کار خود شخصا بسته‌ها را درب منزل مشتریان می‌برده است و آرزو داشته روزی بتواند یک پیک استخدام کند.