م.ر.بهنام رئوف

۸۳ درصد از شرکت‌کنندگان در یک نظرسنجی گفته‌اند که در هنگام رانندگی از تلفن همراه استفاده می‌کنند ۱۷ مه مصادف با ۲۷ اردیبهشت روز جهانی ارتباطات نامگذاری شده است. هر ساله دبیرکل اتحادیه بین‌المللی مخابرات در پیام خود به مناسبت روز جهانی ارتباطات، شعاری را برای آن سال انتخاب و تاکید می‌کند که کشورهای عضو برای تحقق این شعار تلاش کنند. «فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات و افزایش ایمنی جاده‌ها» شعاری است که امسال به مناسبت روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات در سال ۲۰۱۳ اعلام شده است. اما این پیام به دلیل مخالفت‌ها و انتقادات صورت گرفته از سوی دبیرکل بحث‌های بسیاری را به دنبال خود داشته است.

استفاده از فناوری

در رانندگی ممنوع!

حمدون توره - دبیر کل اتحادیه جهانی مخابرات - در قالب پیامی به این مناسبت نوشته است: «فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات ICT، نقشی بسیار مهم در ایجاد فرصت‌ها در همه جنبه‌های زندگی بشری دارد. امروزه، ما هنگامی که در خودروهای‌مان در حال رانندگی هستیم، وسایلی در اختیار داریم که با چند اشاره انگشت به ما، امکان ِبرقراری ارتباط در سراسر جهان، هدایت در ترافیک سنگین و مسیریابی در مناطق ناآشنا را می‌دهند.

در عین حال، ما می‌توانیم از میان انبوهی از سرگرمی‌ها، اَعم از موسیقی، برنامه‌های رادیویی، تلویزیونی یا رسانه‌های اجتماعی، گزینه مورد علاقه خود را در حین رانندگی انتخاب کنیم.

در حالی که این فناوری‌ها به گونه‌ای فزاینده همه جایی همه گاهی می‌شوند، ما باید تضمین نماییم که خصوصا هنگام رانندگی به منظور پیشگیری از سوانح و آسیب‌دیدگی، از آنها مسوولانه و محتاطانه استفاده کنیم. ایمن سازی راهنمایی ورانندگی، یک نگرانی جهانی برای بهداشت و سلامت عمومی و پیشگیری از آسیب‌دیدگی است. همه ساله، عمدتا در کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان، یک میلیون وسی صد‌هزار نفر در اثر تصادفات جاده‌ای جان می‌دهند و ۲۰ تا ۵۰ میلیون نفر دیگر نیز مجروح می‌شوند. بنابراین، در مقیاس اقتصاد جهانی، زیانی حدود ۵۱۸ میلیارد دلار آمریکا به دولت‌ها و افراد وارد می‌شود.

حواس پرتی راننده و رفتار استفاده‌کنندگان از جاده‌ها، نظیر رفتاری که کاربران، به هنگام «پیام‌رسانی متنی» و تعامل با سامانه‌های ناوبری یا برقراری ارتباط درون خودرویی در حین رانندگی، از خود بروز می‌دهند، از مهم ترین عوامل دخیل در وقوع سوانح مرگبار رانندگی هستند.

پیام من صریح است: در حین رانندگی، نگذارید فناوری حواس‌تان را پرت کند! نه از تلفن همراه استفاده کنید و نه سامانه ناوبری‌تان را تنظیم نمایید.

نگذارید کار با این فناوری‌ها موجب حواس پرتی شما بشود. ارسال یک پیام متنی یا «توئیت کردن» در حین رانندگی، بسیار خطرناک است و باید به هر قیمتی از آنها اجتناب کرد.

در عین حال، کشورهای عضو و شرکای صنعتی‌مان را به ترویج واسط‌ها و افزاره‌های دست آزاد ایمن در خودروها فرا می‌خوانم و از آنها می‌خواهم اقدام‌هایی در راستای رفع حواس پرتی ناشی از استفاده از فناوری در حین رانندگی اتخاذ کنند. همگام با وضع سیاست‌های ملی برای ترغیب استفاده از فاوا در ارتقای ایمنی راهنمایی ورانندگی، ما همچنین باید به توسعه و کاربرد سامانه‌های ترابری هوشمند بپردازیم.

اتخاذ چنین اقدام‌هایی، نه‌تنها به پیشگیری از تصادفات رانندگی کمک می‌کند، بلکه همچنین کارآمدی‌ها در مدیریت راهنمایی ورانندگی را به شیوه مبارزه با آثار سوء دگرگونی آب وهوا و گرمایش جهانی ارتقا می‌دهد.

من مفتخرم بگویم که اتحادیه بین‌المللی مخابرات استانداردهایی را برای واسط‌های کاربَری و سامانه‌های ارتباطی ایمن در خودروها طراحی کرده تا با رفع حواس پرتی‌های ناشی از فناوری، عملکرد رانندگان را بهینه سازد».

هر چند که تا به امروز همواره از فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزاری برای راحت‌تر شدن امور زندگی بشر یاد می‌شده است، اما استفاده بیش از حد و بیجا از این وسیله ارتباطی امروز در کنار فواید مثبت آن بلای جان کاربران و دیگر افراد جامعه نیز شده است.

رانندگی ۸۰ درصد از کاربران با تلفن همراه

بر اساس نظرسنجی‌ای که روز گذشته در برنامه رادیو همراه از شبکه رادیویی جوان صورت گرفت، بالغ بر ۸۳ درصد از ۲۴۵۰ نفر شرکت‌کننده در این نظرسنجی عنوان کرده‌اند که به هنگام رانندگی از تلفن همراه خود استفاده می‌کنند و در این بین تنها ۱۷ درصد از شرکت‌کنندگان این نظرسنجی به هیچ عنوان از تلفن همراه خود در هنگام رانندگی استفاده نمی‌کنند.

این آمار داخلی در کنار گزارش‌ها و آمارهای منتشر شده جهانی به درستی دغدغه دبیر کل اتحادیه بین‌المللی مخابرات را نشان می‌دهد. به خصوص زمانی که عنوان می‌شود پس از عدم رانندگی با سرعت مطمئنه و عدم رعایت فاصله طولی قانونی بالغ بر ۳۰ درصد از سوانح رانندگی صورت گرفته در جهان به واسطه حواس‌پرتی رانندگان با تلفن همراه صورت گرفته است، اما با تمام این آمارها آیا فناوری اطلاعات و ارتباطات نتوانسته تا به حال در خدمت ایمنی جاده‌ها و سفرها باشد؟ جدا از بحث حواس‌پرتی رانندگانی که به نوعی با وسایل ارتباطی خود فعالیت می‌کنند، اما هم‌اکنون بسیاری از خودروسازان در حال تلفیق تکنولوژی‌های ارتباطی با محصولات خود هستند. به کارگیری فناوری‌هایی که در آینده‌ای بسیار نزدیک باعث می‌شود تا رانندگان یا حتی سرنشینان خودرو بدون دخالت دست بتوانند فرامین ارتباطی مورد نظر خود را به دستگاه‌های ارتباطی خودرو برسانند.

فناوری در خدمت سلامت

فارغ از انتقادهای صورت گرفته در این بخش، اما همانطور که در پیام دبیر کل ITU نیز آمده است هم اکنون فناوری اطلاعات و ارتباطات توانسته در سایر بخش‌های حمل‌ونقل نیز تغییراتی بسیار ایجاد کند. حذف باجه‌های عوارضی و جایگزینی آن با عوارض الکترونیک یا تابلوهای دیجیتالی هوشمند از یک سو و دوربین‌های کنترل سرعت از سوی دیگر همه و همه از مشتقات همین فناوری اطلاعات و ارتباطات است که اکنون در خدمت سلامت جاده‌ها و رانندگان قرار گرفته است.

امیدعلی مسعودی، استاد دانشگاه در این باره به «ایسنا» گفته است: نصب تابلوهای الکترونیکی و صدور گواهینامه‌های الکترونیکی و بررسی الکترونیکی جرائم تا حدودی موجب امنیت جاده‌ها شد، همین‌طور کلاس‌هایی که به صورت الکترونیک برای بازآموزی رانندگان متخلف برگزار می‌شود وجهی دیگر از نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای امنیت جاده‌ای است.

مسعودی در این رابطه ادامه داد: امکاناتی که فناوری اطلاعات در اختیار ما گذاشته‌ است نمای کلی از وضعیت ترافیک و رفت و آمد را به نمایش می‌گذارد یا نرم‌افزارهای موبایل که اطلاعات نقطه به‌ نقطه را در رابطه با وضعیت ترافیک و آب و هوا ارائه می‌دهند تاثیر زیادی در سهولت در رفت و آمد گذاشته است.

وی همه اقشار جامعه را مخاطب شعار امسال اتحادیه ITU دانست و گفت: همه ما مخاطب این شعاریم؛ چرا که در جریان راهنمایی و رانندگی مسافر یا راننده هستیم و در فضای تبادلی امروز که وسیله نقلیه در همه‌جا از شهرها و روستاها کاربرد دارد و اما به‌طور ویژه اول رانندگان و در مرحله بعدی پلیس راهنمایی و رانندگی و وزارت راه و ترابری مخاطب این شعار هستند.

رشد پرشتاب فناوری و برنامه‌هایی که هرازچندگاهی از سوی صاحبان صنایع منتشر می‌شود همه و همه نوید بخش تغییرات بسیاری است که در آینده نزدیک زندگی انسان با او روبه‌رو خواهد بود.

بی‌تردید آمار کشته‌شدگان سوانح رانندگی که به نوعی فناوری ارتباطات قاتل آنها معرفی شده است هم‌اکنون بسیاری از صاحبان صنایع را نیز به فکر واداشته است تا با ابداعات جدید خود بتوانند از این آمار

بکاهند.