توسعه WiFi عمومی در کشور

لیدا ایاز: سرویس وای‌فای عمومی که دسترسی ساده‌تری را به اینترنت برای مشترکان تلفن همراه ایجاد می‌کند، سال‌ها است در کشورهای مختلف در دسترس قرار دارد. با این سرویس مشترکان تلفن همراه می‌توانند در نقاطی که اینترنت سیم‌کارت آنها پاسخگو نیست - مثلا در مراکز خرید و سرگرمی و...- از طریق اتصال به شبکه وای‌فای دسترسی سریع‌تری به اینترنت داشته باشند. طی دو، سه ماه اخیر با تاخیر زیاد اپراتورهای همراه کشور سعی کرده‌اند در این زمینه هم وارد رقابت شوند و مشترکان خود را به استفاده بیشتر از اینترنت ترغیب کنند یا مشترکان جدیدی را به سمت خود جلب کنند.

اپراتورهای ایرانی در این چند ماهه نقاط محدودی از شهر تهران را به این سرویس مجهز کرده‌اند که البته هنوز در برخی از آنها این راه‌اندازی در مرحله آ‌زمایشی قرار دارد. ارائه سرویس وای‌فای عمومی مخصوص اپراتورها به مفهوم چتری است که مشترکان هر اپراتور بتوانند با استفاده از آن در اماکن عمومی از سرویس‌های اینترنت پرسرعت بهره ببرند و به انتقال داده‌هایشان بپردازند. با توجه به اینکه سرعت دسترسی به وای‌فای در بسیاری از مواقع از سرعت دسترسی به نسل‌های سوم و چهارم موبایل بیشتر است به همین دلیل اتصال از این طریق به شبکه اهمیت خود را می‌یابد هرچند باید توجه داشت اپراتورها اغلب این اتصال به اینترنت را به‌طور رایگان برای مشترکان محسوب نمی‌کنند. بررسی از سه اپراتور همراه‌اول، ایرانسل و رایتل نشان می‌دهد در داخل کشور جز بخش محدودی از اماکن عمومی مانند فرودگاه‌ها، برخی فروشگاه‌ها و مراکز تفریحی تاکنون بخش‌های قابل‌توجهی از شهر همچنان بی‌بهره از خدمات وای‌فای عمومی است.

ایستگاه‌های اتوبوس، پایانه‌های مسافربری، پارک‌های شلوغ و پرتردد، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مراکز خرید عمده، سینماها و بازارهای محلی کوچک و بزرگ حداقل در پایتخت کشور همچنان بیرون از دایره سرویس اینترنت پرسرعت برای استفاده‌کنندگان عمومی قرار دارند. البته در ادبیات اینترنتی ایران استفاده از وای‌فای عمومی مشترکان را به فکر اتصال رایگان به اینترنت می‌اندازد که در مورد وای‌فای عمومی لزوما این‌گونه نیست. به همین دلیل هم هست که در اماکن پرتردد شهر برخی از فروشگاه‌های معتبر یا کافه‌ها و رستوران‌ها شخصا به راه‌اندازی وای‌فای رایگان در محدوده خود اقدام کرده‌اند تا تنها آن دسته از مشتریانی که در این مراکز هستند و مشغول خرید یا استفاده از امکانات هستند بتوانند از اینترنت رایگان استفاده کنند.

هماهنگی با نهادهای امنیتی

تا شهریور ماه ۹۳ تنها مجری ارائه وای‌فای عمومی در میان اپراتورها، رایتل بود و به نوعی اجرای این سرویس در انحصار این اپراتور قرار داشت که البته این شرکت از این مجوز چندان استفاده‌ای نکرد اما با پایان یافتن این مدت حالا هر سه اپراتور خصوصی کشور این مجوز را دارند که بتوانند خدمات و سرویس اینترنتی رایگان و عمومی را به مشترکان خود ارائه بدهند. جهانگیر اسدی، مسوول روابط‌عمومی سازمان تنظیم و ارتباطات رادیویی با اعلام این مطلب به «دنیای‌اقتصاد» گفت:« تا سال ۹۳ تنها رایتل می‌توانست سرویس وای‌فای عمومی ارائه دهد اما با پایان یافتن این مدت و ارتقای پروانه اپراتورها به‌طور رسمی هر سه اپراتور می‌توانند خدمات وای‌فای عمومی بدهند اما به شرط هماهنگی‌های لازم با نهادها و سازمان‌های امنیتی.» او با اعلام بی‌اطلاعی از اینکه اپراتورها باید با چه سازمان و نهادهای امنیتی هماهنگی لازم را انجام دهند، گفت: «سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پیش از این مصوباتی در کمیسیون‌های مشخص برای ارائه سرویس وای‌فای عمومی داشته که می‌توان گفت به‌جز رعایت ضوابط و هماهنگی لازم از سوی سازمان‌های امنیتی ذی‌ربط، محدودیت خاصی در نظر گرفته نشده است.»

کیوسک‌های وای‌فای

اما از آنجا که وظایفی هم برای دولت در گسترش ایجاد مراکز استفاده از اینترنت پرسرعت برای شهروندان تعریف شده است، اخیرا جمع‌آوری کیوسک‌های‌های تلفن ثابت در کشور راهکاری را پیش‌روی دولت قرار داد تا زمینه ارائه این سرویس به مردم آماده شود. به دلیل اینکه نظارت بر تلفن‌های عمومی و ثابت کشور در اختیار شرکت مخابرات است، چندی پیش سخنگوی شرکت مخابرات ایران از احتمال استفاده از کیوسک‌های تلفن عمومی برای وای‌فای خبر داد اما این خبر هم در پی یادآوری سیاست جمع‌آوری تلفن‌های عمومی ثابت در کشور اعلام شد که گفته شد هر تلفن عمومی به‌طور میانگین ماهانه ۳۳ هزار تومان درآمد و ۳۰ هزار تومان هزینه دارد.

توسعه وای‌فای عمومی همراه‌اول

اما همراه‌اول اخیرا اقداماتی را در زمینه راه‌اندازی وای‌فای عمومی انجام داده و به مشترکان خود اعلام کرد که در اماکن عمومی به سادگی از اینترنت وای‌فای اول با سرعت ویژه آن استفاده کنند و تجربه‌ای از یک اتصال پرهیجان را داشته باشند. همراه‌اول اعلام کرده که در حال‌حاضر تعداد بسیاری از نقاط در کشور این خدمت را به همراه‌اولی‌ها ارائه می‌دهند که به بیش از ۳۰ نقطه می‌رسد. همچنین آخرین اطلاعات در این زمینه نشان داد که همکاری این اپراتور با شرکت مخابرات ایران منجر به برقراری این سرویس در فرودگاه‌های کشور شده است. اپراتور همراه‌اول پیش از این هم اعلام کرده بود که سرویس وای‌فای از سوی اپراتور اول در نقاطی مانند فرودگاه‌های تهران و نمایشگاه بین‌المللی تهران ارائه شده است اما پس از آن شرکت مخابرات هم اعلام کرد که علاوه بر نمایشگاه بین‌المللی تهران، سرویس‌های وای‌فای عمومی خود را در فرودگاه‌ها نیز دایر کرده است.

به گفته داوود زارعیان، سخنگوی شرکت مخابرات ایران از حدود یک سال‌ونیم پیش دو شرکت مخابرات ایران و همراه‌اول برنامه‌ریزی‌هایی را جهت ارائه‌ سرویس وای‌فای شهری به‌عمل آورده بودند که در نتیجه این برنامه‌ریزی‌ها، در فاز اول این سرویس در مکان‌های پرتردد راه‌اندازی خواهد شد. او درباره استفاده از این سرویس‌ها اعلام کرد که «نوع ارائه خدمات در قالب این سرویس به این شکل است که مشترکان همراه‌اول به محض ورود به این اماکن روی تلفن همراه خود این پیام را می‌بینند که امکان اتصال به شبکه وای‌فای شهری وجود دارد. به این ترتیب مشترک می‌تواند جای بسته اینترنت خود از این سرویس استفاده کند.»

سخنگوی شرکت مخابرات ایران با اشاره به اینکه در برخی مناطق به‌صورت دوره‌ای ممکن است تعداد مشترکان تلفن همراه و استفاده‌کنندگان از اینترنت افزایش یابد، ادامه داد: «به‌عنوان مثال در برخی نقاط مانند استادیوم‌ها، فرودگاه‌ها، ترمینال‌ها یا اماکن مذهبی این وضعیت وجود دارد و ممکن است در شرایط خاص به یکباره تعداد افرادی که در این نقاط وجود دارند افزایش قابل توجهی داشته باشد که در چنین شرایطی ارائه‌ سرویس وای‌فای شهری می‌تواند نقش موثری در دسترسی مردم به خدمات بهتر ایفا کند. در حال حاضر، حداقل سرعت این اینترنت برابر با سرعت نسل سه تلفن همراه است. در گام بعدی امکان ارائه‌ این سرویس در استان‌های قم، اصفهان، خراسان و تبریز ایجاد خواهد شد و در نهایت شرایط برای توسعه این سرویس در کل کشور فراهم است.»

ایرانسل به فکر توسعه وای‌فای

اما در نهایت در تابستان سال ۹۴ اپراتور ایرانسل بود که پس از برداشته شدن انحصار ارائه سرویس اینترنت وای‌فای برای اپراتورها اولین شبکه‌ وای‌فای کشور را در توچال تهران راه انداخت. به گفته قلمبردزفولی، مدیرعامل این اپراتور پیش از این پایلوت شبکه وای‌فای عمومی ایرانسل به‌صورت آزمایشی در توچال راه‌اندازی شده بود و آزمایش‌های اولیه را با موفقیت پشت سر گذاشته بود. به نظر می‌رسد موفقیت آمیز بودن همین پروژه هم بود که ایرانسل را ترغیب کرد تا به فکر استفاده از ظرفیت دیگر اپراتورها برای برقراری وای‌فای عمومی بیفتد در همین زمینه دزفولی اعلام کرد که در نظر است از طریق همکاری با رگولاتوری به دیتابیس اپراتورهای دیگر نیز دسترسی ایجاد شود تا استفاده از سرویس وای‌فای عمومی برای دیگر مشترکان نیز فراهم شود. هرچند گفته می‌شود این اپراتور به فکر توسعه این سرویس است اما تاکنون خبر جدیدی در این زمینه اعلام نشده و در جریان بررسی این موضوع اطلاعاتی از سوی روابط عمومی این اپراتور به «دنیای اقتصاد» ارائه نشد.

وای‌فای رایتل فقط در یک مرکز خرید

درحالی که رایتل تا چندی پیش تنها اپراتوری بود که مجوز ارائه سرویس وای‌فای عمومی را در اختیار داشت اما بر اساس آنچه روابط عمومی سومین اپراتور خصوصی کشور به « دنیای اقتصاد» اعلام کرد رایتل به‌جز یک مرکز خرید در تهران هنوز افتتاح رسمی در هیچ از مراکز عمومی برای توسعه وای‌فای عمومی انجام نداده است. این درحالی است که مجید صدری مدیرعامل رایتل اپراتورسوم کشور چندی پیش اعلام کرد برای اینکه هزینه‌های مشترکان را پایین بیاورند قصد دارند در مراکز پرجمعیت با توجه به مجوزهای لازم از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، سرویس اینترنت وای‌فای عمومی راه‌اندازی کنند تا مشترکان رایتل هزینه کمتری بابت استفاده از سرویس اینترنت پرداخت کنند.