بازار 9 میلیارد دلاری سفارش آ‌نلاین غذا

سیمین عزیزمحمدی: برای کسانی که وقت برای پختن غذا یا حتی رفتن به رستوران برای صرف غذا ندارند، تحویل غذا در منزل بهترین خدماتی بود که از سوی رستوران به آنها ارائه می‌شد و زمانی که دیگر لازم نبود برای ثبت سفارش و تحویل آن تماسی بگیرند و تنها با چند کلیک در سایت به خواسته خود می‌رسیدند، غذا برای آنها لذت‌بخش از قبل بود و این لذت با آمدن اپلیکیشن‌های موبایلی به نهایت رسید تا مشتریان بتوانند به راحتی بدن هیچ زحمتی غذای مورد علاقه خود را سفارش داده و در کمترین زمان آن را در منزل تحویل بگیرند. پیدا شدن چنین امکاناتی در زندگی‌های امروزی باعث شد بازار جدید در صنعت رستوران‌داری دنیا شکل بگیرد تا این صنعت پرطرفدار بتواند بعد از خدماتی مانند راه‌اندازی دستگاه POS، استفاده از منوهای دیجیتالی و...، این بار از طریق تحویل آنلاین غذا از فناوری‌های دنیای دیجیتال بهره‌مند شود.

آمار نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۲ میزان سرمایه‌گذاری در صنعت خدمات تحویل آنلاین غذا بالغ بر ۲۵میلیون دلار بود که با رشد ۸۴درصدی به ۴۶میلیون دلار در سال ۲۰۱۳ رسید و این روند رو به رشد با نرخ فزاینده‌ای ادامه داشت تا اینکه سرمایه‌گذاری انجام گرفته در این صنعت در سال ۲۰۱۴ حدود ۶۰۰میلیون دلار باشد. برآورد حاکی از آن است که سرمایه‌گذاری در این بخش از خدمات غذا در سال گذشته میلادی حدود ۲/ ۱میلیارد دلار بود. با این حال، روند رشد گاهی اوقات به گونه‌ای نیست که شما اغلب مشاهده می‌کنید. بررسی‌ها نشان می‌دهد، جریان بین‌المللی سرمایه در بخش تحویل غذا در دهه نخست سال ۲۰۱۶ حدود ۶۹ درصد کاهش یافته است و این روند کاهش با نرخ ۴۹درصد در سه ماه دوم سال جاری ادامه یافت که لاجرم این افت سرمایه در بخش آنلاین نیز بازتاب خواهد داشت.

برخی معتقدند این به دلیل روی کار آمدن تعداد بالای استارت‌آپ‌ها با شیوه‌های متعدد تحویل غذا است که تناسبی با نرخ پایین دیجیتالی شدن این نوع خدمات ندارد. در واقع، بازار در این بخش یعنی خدمات تحویل غذای آنلاین اشباع شده به‌طوری که در بازار ۷۰میلیارد دلاری خدمات تحویل غذا تنها حدود ۱۳درصد یا ۹میلیارد دلار آن به شکل آنلاین عرضه می‌شود. به عبارت دیگر، در جهانی که نرم‌افزارهای کامپیوتری یا اپلیکیشن‌های تلفن همراه در تمام امور زندگی نفوذ کرده، هنوز حدود ۹۰درصد مشتریان از روش‌های سنتی مانند تلفن کردن برای سفارش و تحویل غذا استفاده می‌کنند. این در حالی است که برخی از شرکت‌های شناخته‌شده در عرصه تحویل آنلاین غذا به‌طور شگفت‌انگیزی از آگاهی پایین مشتریان رستوران‌ها نسبت به این خدمات آنلاین خبر می‌دهند.

اکثریت قریب به اتفاق مصرف‌کنندگان حتی نمی‌دانند این نوع خدمات وجود دارد. در آمریکا تنها ۱۳درصد در مرحله مهاجرت از سفارش و تحویل سنتی غذا به شکل آنلاین هستند. برای مثال، تقریبا ۵۵درصد مشتریان خدمات رستوران نیویورک به‌عنوان یکی از بازارهای اصلی خدمات تحویل آنلاین غذا آگاهی محدود نسبت به این نوع خدمات GrubHub (یک شرکت تحویل آنلاین غذا که با ۴۴هزار رستوران در هزار شهر آمریکا و بریتانیا همکاری می‌کند) دارد و این حجم مشتریان ناآگاه از خدمات آنلاین GrubHub در شهرهای اطراف نیویورک به ۸۰درصد می‌رسد. معادل GrubHub در آمریکا، JustEat در بریتانیا است که نرخ نفوذ آن در بازار خدمات تحویل غذا تنها ۲۵درصد بوده و این رقم برای شرکت Baedal Minjok در کره جنوبی که قوی‌ترین اکوسیستم تحویل غذا را دارد، ۷۵درصد است.

براساس گزارش مور گان استنلی درباره صنایع در سال جاری، پتانسیل بازار تحویل غذا ۲۱۰میلیارد دلار برآورد شده و سهم تحویل آنلاین غذا کمتر از پنج درصد و حدود ۱۰میلیارد دلار است که ۶۰درصد آن به سفارش پیتزا اختصاص دارد. این مقدار تنها نیمی از نفوذ تجارت الکترونیک و یک‌هشتم سفر آنلاین بوده و به این ترتیب، با این مقیاس، تحویل آنلاین هنوز در دوران نوظهوری یا به عبارتی نوزادی خود است. به عبارت دیگر، با توسعه نوع محصولات سفارشی و شیوه سفارش از نظر تامین مالی، این خدمات آنلاین فرصت بزرگی برای توسعه و نفوذ بیشتر در بازار دارد. به هر حال، همان‌طور که خدمات تحویل آنلاین غذا همچنان با سرعت بالایی در حال توسعه است، رستوران‌هایی که پیش از این خدمات تحویل غذا نداشتند، امروزه به راحتی برای تحویل غذا در دسترسند.

نباید فراموش کرد که بازار ۲۱۰میلیارد دلاری تحویل غذا ایستا نیست. اگر مصرف‌کنندگان بخواهند وقت کمتر برای خوردن غذا در رستوران‌ها صرف کرده و این زمان را به کارهای خود اختصاص بدهند، سهم خدمات تحویل غذا در صنعت رستوران افزایش خواهد یافت. در واقع، پیش‌بینی شده سرویس بیرون‌بر غذا به‌طور کلی رشد صنعت رستوران رشد را در دهه آینده سریع‌تر خواهد کرد. نگاه وسیع‌تری به صنعت رستوران نشان می‌دهد در آن بازاری به ارزش ۴۹۰میلیارد دلار وجود دارد که فرصت خدمات تحویل غذا برای بهره‌مندی از این بازار تنها ۴۳درصد است. به عبارت دیگر، بیش از نیمی از بازار تحویل غذا هنوز در اختیار خدمات تحویل غذا نیست و به اصطلاح بکر است که در آن افزایش یک درصدی سهم برای تحویل غذا نزدیک به ۵میلیارد دلار فرصت بازار را گسترش می‌دهد. با این حال، انتظار نمی‌رود خدماتی مانند سفارش یا تحویل آنلاین غذا تا یک دهه آینده بتواند از شیوه‌های آفلاین پیشی بگیرد.

تایم لاین خدمات تحویل آنلاین غذا

تحویل آنلاین غذا از سال ۱۹۹۶ با ظهور اینترنت و با شکل‌گیری پدیده حباب دات-کام در آن دوران از سوی رستوران‌ها اجرا شد، در آن زمان استارت‌آپ‌هایی مانند Webvan، HomeGrocer و Kozmo راه‌اندازی شدند که مواد غذایی و نه صرفا غذای رستوران را به‌صورت آنلاین به مشتری تحویل می‌دادند. با این حال با ترکیدن حباب دات-کام بسیاری از این استارت‌آپ‌ها شکست خورده و به فعالیت خود پایان دادند. در آن زمان، Webvan در سال ۲۰۰۰ سهام HomeGrocer را خرید اما همین شرکت در سال بعد تعطیل شد، شرکت Kozmo نیز با اینکه سود خوبی در شهرهای نیویورک، بوستون و سانفرانسیسکو داشت و با سرمایه ۲۵میلیون دلاری راه‌اندازی شده بود، تعطیل شد. در همان ماه‌ها که استارت‌آپ‌های تحویل آنلاین غذا یکی پس از دیگری ورشکسته و تعطیل می‌شدند، شرکت شناخته‌شده Seamless سایتی را به منظور سفارش غذا از رستوران راه‌اندازی کرد، اما منوی آنها همچنان کاغذی بود.

در اواسط دهه ۲۰۰۰، دیگر شرکت شناخته‌شده این حوزه یعنی GrubHub به وسیله دو توسعه‌دهنده وب تاسیس شد که اپلیکیشن‌های موبایلی را ایجاد کرد که سفارش و تحویل غذا از طریق آن صورت می‌گرفت. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کسب و کار این شرکت آنلاین بوده و آنها توانستند جایگزینی برای منوی کاغذی Seamless پیدا کنند. به هر حال، این شرکت با شرکت Seamless در سال ۲۰۱۳ ادغام شد و فعالیت آنها با نماد GRUB در بورس نیویورک ادامه دارد. در ادامه همان دوران، در سال ۲۰۰۸، شرکت Eat۲۴hours و در سال ۲۰۰۹، استارت‌آپ ZeroCater با ارائه خدمات تحویل آنلاین غذا راه‌اندازی شد. همچنین در سال ۲۰۰۹، شرکت Pizza Hut یک اپلیکیشن رایگان برای آی‌فون ارائه داد که کاربر پس از سفارش غذا از طریق تلفن همراه تا زمان تحویل غذا مشغول بازی می‌شود.

با افزایش نفوذ گوشی‌های هوشمند در زندگی امروزی، توسعه سیستم حمل ونقل آنلاین و به اشتراک‌گذاری اقتصاد، توجه به راه‌اندازی استارت‌آپ‌های تحویل آنلاین غذا بیش از گذشته شده است. این دوره با تاسیس Instacart و Caviar (سفارش آنلاین از رستوران‌های لوکس، چهار ستاره و بالاتر) همراه شد. در سال ۲۰۱۳، شرکت Sprig برای تحویل آنلاین غذاهای سالم راه‌اندازی و فعالیت شرکت دیگری نیز مانند SpoonRocket آغاز شد. در سال ۲۰۱۴، Square شرکت Caviar و در سال ۲۰۱۵ نیز Yelp شرکت Eat۲۴hours را خریدند. در همان سال، شرکت حمل ونقل Uber فعالیت تحویل آنلاین غذا را با عنوان UberEATS در بارسلونا آغاز کرد.