آقای ماتریکس

زندگی پرپیچ و خم بنیان‌گذار تلگرام

دنیای اقتصاد: پاول دوروف مدیرعامل ۳۲ساله تلگرام است. او شرکتی را پایه گذاشته که با بهره‏گیری از قابلیت‏های رمزگذاری توانسته به پیام‏رسانی با محبوبیت بالا در میان کاربران اینترنتی تبدیل شود، ولی از سوی دیگر شخصیت خاص او و نحوه غیرمعمول اداره کردن این شرکت نیز به عجایب این استارت‌آپ پیام رسان افزوده است. سابقه پاول دوروف در روسیه و در راه‏اندازی سرویس‏های پرمخاطب باعث شده که به او لقب مارک زوکربرگ روسیه را بدهند هر چند موفقیت‏های تلگرام کم از سایر پیام‏رسان‏های مشهور شرکت‌های بزرگی چون فیس‌بوک نیست.

دنیای اقتصاد: پاول دوروف مدیرعامل ۳۲ساله تلگرام است. او شرکتی را پایه گذاشته که با بهره‏گیری از قابلیت‏های رمزگذاری توانسته به پیام‏رسانی با محبوبیت بالا در میان کاربران اینترنتی تبدیل شود، ولی از سوی دیگر شخصیت خاص او و نحوه غیرمعمول اداره کردن این شرکت نیز به عجایب این استارت‌آپ پیام رسان افزوده است. سابقه پاول دوروف در روسیه و در راه‏اندازی سرویس‏های پرمخاطب باعث شده که به او لقب مارک زوکربرگ روسیه را بدهند هر چند موفقیت‏های تلگرام کم از سایر پیام‏رسان‏های مشهور شرکت‌های بزرگی چون فیس‌بوک نیست. با این مقدمه و در ادامه نگاهی دقیق‏تر به زندگی عجیب و مملو از فراز و نشیب مدیرعامل تلگرام خواهیم داشت.

شبکه اجتماعی VKontakte

دوروف در تاریخ ۱۰ اکتبر سال ۱۹۸۴ میلادی در کشور روسیه متولد شد. او برنامه‏نویسی را هنگام تحصیل در مدرسه فراگرفت و با این مهارت توانست صفحه اولیه ورود به شبکه مدرسه را با متنی که حاوی عبارتی‏توهین آمیز به معلم نه‏چندان محبوب‌اش بود جایگزین کند. او همواره ارتباط نزدیکی با برادر بزرگ‌تر خود، نیکولای دوروف، داشت که او نیز کدنویسی را به خوبی فراگرفته بود. پس از ترک دانشگاه در سال ۲۰۰۶ میلادی، برادران دوروف، VKontakte را راه‏اندازی کردند که در واقع شبکه اجتماعی ویژه‏ای به زبان روسی بود و عملکردی مشابه با فیس‌بوک را پیش روی کاربران قرار می‏داد. این شبکه اجتماعی خیلی زود به محبوبیت رسید و توانست تعداد کاربران خود را به بیش از ۳۵۰ میلیون نفر برساند. دوروف درآمد زیادی از این شبکه اجتماعی به‏دست آورد. در گزارش منتشر‏شده از وضعیت مالی این شرکت، درآمد خالصی حدود ۲۶۰ میلیون دلار به چشم می‏خورد. VKontakte با الهام‏گرفتن از طبقه پنجم و ششم Singer House، ساختمان شاخصی که در مرز سن‏پترزبورگ قرار گرفته، طراحی شده است. نوآوری و کارهای عجیب و غریب برادران دوروف در این شبکه اجتماعی پایانی نداشت چنان‌که در سال ۲۰۱۲، دوروف و تعدادی از کارکنان این شبکه هواپیماهای کاغذی ساخته‏شده با اسکناس را به ارزش مجموع بیش از ۱۰۰۰ دلار از پنجره دفتر خود به سمت جمعیت حاضر در خیابان پرتاب کردند. هر هواپیمای کاغذی از اسکناس‏های ۵ هزار روبلی ساخته شده بود.

VKontakte اما خیلی زود به‌عنوان رسانه‏ای برای بیان افکار مخالفان دولت و سازماندهی تجمعات در پشتیبانی از الکسی ناوالنی، فعال سیاسی و منتقد پوتین، استفاده شد و همین باعث شد که مورد توجه مقامات کرملین قرار بگیرد. در سال ۲۰۱۱، دوروف با انتشار عکسی تمسخرآمیز به درخواست دولت برای کنترل بیشتر روی این شبکه اجتماعی پاسخ گفت. پیغام او به کرملین واضح بود و حکایت از نپذیرفتن خواسته‏های دولت داشت. دوروف مدعی است در همان شب، نیروهای نظامی به آپارتمان او یورش برده‏اند. به دنبال این اقدام دوروف، او رفته‏رفته کنترل VKontakte را به سرمایه‏گذاران Mail.ru، شرکتی که ارتباطات نزدیکی با کرملین داشتند، واگذار کرد. در سال ۲۰۱۳، دوروف متهم به زیرگرفتن یک افسر پلیس با یک خودروی مرسدس سفید رنگ شد. حال آنکه او مدعی بود در آن زمان حتی رانندگی بلد نبوده است. دوروف در نهایت مدیریت VKontakte را از دست داد. این در حالی بود که او بارها درخواست‏های پلیس برای بازجویی را رد کرد. در نهایت پلیس به دفتر این شبکه اجتماعی یورش برد اما دوروف چند روز پیش از این اتفاق روسیه را ترک کرده بود. برادران دوروف نقشه دوم خود را به مرحله اجرا درآوردند. آنها شرکتی سری را در نیویورک راه‏اندازی کردند و برخی از کارکنان وفادار VKontakte را به آمریکا فراخواندند.

تلگرام: پروژه سری

بنابر گزارش مسکوتایمز، هنگامی که از دوروف درباره پروژه سری جدید او پرسش شد او یک تصویر متحرک از فیلم «شبکه اجتماعی» را منتشر کرد که رئیس فیس‌بوک را هنگام واکنش به سرمایه‏گذاران نشان می‏داد. مشخص بود که پاول دوروف به دنبال روش‌های مرسوم سرمایه‏گذاری از سرمایه‏داران نبود و می‌خواست و می‌خواهد که پروژه مخفی جدیدش را با ثروت خودش پیش ببرد. پروژه سری دوروف در نیویورک، تلگرام، نرم‏افزار پیام‏رسان ویژه با قابلیت رمزگذاری داده‏ها بود که ادعا داشت و دارد امکان دخالت دولت‏ها و جاسوسی از کاربران را غیرممکن می‏کرد. بسیاری این حرکت را پاسخ به سیاست‌های کرملین درخصوص VKontakte به حساب آوردند. حالا گفته می‏شود دوروف ماهانه یک میلیون دلار هزینه برای ادامه حیات تلگرام صرف می‏کند. این در حالی است که این نرم‏افزار پیام‏رسان فعلا درآمدی ندارد. از سوی دیگر نحوه اداره و مدیریت این شبکه نیز قابل توجه است. دوروف به همراه چهار نفر از کارکنان خود سفر به شهرهای مختلف جهان را در دستور کار قرار داده و از سرویس‏های Airbnb برای اقامت در شهرهای مختلف استفاده می‏کند.

دوروف دائما به شهرهای مختلف جهان نقل مکان می‏کند و هر چند ماه یک‏بار نیز موقعیت مکانی خود را تغییر می‏دهد. این همواره در حرکت بودن و برپاکردن سرویسی با ثبات مانند تلگرام و گرفتن میلیون‌ها کاربر چالش بزرگی بوده که دوروف از پس آن به خوبی بر آمده است. از سوی دیگر اگرچه بازگشت او به روسیه خطرات زیادی را برایش به همراه خواهد داشت اما او به نوعی به قهرمان حوزه حریم خصوصی و امنیت در این کشور تبدیل شده است و محبوبیت قابل‌توجهی بین مردم روسیه دارد. اما تجربه تولد و زندگی و کار در روسیه باعث شده تا دوروف تغییراتی در نوع زندگی‌اش بدهد او حالا برای تردد به محل کار از راننده شخصی استفاده می‏کند تا پس از این با اتهام زیرگرفتن افسران پلیس روبه‏رو نشود. دوروف همچنین با برگزاری یک جشن بزرگ در ماه فوریه امسال در شهر بارسلونا، رسیدن تلگرام به ۱۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه را جشن گرفت. دوروف هنوز هم در مورد خبرهای مربوط به کنترل دولت روسیه روی این شبکه بسیار حساس است و اخیرا به خبری مبنی بر دسترسی غیرمجاز دولت روسیه به برخی حساب‌های کاربری تلگرام - با همکاری شبکه مخابراتی روسیه - منتشر شده بود به سرعت به واکنش نشان داد و علیه مقامات کرملین موضع‌گیری کرد.