«دنیای‌اقتصاد» از میوهفروشیهای سطح شهر گزارش می‌دهد
بازار صیفیها، قربانی فضای‌مجازی
رحمان قره‌‌‌‌‌‌‌‌‌باش نایب‌رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان این خبر را تکذیب کرد و گفت: «فقط بار سیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌زمینی یک کامیون از کشور ازبکستان برگشت خورده است.» بعضی تایید و برخی تکذیب کردند و حتی بعضی آن را «شایعه» یا «کارشکنی سیاسی» خوانند. فروشنده و خریدار در این‌باره چه فکری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند؟
فروشنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موافق و مخالف
فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دلمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای سبز و زرد و قرمزی که در سال‌های اخیر محبوب هم شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌بودند، در هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گذشته سرخط خبرها مخصوصا در فضای‌مجازی بودند. مدتی پیش خبر برگشتخوردن فلفل دلمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌های صادراتی در حالی پخش شد که قیمت این صیفی در دی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه به هر کیلو بالای ۲۵هزار تومان رسید، درحالی‌که متوسط قیمت آن در آذرماه کیلویی ۱۶هزار تومان بود. فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌های صادراتی ایران از روسیه با بهانه «نداشتن گواهی‌نامه باقی‌مانده سموم» و «تخلفات متعدد بهداشتی» برگشت خورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌است و گمرک شهیدباهنر اعلام کرده است ۲۰تن کیوی هم به دلیل «صادر‌نشدن گواهی قرنطینه» برگشت خورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌است. این موج از آنجا شروع شد که رئیس اتحادیه باربران مشهد از برگشت سیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌زمینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های صادراتی به ازبکستان خبر داد و گفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌بود که «معمولا در بازار داخلی فروخته می‌شوند.»
از آن روز بسیاری مسموم‌بودن میوه و صیفی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برگشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌خورده را حتی «دروغ و شایعه» می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند. نظر خرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌فروش‌ها و مردم در این‌باره چیست؟ فروشنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در خیابان کارگرشمالی معتقد است که میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برگشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌خورده از مرز در میدان تره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بار مرکزی که میوه تهران را تامین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند «توزیع نمی‌شود و در همان گمرک معدوم می‌شوند.»
به گفته این فروشنده میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که برای صادرات پرورش پیدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند «از کاشت تا برداشت متفاوت پرورش پیدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و به‌‌‌‌‌‌‌‌‌همین دلیل فکر نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم آن میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در بازار داخلی توزیع شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشند.» این فروشنده هرکیلو فلفل دلمه را ۲۰هزار تومان و هرکیلو سیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌زمینی را ۱۵هزار تومان نرخ زده‌‌‌‌‌‌‌‌‌است. او در پاسخ به این سوال که واکنش مردم در مقابل این خبرها چیست می‌گوید: «تا به‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال مشتری ندیدم که در این مورد صحبت بکند اما فروش فلفلدلمهای خیلی پایین آمد. قیمتش از بالای ۲۰هزار تومان به زیر ۱۰هزار تومان هم رسید.» اما همکارش در خیابان فاطمی با او مخالف است. این فروشنده معتقد است «اگر در بازار داخلی نفروشند کجا بفروشند؟ فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم معدوم نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند چراکه همان اوایل فیلم پخش‌کردن فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بین آدم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نیازمند پخش شد.» به گفته او «تا پیش از ماجرای فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هم نظارت درست‌‌‌‌‌‌‌‌‌وحسابی روی بازار میوه نبود و میوه دست‌‌‌‌‌‌‌‌‌دوم را با قیمت میوه دست‌‌‌‌‌‌‌‌‌اول می‌‌‌‌‌‌‌‌‌فروشند. در چنین بازاری میوه مسموم هم می‌توان فروخت.» به عقیده این فروشنده جوان، برای «میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در بازار داخلی هم توزیع می‌شود نظارتی صورت نمیگیرد وگرنه سم و کود برای همه کشاورزان گران شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌است.» از ۷ میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌فروشی، ۲نفر معتقدند که میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برگشتی در بازار داخلی توزیع شده و به گفته ۵ نفر باقی‌مانده «میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از گمرک بیرون نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌آیند که به بازار برسند.» همینطور به گفته این دسته از خرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌فروش‌ها «بار میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که به میدان مرکزی برای توزیع داخلی می‌رود با بار صادراتی فرق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، بنابراین در سیستم توزیع شهری قرار نمیگیرد.»
مردم چه می‌گویند؟
کاپشن تیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای پوشیده، موهایش سفید شده و به‌‌‌‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد بیشتر از ۶۰ سال داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد. او «کارمند بازنشسته» است. این خریدار درباره میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برگشتی می‌گوید: «وقتی خبرش پخش شد برای مدتی فلفل نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌خریدم. کیوی هم که کلا مصرف ندارم.» این خریدار بین موج فضای‌مجازی و تکذیب خبر، «به موج خبری اطمینان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم چون بحث سلامتی است. همین که مدتی میوه را نخریم آنها هم مجبور می‌شوند بالاخره فکری به حال آن بکنند.» اما خریدار دیگری با او موافق نیست.
او که در خیابان کارگرشمالی در حال خرید است، معتقد است «اگر تازه خبرش بیرون آمده دلیل بر این نیست که تا الان وجود نداشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌است.» او می‌گوید خریدهایش به هیچ‌عنوان تحت‌تاثیر خبر برگشتخوردن میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها قرار نگرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌است، اما خریدار دیگری که خانم است می‌گوید از زمان پخش‌شدن خبر دیگر خرید نکرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌است: «برای سالاد یا خورشت از فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌دلمه استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردم اما از وقتی که این خبر بیرون آمد دیگر نخریدم و سالاد دیگری درست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم.» این خریدار معتقد است این تغییر رفتار خرید «موقتی است. همینکه از بازار بیرون بروند، خوب است. به هرحال احتیاط شرط‌عقل است.»
از ۱۰خریداری که مورد پرسش خبرنگار ما قرارگرفتند، ۳نفر در ذائقه خریدشان تغییر ایجاد شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌بود اما خبر میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برگشتی روی خرید ۷نفر دیگر تاثیری نگذاشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌است.
مشاهدات میدانی حاکی از خرید برحسب اعتماد است. برای مثال در زمانی‌که فروش فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌دلمه به‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدت کاهش پیدا کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌بود مشتری‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ثابت میوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فروشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها که به‌طور میانگین حدود ۲۰درصد مشتریان هستند کیوی، فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌دلمه و سیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌زمینی در سبد خریدشان داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، از طرفی کاهش فروش محسوس فلفل‌‌‌‌‌‌‌‌‌دلمه که منجر به کاهش قیمت آن تا کیلویی ۸هزار تومان شد، گواه این است که مردم در خرید میوه و صیفی برگشتی احتیاط بیشتری به‌خرج داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.
