یکی از فروشندگان که در یکی از مال‌های سطح شهر مشغول به کار است می‌گوید:«من بیش از ۲۰ سال است که در صنف پوشاک فعالیت دارم اما تاکنون شب عیدی به این خلوتی تجربه نکردم و آنقدر مشتری کم است که انگار اصلا نزدیک عید نیستیم.» پرسیدم نبود مشتری به علت کرونا است؟ فروشنده پاسخ می‌دهد: «شاید یکی از دلایلش کرونا باشد اما علت اصلی وضعیت اقتصادی است. وقتی همه در تهیه مایحتاج اولیه خود با مشکل مواجه هستند بنابراین برای خرید لباس که جزو ضروریات خانوارها نیست از مردم توقعی نداریم.»

در خیابان پانزده خرداد و کمی بعد از ایستگاه مترو به سمت بازار، پاساژی وجود دارد که جمعیت زیادی در آنجا تردد دارند. «بازار رضا تهران» یکی از مال‌هایی است که همیشه مشتریان زیادی برای خرید البسه، لوازم آرایشی، کیف و کفش به آنجا مراجعه می‌کنند اما با وجود این تعداد از مراجعه‌کننده، خریدار چندانی برای اجناس وجود نداشت. گویا در این بازار هم همانند اغلب بازارهایی که تا کنون در آن رصد میدانی داشته‌ام اغلب مشتریان تنها به رصد اجناس و نهایتا گرفتن قیمت اکتفا می‌کنند.

   فروش نرفتن لباس‌های حراجی

یکی از مغازه‌های این مجتمع تجاری همچنان حراج پالتو دارد و زمانی که از فروشنده علت طولانی بودن زمان حراج را پرسیدم گفت: «هر سال در حراج حداقل ۴۰ درصد از محصولات موجود در انبار خود را می‌فروختیم اما امسال حتی ۱۰ درصد از آنها هم به فروش نرفته است. سال گذشته به علت کرونا تعطیل بودیم اما امسال به میزان یک سوم فروش دو سال گذشته (اسفند ۹۷) فروش داشته‌ایم.»

افزایش قیمت کالاها موجب شده محصولاتی که در حراج فصلی قرار گرفته‌اند نیز قیمت قابل‌توجهی را به خود اختصاص دهند. به‌طوری که لباسی که سال گذشته در حراجی با قیمت ۱۲۰ هزار تومان فروخته می‌شد امسال ۱۹۸ هزار تومان عرضه می‌شود. یکی از فروشندگان مانتو در طبقه همکف بازار رضا گفت: «سال گذشته مدل مانتوهای کنار زنجیره‌دار را از تولید‌کننده ۱۲۰ هزار تومان می‌خریدیم، در حالی که امسال ۲۶۸ هزار تومان خریداری کرده‌ایم یا مانتو کرپ مجلسی‌ سال گذشته ۴۰۰ هزار تومان بود اما امسال همین مدل ۷۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود.»

پالتو فروشی‌ای که در حراج آخرفصل بود نیز سال گذشته پالتو را با قیمت ۱۳۸ هزار تومان می‌فروخت اما امسال همان کالا را  ۱۹۵ هزار تومان عرضه می‌کند و علت این افزایش اندک قیمت هم این است که مغازه متعلق به یک تولیدکننده است که کمترین میزان سود را برای تولیدات خود در نظر گرفته است. از سوی دیگر مصاحبه میدانی با خریداران نشان می‌دهد مشتریانی که به امید خرید از حراجی‌ها به مراکز خرید مراجعه می‌کنند نیز به علت قیمت بالای محصولات، اغلب دست خالی برمی‌گردند و خریدی نمی‌کنند.

میزان فروش در فروشگاه‌های پوشاک به اندازه‌ای پایین است که یکی از فروشندگان می‌گوید:«در اسفند ماه سال گذشته به علت کرونا تعطیل بودیم اما بهمن ماه ۹۸ و اسفند سال ۹۷ به‌طور میانگین در روز حدود ۹۵ کالا فروخته می‌شد اما امسال این عدد به ۵ کالا در روز رسیده  است. به همین جهت ما نیز تمایلی به خرید محصولات جدید نداریم، علت وجود این قفسه‌های خالی که در مغازه‌ها می‌بینید همین است. امسال بیش از ۷۵ درصد از مشتریان تنها به پرسیدن قیمت اکتفا می‌کنند و تنها ۲۰ تا ۲۵ درصد از آنها خرید می‌کنند.» اغلب فروشندگان پوشاک حاضر در بازار رضا تهران که مشکل اصلی خود را نوسان قیمت موجود در بازار دانستند، عنوان کردند: با توجه به اینکه اغلب فروشندگان در این پاساژ مستاجر هستند این نوسان قیمت که موجب تغییر نرخ به‌صورت هفتگی و روزانه شده، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به ما وارد کرده، به‌طوری که در حال حاضر برای پرداخت اجاره ماهانه مغازه نیز دچار چالش شده‌ایم. این شلوار جین که دو روز پیش ۱۳۵ هزار تومان از تولید‌کننده خریداری می‌کردم امروز تولیدکننده با قیمت ۱۵۰ هزار تومان به من فروخته است.

   ضرر فروشندگان موقت

بر اساس اظهارات فروشندگان همه ساله شب عید فروشندگان زیادی به منظور کسب درآمد، مغازه‌های خالی در مال‌های سطح شهر را اجاره ۲ یا ۳ ماهه می‌کنند و پس از پایان عید و در فروردین ماه آنها را تخلیه می‌کنند. در واقع بعد از عید نصف مغازه‌های موجود در اغلب پاساژهای سطح شهر همچون پاساژ رضا خالی و بسته است؛ زیرا فروشندگان مقطعی همه ساله سود خوبی از فروش شب عید کسب می‌کنند. اما امسال با توجه به شرایطی که در بازار حاکم است فروشندگانی که به اجاره مغازه در شب عید اقدام کرده‌اند به علت نبود فروش، از این اقدام پشیمان هستند اما بر اساس قرارداد منعقد شده این افراد برای فسخ قرارداد باید سه ماه اجاره پرداخت کنند که مقرون به صرفه نیست.»

   تک محصولی شدن مشتریان

یکی از فروشندگان شلوارهای جین، کتان و.‌.. در میدان منیریه می‌گوید:«میزان فروش نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش داشته است. بنابراین نمی‌توان گفت که علت این کاهش فروش فقط شیوع ویروس کرونا است چون اسفند پارسال هم این ویروس شیوع پیدا کرده بود، با این وجود میزان فروش همانند سال‌های گذشته بود. با وجود اینکه امسال نسبت به سال گذشته تنوع مدل، رنگ و سایز لباس‌ها بیشتر شده و خریداران قیمت چند مدل مختلف لباس را می‌پرسند اما با این حال تنها به یک خرید اکتفا می‌کنند.»  از خریداران حاضر در فروشگاه‌ها که علت را پرسیدم پاسخ دادند: «همه چیز چند برابر شده و از توان مالی ما خارج است، بنابراین تنها به خرید یک لباس یا شلوار که ضروری‌تر باشد اکتفا می‌کنیم.»

رصد میدانی خبرنگار «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد به علت اینکه از اسفند ماه سال گذشته تاکنون به علت شیوع ویروس کرونا مرزها برای واردات کالا بسته بود، واردات کالایی نیز وجود نداشت بنابراین امسال اغلب البسه موجود در بازار تولید داخلی است اما با این حال هنوز اجناس خارجی نیز در بازار یافت می‌شود که اغلب لباس‌های وارداتی از کشورهای بنگلادش و چین هستند. برخی از لباس‌های خارجی موجود در بازار نیز اجناس وارداتی سال گذشته هستند که انبار شده بودند و اغلب آنها در حال حاضر در بازار با قیمت سال گذشته عرضه می‌شوند.