گزارش میدانی «دنیای‌اقتصاد» از مجتمع کاوه، خیابان آزادی
بازار تجهیزات دندانپزشکی در انتظار رونق
مشاهدات میدانی خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» حاکی از کاهش فروش به‌طور متوسط ۳۰ درصدی تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی است، آن هم درحالی‌که از ابتدای سال بیشتر از ۱۰۰درصد مجبور به افزایش قیمت شده‌اند. همینطور به‌سبب نزدیکی قیمت کالاهای ایرانی و خارجی، سلیقه مشتری‌ها به سمت «کالای باکیفیت ایرانی» سوق پیدا کرده است.
کاهش فروش ۴۰ درصدی
خیابان آزادی، مجتمع تجاری کاوه، بورس لوازم دندانپزشکی. راهروهای این ساختمان خلوت است و کسی به‌جز کسبه از آن عبور نمی‌کند. مغازه‌های مختلف تولید و توزیع انواع مواد‌اولیه و تجهیزات دندانپزشکی محصولات خود را پشت ویترین‌ها به‌نمایش گذاشته‌اند اما کسی نیست که آنها را تماشا کند. آسمان ابری نیست اما رنگ سربی دیدن آبی‌آسمان را سخت می‌کند. یکی از فروشندگان این مجتمع درباره وضعیت بازار تجهیزات دندانپزشکی به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «تا به‌حال بازار را این‌قدر کساد ندیده بودم.» جهانگرد مرد جوانی حدود ۳۵ ساله است با موهایی تنک. او همانطور که عینک را از روی چشمانش برمی‌دارد، می‌گوید: «نسبت به سال گذشته بالای ۴۰درصد کاهش فروش داشته‌ایم. معمولا این موقع از سال دندانپزشکی‌ها شلوغ بودند و آنها هم برای به‌روز کردن وسایل و مواد خود به ما سر می‌زدند اما ظاهرا امسال پیش از عید افراد زیادی قصد ترمیم دندان‌هایشان را ندارند.» جهانگرد عینک تمیزشده را روی چشمانش می‌گذارد: «تا دو ماه پیش هم که بازار ارز ثباتی نداشت عملا قیمت‌ها روزانه تغییر می‌کرد و کسی خریدوفروشی انجام نمی‌داد. وقتی نرخ ارز ثابت نباشد، نه تولیدکننده می‌تواند به‌درستی نرخ‌گذاری کند و نه خریدار موقعیت برنامه‌ریزی دارد. هر دو منتظر ثبات نرخ ارز می‌مانند تا خرید یا فروش منطقی‌تر و با سود بیشتری داشته باشند.» جهانگرد که برای یک شرکت تولیدکننده تجهیزات پزشکی کار می‌کند می‌گوید همه‌چیز تحت‌تاثیر نرخ دلار و ارز است: «آدم می‌تواند گرانی برخی از موادی که وارداتی هستند را باور کند اما برخی از تجهیزاتی که تماما داخلی تولید می‌شوند هم افزایش قیمت غیرمنطقی داشته‌اند. بهتر است بگویم از افزایش قیمت نمونه خارجی جا‌نمانده است.» این تولیدکننده درباره هزینه‌های تولید می‌گوید: «هزینه‌های تولید بالا رفته و همه هم متوجه موقعیت کشور که تحریمی است هستند؛ موضوع اینجاست که در شرایط تحریمی به‌جای آنکه همه‌چیز قانونی و ضابطه‌مند انجام شود کاملا برعکس اتفاق می‌افتد و بازار آشفته می‌شود. در بلبشو هم هرکس هرجور که بتواند رفتار می‌کند. برای مثال در واردات برخی از مواد‌اولیه هیچ مشکلی وجود ندارد اما گاهی اوقات بنکداران جنس را به بازار عرضه نمی‌کنند که قیمت به مبلغی برسد که آنها می‌خواهند. این اتفاقات وقتی در حلقه اول بیفتد هزینه آن در نهایت به عهده مصرف‌کننده است چراکه من از بنکدار می‌خرم، واسطه از من و دندانپزشک از واسطه و او هم به مشتری می‌فروشد. این درحالی است که در هر حلقه به قیمت مواد‌اولیه اضافه می‌شود.» جهانگرد از پشت میز کارش بلند می‌شود و مثل اینکه در نمایشگاه محصول خود را ارائه می‌دهد؛ به یکی از یونیت‌ها اشاره می‌کند: «نمونه چینی این یونیت در بازار زیاد است اما قیمتش ۳۰ میلیون از یونیت ایرانی بیشتر است؛ هیچ برتری هم نسبت به نمونه ایرانی ندارد اما برخی از مشتری‌ها همچنان جنس خارجی را به ایرانی ترجیح می‌دهند حتی اگر چینی باشد! ناگفته نماند که پزشکان زیادی هم نمونه ایرانی را ترجیح می‌دهند که تعدادشان بیشتر است.»
بازار باید ثبات داشته‌باشد
آفتاب کم‌رمقی به حیاط میانی مجتمع تجاری کاوه می‌تابد اما گرمایی ندارد. یکی از مغازه‌ها چند وسیله دندانپزشکی در ویترین چیده و روپوش سفیدی به تن مانکن کرده‌است. فروشنده پسر جوان ۲۰ساله‌ای است با موهایی فر و بدنی ورزیده. رستمی درباره میزان افزایش قیمت اجناس دندانپزشکی یک کلام می‌گوید: «از اول سال حداقل ۱۰۰ درصد.» او لیوان چایش را روی میز می‌گذارد و از جلوی کارتن‌های چیده‌شده در قفسه عبور می‌کند و در انتهای مغازه وسیله‌ای که «با این جرم‌گیری می‌کنند» را برمی‌دارد: «دستگاه کامل جرم‌گیری را در فروردین می‌شد ۲میلیون خرید اما الان رسیده به بالای ۵میلیون تومان. واردات هم به‌خوبی انجام می‌شود اما عرضه نمی‌کنند. نه فقط بازار تجهیزات دندانپزشکی، همه بازارها همین است.» رستمی هم برای یک شرکت تولیدکننده کار می‌کند و درباره دلیل کسادی بازار در زمانی‌که دندانپزشکی‌ها همچنان مراجعه‌کننده دارند، می‌گوید: «هیچ‌کس نقدینگی ندارد. قبلا ۴۰درصد دخل را چک و کنار‌آمدن با مشتری تشکیل می‌داد اما الان چنین امکانی نداریم. وقتی من ماده اولیه‌ای می‌خرم و معلوم نیست هفته آینده به چه قیمتی می‌رسد، حاشیه سودم را باید حفظ کنم. در چنین بازاری بدون‌نقدینگی نمی‌توان دوام آورد و به همین دلیل همه فقط نقد کار می‌کنند. قبلا می‌توانستیم طرح‌های تسهیلاتی برای خریداران درنظر بگیریم و خب آنها برای مشتری‌های خودشان درنظر می‌گرفتند؛ برای مثال حتی دندانپزشکان زیادی هستند که با چک یا قسطی با بیماران خود کار می‌کردند.» لحنش را تغییر می‌دهد و به شوخی می‌گوید: «که الان نسل‌شان منقرض شده.» به گفته این فروشنده هیچ‌چیز مثل ثبات قیمتی نمی‌تواند بازار را سامان دهد: «هر کاسبی می‌داند که بخشی از بازار اعتماد و چک و تسهیلات است. وقتی ثبات قیمتی وجود داشته باشد بالاخره خریدار و فروشنده باهم کنار می‌آیند اما وقتی هر دو مدام تحت‌تاثیر تورم باشند قادر به هیچ برنامه‌ریزی نیستند.» البته رستمی می‌گوید در دوماه اخیر که نرخ ارز ثبات نسبی پیدا کرده «بازار کمی بهتر شده است. مثلا مشتری‌های شهرستان‌ها برگشته‌اند و تعداد مراجعه دندانپزشکان هم بیشتر شده است.» رستمی می‌گوید نسبت به سال گذشته ۲۰درصد کاهش فروش داشته است که فکر می‌کند «کرونا سهم ۲۰ درصدی دارد چراکه می‌بینید همه به زندگی عادی برگشته‌اند. بازار کساد است چون هیچ نظارتی وجود ندارد و قیمت‌ها غیرواقعی است.» متاسفانه آمار دقیقی از میزان واردات و تولید مواد‌اولیه و تجهیزات دندانپزشکی در دسترس نیست اما مشاهدات ما نشان می‌دهد که بازار هیچ کمبودی ندارد اما آشفته است. بسیاری از بنکداران مواد و تجهیزاتی را که «زمان دلار۳۰هزار تومانی» خریده‌اند به نرخ ارز کنونی نمی‌فروشند و همین باعث شده «بازار یخ بزند.» البته فروشندگان میگویند ثبات نسبی که بر بازار ارز حاکم شده توانسته خون جدیدی به رگ‌های این بازار به جریان بیندازد و «حداقل استعلام قیمت‌ها بیشتر شده است که نشانه خوبی است.» تولیدکنندگان تجهیزات لوازم پزشکی نسبت به سال گذشته به‌طور متوسط ۳۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند اما مجبور به افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت اجناس از ابتدای سال شده‌اند اما با توجه به ثبات ارزی اخیر نسبت به آینده بازار امیدوار هستند.
