واکنش دولت به پیشنهاد بخش خصوصی برای توزیع نهاده‌های دامی
مرغ دولت یک پا دارد
حذف قیمت از تابلوها
برخی از مرغ‌فروشی‌ها قیمت مرغ را از تابلوی خود حذف کرده‌اند. یکی از این فروشندگان به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «بازار هیچ ثباتی ندارد. هر روز صبح که بار خالی می‌کنم قیمت را هم می‌پرسم. دولت یک قیمتی می‌گوید و مرغدار قیمتی دیگر می‌فروشد.» دولت با هدف عدم افزایش قیمت بیشتر اقدام به عرضه مرغ یخ‌زده با نرخ دولتی کرد که باعث شد نرخ مرغ در روزهای گذشته به۲۰ تا ۲۵هزار تومان برسد. البته دولت نرخ مصوب فروش کشتارگاه‌ها را به ۱۳ هزار و ۵۰۰ رساند اما تولیدکنندگان می‌گویند پایین‌تر از قیمت تمام شده است و ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان نرخ کارشناسی‌شده است. دلیل تمام این بلبشو در بازار مرغ و تخم‌مرغ نهاده‌های دامی است که دولت تنها ۳۰ درصد سویا و ۵۰ درصد ذرت آن را تامین می‌کند و تولیدکنندگان مابقی نیاز خود را باید از بازار آزاد تهیه کنند. نرخ مصوب سویا ۲ هزار و ۷۰۰ تومان است و در بازار آزاد ۴ هزارتومان فروخته می‌شود و ذرت نیز که قیمت دولتی آن یک هزار و ۵۰۰ تومان است تا ۱۸ هزار تومان هم به فروش می‌رسد. دولت در قدمی دیگر اقدام به افزایش نرخ دولتی نهاده‌ها کرد؛ در حال حاضر تولیدکنندگان ذرت را کیلویی یک هزار و ۷۰۰ تومان و سویا را ۳ هزار و ۲۰۰ تومان می‌خرند. در شرایطی که تورم تولید به شدت بالا رفته و مرغدار هم مجبور است بیشتر از ۵۰ درصد از نیاز خوراک دام را از طریق بازار آزاد تهیه کند، مسلما افزایش قیمت نرخ دولتی نهاده‌ها روی قیمت تمام‌شده تاثیر می‌گذارد، برای مثال به گفته یکی از اعضای انجمن ملی طیور، افزایش قیمت نرخ مصوب نهاده‌ها نزدیک به ۳۵درصد به هزینه‌ها اضافه کرده است.
انتقال توزیع به بخش خصوصی
بخش خصوصی بارها خواستار انتقال اختیارات بازار نهاده‌های دامی شده، اما دولت هیچ واکنشی نسبت به این مطالبه انجام نداده است. البته صنعت مرغ‌وتخم‌مرغ در ماه‌های گذشته نسبت به این مطالبه راسخ‌تر شده و انجمن ملی طیور نیز دوباره شروع به فعالیت کرده است. دبیر این انجمن درباره سیستم توزیع نهاده‌های دامی به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «از نظر ذخایر نهاده‌های دامی هیچ کمبودی وجود ندارد و سیستم توزیع باعث افزایش قیمت و کمبود این کالای مهم است. مساله اینجاست که 50درصد از نهاده‌هایی که تماما با ارز دولتی وارد شده در بازار آزاد فروخته می‌شود. تولیدکنندگان بارها خواستار به عهده گرفتن تمامی مسوولیت و مدیریت بازار نهاده‌های دامی شد‌ه‌اند اما دولت پاسخ درستی به ما نمی‌دهد. » فرزاد طلاکش می‌گوید: «انجمن ملی طیور تشکیل شده و بانک اطلاعات مناسبی از واحدهای تولیدی مرغ و تخم‌مرغ دارد که در صورت در اختیار گرفتن مسوولیت توزیع نهاده‌ها می‌تواند بازار را به خوبی کنترل کند و هیچ واحد تولیدی با کمبود خوراک دام مواجه نباشد. در زمانی‌که مرغدار به دلیل نبود خوراک مجبور بود پودر گوشت به دام خود بدهد وزارتخانه‌ها توپ تقصیر را در زمین یکدیگر می‌انداختند، الان هم شرایط بازار نهاده‌ها به همین شکل است. اگر دولت برای مدت کوتاهی هم که شده اختیار بازار نهاده‌های دامی را به تولیدکنندگان و بخش خصوصی بسپارد شاید مشکلات حل شد؛ این همه سال آنها عهده‌دار بودند و حال می‌توانند توانایی بخش خصوصی را هم امتحان کنند.» این فعال حوزه مرغ‌وتخم‌مرغ درباره شرایط تولید می‌گوید: «مرغداریها اقدام به جوجه‌ریزی نمی‌کنند. نهاده و خوراک در بازار نیست و با توجه به تجربه بدی که در تابستان داشته‌اند اقدام به جوجه‌ریزی نمی‌کنند که مجبور به معدوم کردن آنها نباشند. به علت کمبود نهاده‌های دامی بسیاری از تولیدکننده‌ها فرمول دام خود را تغییر داده‌اند و میزان تولید نیز کاهش پیدا کرده که دلیل اصلی افزایش قیمت مرغ است.» به گفته طلاکش این شرایط باعث شده کیفیت مرغ کاهش پیدا کند: «وقتی تولیدکننده مجبور باشد از پودر گوشت در خوراک دام استفاده کند نباید انتظار کیفیت داشته باشیم، هیچ تولیدکننده‌ای از محصول بی‌کیفیت خود رضایت ندارد اما مرغداران مجبورند. برخی از تولیدکنندگان به سبب کمبود دام، مرغ را زودتر از موعد مقرر و مناسب به کشتارگاه می‌فرستند که نشان از شرایط خراب تولیدکنندگان دارد. برخی دیگر تنها مرغ‌های مادر تخم‌‌گذار را نگه داشته‌اند و اگر وضعیت همینگونه پیش برود فرستادن مرغ‌های مادر به کشتارگاه هم امر بعیدی نیست.»
کاهش 15 درصدی تولید مرغ
تولید مرغ با کاهش 15 درصدی مواجه شده است. نرخ مصوب خرید در کشتارگاه 12 هزار تومان بود که 14 هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد اما با توجه به کاهش تولید قیمت این قلم از سبد معیشتی تا 37 هزار تومان هم بالا رفت. تولیدکنندگان بارها نسبت به نرخ فروش اعتراض داشتند و 15 هزار تا 16 هزار تومان را نرخ واقعی هر کیلو مرغ می‌دانند. در 6 ماه ابتدایی امسال 3 میلیون و 22 هزار و 182 تن ذرت و یک میلیون و 331 هزار و 406 تن کنجاله سویا به کشور وارد شده است. بر اساس آمارها در سال گذشته 2 میلیون و 700 هزار تن مرغ تولید شده که بر اساس میزان جمعیت کشور مصرف سرانه گوشت مرغ 32 کیلوگرم بوده که دو برابر میانگین جهانی است. همین‌طور به سبب افزایش قابل ملاحظه قیمت گوشت قرمز و کاهش توان خرید مردم، تقاضا برای گوشت مرغ بیشتر شده است. مرغ در هفته‌های گذشته از 37 هزار تومان به 25 هزار تومان رسید اما نباید فراموش کرد که 15 هزار تومان بود. تولیدکنندگان می‌گوید 15 هزار تومان نرخ کارشناسی‌شده فروش مرغداریها است و دولت می‌گوید 13 هزار و 500 تومان. باید دید در ماه‌های آینده این اختلاف با سرانه مصرف مرغ چه می‌کند.
