هر خانوار شهری برای پر کردن سفره خود در هر روز چقدر باید بپردازد؟
صبحانه، ناهار و شام؛ ۶۸ هزار تومان
از ابتدای سال ۹۸ هر خانواده ایرانی برای تامین حداقل‌های معیشتی با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند. آمارهای رسمی نیزبر این موضوع صحه می‌گذارد. براساس جدید‌ترین داده‌های مرکز آمار، نرخ تورم نقطه‌ای در خرداد ماه ١٣٩٩ به ۵/ ۲۲ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین ۵/ ۲۲ درصد بیشتر از خرداد ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. منابع دولتی در حالی تورم در کشور را تایید می‌کنند که بیشترین فشار بر سفره خانوار تحمیل شده است. اولین تکانه‌های بازار ارز به شکل عجیبی در بازار مواد غذایی خود را نشان می‌دهد.
نرخ تورم خرداد ۹۹در مقایسه با ماه قبل ۵/ ۱ واحد درصد افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ۹/ ۲ واحد درصدی به ۹/ ۱۴ درصد و گروه «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» با افزایش ۷/ ۰ واحد درصدی به ۴/ ۲۶ درصد رسیده است.نابسامانی وضعیت معیشتی و افزایش قیمت مواد غذایی یکی از چالش‌های جدی این روزهای خانوارهاست؛ به‌طوری‌که قشر متوسط و پایین جامعه را با مشکلاتی مواجه کرده؛ اگرچه رئیس‌جمهور و مجلس یازدهم نیز بارها در مورد برنامه‌های معیشتی خود با مردم قول و قرار‌هایی گذاشته‌اند؛ اما آمار گویای واقعیت دیگری است.حتی سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) نیز گفته که در دوران کرونا از بین ۱۰۰ قلم کالای اساسی ۳۶ قلم کالا افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. به گفته او طبق آخرین بررسی‌ها حدود ۳۶ قلم کالا افزایش صفرتا ۵ درصدی و ۵۳ قلم هم بیش از پنج درصد افزایش را تجربه کرده‌اند. این را محمدرضا کلامی می‌گوید. به گفته این مقام مسوول، قیمت گوشت گوسفند نیز ۵/ ۲ درصد افزایش یافته است.
زیر تیغ گرانی
ترکش تحریم‌ها معیشت ایرانی‌ها را هدف گرفته است. بازار اقلام خوراکی پر مصرف خانوارها از برنج، گوشت، مرغ و تخم مرغ گرفته تا حبوبات، سبزیجات و میوه پرتنش‌تر از روزهای قبل سپری می‌شود. تهدیداتی که سفره خانوارها را وارد فاز جدیدی از مشکلات خواهد کرد ما را بر آن داشت تا به بررسی ابعاد مختلف سفره یک خانواده متوسط ۳ نفره ایرانی بپردازیم. با بررسی قیمت مواد غذایی در سطح شهر به‌طور میانگین این نتیجه حاصل می‌شود که در برخی اقلام پر مصرف قیمت‌ها تا ۵۰درصد هم بالا رفته است. سفره‌ای که اگر قرار باشد با یک املت شروع شود، حداقل ۱۱هزار تومان آب می‌خورد. تخم مرغ در حال حاضر دانه‌ای ۱۳۰۰تومان، کره ۵۰ گرمی ۲۳۰۰تومان، نان تافتون ۵۵۰ تومان و گوجه فرنگی کیلویی ۵ هزار تومان است. اگر قرار باشد خانواده مورد بررسی ما ۴ عدد تخم‌مرغ به‌اضافه یک کره ۵۰ گرمی، نیم کیلو گوجه فرنگی و ۳عدد نان تافتون برای وعده صبحانه انتخاب کند، بیش از ۱۱هزار تومان می‌شود.
ناهار
یکی از متوسط‌ترین و دم‌دستی‌ترین غذاهایی که می‌شود با حداقل اقلام غذایی ارزان برای وعده ناهار در هر خانه‌ای به سراغ آن رفت، زرشک پلو با مرغ است. یک خانواده ۳ نفره به ۴۵۰ گرم برنج، یک مرغ حدود یک کیلوگرمی، یک کره ۵۰ گرمی و ۱۰۰ گرم زرشک برای این غذا نیاز دارد. اگر برای تهیه این غذا متوسط قیمت برنج ایرانی را کیلویی ۲۷ هزارتومان در نظر بگیریم، این خانواده ۳ نفره برای ۴۵۰ گرم برنج با حدود قیمت۱۲هزار تومان، یک کیلوگرم مرغ به قیمت ۲۰ هزار تومان، یک عدد کره ۵۰ گرمی ۲۳۰۰ تومان، ۱۰۰گرم زرشک ۹ هزار تومان و اندکی زعفران، رب و پیاز به‌طور متوسط باید ۳۷هزار تومان هزینه کند.
شام ۲۰ هزار تومانی
اما اگرشام این خانواده را نیز از منویی معمولی و ساده انتخاب کنیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ کوکو سبزی. غذایی که نه برنج دارد نه مرغ نه گوشت و نه سیب‌زمینی و پیاز اما همین غذا نیز با توجه به افزایش قیمت سبزیجات رقم قابل توجهی را به رخ می‌کشد. سیر در سبزی فروشی‌های سطح شهر از ۳۵ هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان به دست مردم می‌رسد. سبزی پلویی نیز به کیلویی ۵ هزار تومان رسیده است، به‌طوری‌که خانواده مورد بررسی ما برای یک ماهیتابه کوکو سبزی شامل یک کیلوگرم سبزی، ۴ عدد تخم مرغ، یک گل سیر، سه عدد نان تافتون، کره و روغن باید حدود ۲۰ هزار تومان پرداخت کند. غذایی که تا همین یک ماه قبل زیر ۱۰ هزار تومان تمام می شد، حالا آن را با۲۰ هزار تومان هم نمی‌شود به راحتی جمع کرد. با یک حساب سر انگشتی از وضعیت خورد و خوراک یک خانواده ایرانی به این نتیجه می‌رسیم که بازار مواد غذایی حالا حالاها رنگ آرامش را به خود نخواهد دید. سفره یک خانواده ۳نفره بدون میوه، عصرانه و تنقلات ۶۸ هزار تومان آب می‌خورد. سفره‌ای که خالی از گوشت ۱۳۰ هزار تومانی، ماهی ۵۰ هزار تومانی و برنج درجه یک ایرانی است و روز به روز هم خالی‌تر می‌شود.
جهش ناگهانی قیمت‌ها
بررسی تورم ماهانه در بین بخش‌های مختلف نیز نشان می‌دهد در ابتدای امسال تورم بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی کشور بیش از بخش‌های دیگر بوده است. بازار کالاهای اساسی و مواد غذایی به حال خود رها شده ودر حالی که قراربود وزارت صمت تمرکز خود را بر تنظیم بازار موادغذایی بگذارد، اما می‌بینیم که خبری از کنترل قیمت‌ها در این بازارها نیست.
برنج گران‌تر می‌شود؟
خبرهای خوبی از بازار برنج به گوش نمی‌رسد. برنج که تا اسفند سال ۹۷ تا کیلویی ۲۸ هزار تومان به فروش می‌رسید در حال حاضر از ۲۷ هزار تومان آغاز و در نوع درجه یک این محصول تا ۳۵هزار تومان فروخته می‌شود. این در شرایطی است که فعالان بازار برنج اعلام کردند قیمت برنج در صورتی که بازارهای دیگر نیز افزایش قیمت را تجربه کنند، باز هم گران‌تر می‌شود. برنج خارجی نیز دست کمی از این شرایط ندارد و افزایش قیمت ارز، باعث شده بسیاری از مردم توانایی خرید برنج خارجی را هم نداشته باشند.
پرواز قیمت مرغ
تا اوایل خرداد و تا زمانی که احتمال افزایش روزانه قیمت ارز تا این حد داده نمی‌شد، مرغ کیلویی ۱۲ هزار تومان به فروش می‌رسید؛ اما طی روزهای اخیر مرغ جهش قیمتی را تجربه کرد که در نوع خود بی‌نظیر است. مرغ به کیلویی ۱۸تا ۲۰ هزار تومان رسیده و از طرفی بسیاری از مردم توانایی خرید مرغ را هم ندارند.
تخم مرغ رکورد زد
گرانی مواد غذایی این روزها رکوردهای جدیدی را جا‌به‌جا می‌کند. تخم مرغ شانه‌ای ۳۰ هزار تومان را هم رد کرده اما اگر فصلی هم بخواهیم به موضوع نگاه کنیم همانند سال‌های گذشته قیمت تخم‌مرغ باید در این موقع از سال با کاهش مواجه می‌شد؛ اما نه تنها این اتفاق نیفتاد حتی به دانه‌ای ۱۳۰۰ تومان هم رسید. فکرش را بکنید برای خانواده‌ای که توان خرید گوشت، مرغ و حبوبات را ندارد، تخم‌مرغ می‌توانست اصلی‌ترین گزینه برای سفره ایرانی باقی بماند.
نرخ انواع حبوبات
گرانی حبوبات صدای مردم را درآورده است. جهش ناگهانی قیمت حبوبات آن هم به دنبال رشد قیمت ارز بازار حبوبات را وارد فاز جدیدی کرده است. در‌حالی‌که قشر ضعیف جامعه به‌دلیل افزایش قیمت اقلام پروتئینی و کاهش قدرت خرید، توانایی خرید گوشت، مرغ و ماهی را ندارند حبوبات را جایگزین مواد گوشتی کرده‌اند؛ اما رشد صعودی قیمت حبوبات نیز باعث شده است عده زیادی برای خرید این اقلام با مشکل مواجه شوند و درنتیجه هزینه سفره ایرانی حتی با لحاظ کردن حبوبات و حذف مواد پروتئینی رو به افزایش است. از ابتدای تیرماه قیمت حبوبات با افزایش چشمگیری روبه‌رو شده تا جایی که در حال حاضرقیمت یک کیلو عدس۳۵ هزار تومان را هم رد کرده و یک کیلو لوبیا چیتی نیز تا کیلویی ۴۰ هزار تومان فروخته می‌شود. این در حالی است که تا قبل از اسفند ماه سال ۹۸ هر بسته ۹۰۰ گرمی از این محصول به‌طور متوسط کیلویی ۲۲ هزار تومان به فروش می‌رسید. گرچه قیمت‌ها از مغازه‌ای به مغازه دیگر متفاوت است، اما در این میان بنکداری‌ها نیز قیمت‌های این اقلام را به اندازه خرده‌فروشان افزایش داده‌اند و مانند گذشته دیگر تفاوت چندانی میان قیمت خرید حبوبات از بازار تا خرده‌فروشان سطح شهر وجود ندارد.
زرشک کیلویی ۹۰ هزار تومان
زرشک که تا قبل از سال جدید در بازار تهران کیلویی ۷۰ هزار تومان فروخته می‌شد، در حال حاضر در بازار مولوی حداقل کیلویی ۹۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. این در حالی است که زرشک نیز در کنار دیگر اقلام پر مصرف مواد غذایی مردم قرار دارد. قیمت روغن مایع نیز با وجود تمام وعده و وعید‌های مسوولان درباره افزایش نیافتن قیمت آن در حال حاضر به لیتری ۹ هزار تومان و ماکارونی نیز به بسته‌ای ۸ هزارتومان رسیده است. با نگاهی به قیمت مواد غذایی از ابتدای سال متوجه خواهیم شد که تا چه حد معیشت ایرانی‌ها با مخاطره مواجه شده است.تیم اقتصادی دولت گرفتارتر از هر زمان دیگری به موضوعات اقتصادی ورود کرده. مجلس یازدهم نیز که با رویکرد حل مشکلات اقتصادی پا به میدان گذاشت هنوز عملکردی نداشته است تا قابل ارزیابی باشد. دخل و خرج مردم همخوانی ندارد و بازار تا حد زیادی رهاشده است؛ اتفاقی که می‌تواند تبعات جبران ناپذیری به پیکره نیمه جان اقتصاد خانواده وارد کند.
