در یک دیدگاه کلی، علم اقتصاد، علم تحلیل و تبیین رفتار اقتصادی انسان‌ها است. همچنین به اقتصاد، علم افزایش ثروت نیز گفته‌ می‌شود. اولین درس در علم اقتصاد این است که ما در جهانی زندگی می‌کنیم که منابع در آن کمیابند.
منظور از کمیابی موقعیتی است که در آن احتیاجات انسان از ابزار تامین آن احتیاجات بیشتر است. از سوی دیگر، فعالیت‌های اقتصادی انسان از این سه حوزه خارج نیست: تولید، توزیع و مصرف. اقتصاد کمک‌ می‌کند که در هر یک از این سه حوزه، درست‌ترین تصمیم‌ها از جانب عاملان اقتصادی (افراد، سازمان‌ها و دولت) اتخاذ شود. فرض بر این است که تولیدکننده به دنبال حداکثر کردن سود و مصرف کننده به دنبال حداکثر کردن مطلوبیت و رضایتمندی ناشی از مصرف کالاها و خدمات است. کتاب «خانواده و اقتصاد» تالیف احمدرضا روشن و یزدان ابراهیمی دربردارنده مهارت‌های پایه و آموزش‌های اساسی در سه حوزه مصرف، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و تولید(درآمد) است، به طوری که سعی‌ می‌شود ضمن وارد نشدن به مباحث نظری، با زبانی ساده و روان برای مخاطبین عمومی نکات کلیدی این سه رفتار اقتصادی بیان شود. در فصل دوم (پس‌انداز) این کتاب چنین‌ می‌خوانیم:
یک اصل ضروری برای بنا نهادن آینده مالی مناسب، در پیش گرفتن یک رفتار محکم و با ثبات پس‌انداز است. اهمیت پس‌انداز از آن رو است که پیشرفت هیچ فرد یا کشوری بدون پس‌انداز میسر نمی‌شود، چرا که لازمه سرمایه‌گذاری و تولید ثروت همانا وجود پس‌انداز است. هنگامی که مبلغی پول را کنار گذاشته و پس‌انداز‌ می‌کنید در واقع قبل از آن به خود گفته اید: من به ساختن آینده‌ای بهتر برای خود ایمان دارم و حاضرم سختی‌‌های مربوط به آن را تحمل کنم. پس‌انداز در واقع نشانه اعتقاد شما به توانایی‌هایتان برای انجام اقدامات عملی برای کنترل مالی است. اما نکته مهمی که خوانندگان عزیز باید به آن توجه کنند این است که منظور ما از کنترل مالی، سختگیری مالی نیست. واژگان کلیدی در مدیریت پول (و نیز در سایر ابعاد زندگی) «ایجاد تعادل» است. بدیهی است هر شخصی برای گذران زندگی روزمره خویش ناچار از خرید کالاها و خدماتی است. اما مهم ایجاد تعادل بین درآمد و مخارج خود است. بدیهی است افرادی که درآمد بیشتری دارند قادر به کنار گذاشتن اندوخته بیشتری هستند، اما در مجموع، هر کس که عادت پس‌انداز کردن در زندگی را زودتر شروع کند، موفق‌تر خواهد بود.
نکته اساسی در اداره کردن مخارج این است که بسیاری از افراد هیچ ذهنیتی از اینکه پول‌هایشان کجا‌ می‌رود و چگونه هزینه‌ می‌شود، ندارند. از این رو، این افراد نمی‌توانند برنامه‌ای برای دستیابی به اهداف مالی آینده خود تدوین کنند. با آگاهی از علایق، انگیزه‌ها و رفتارهای هزینه‌ای؛ هر شخصی‌ می‌تواند انتخاب‌های بهتری داشته باشد. با انجام انتخاب‌های بهتر در هزینه‌ها و مخارج‌ می‌توان پس‌انداز داشت و اهداف مالی را تحقق بخشید. اولین گام برای پس‌انداز این است که شما با درآمد فعلی تان، هر چقدر که باشد، پس‌انداز را امری شدنی بدانید. به علاوه، راز پس‌انداز کردن در این است که پس از دریافت حقوق ماهانه، شما خودتان شخصا مبلغی را به عنوان پس‌انداز کنار بگذارید، قبل از آنکه به سراغ مخارج روزمره بروید.
برای اجرای برنامه پس‌انداز خود مصمم باشید
اگر تصمیم دارید وضعیت مالی خود را بهبود بخشید فقط کافی است چند ساعتی را برای مرور و سازماندهی شرایط اقتصادی و تدوین یک برنامه قوی برای غلبه بر مشکلات مالی خود اختصاص دهید. یعنی به تنظیم یک بودجه مناسب با توجه به هزینه‌های بالفعلی که هم اکنون دارید و پس‌اندازهای بالقوه‌ای که‌ می‌توانید داشته باشید مبادرت ورزید. در این مورد قرار دادن یک هدف پس‌انداز‌ می‌تواند مفید باشد. مثلا اگر ماهانه ۶۰۰ هزار تومان درآمد دارید،‌ می‌توانید تلاش برای ۱۰۰ هزار تومان پس‌انداز را هدفگذاری کنید.
اجازه ندهید خریدهای بی اهمیت، شما را از اهداف مالی خود و از پس‌انداز کردن باز دارد. البته ممکن است برخی مواقع بعضی از هزینه‌های ضروری (مثلا هزینه‌های پزشکی) پیش بیاید و شما نتوانید پس‌انداز کنید. اما به محض عادی شدن شرایط برنامه مالی خود را ادامه دهید. اگر با همین درآمد فعلی خود، هر چقدر هم که کم باشد بتوانید برای دستیابی به اهداف مالی خود پس‌انداز داشته باشید، در مدیریت اقتصادی زندگی خود موفق هستید و‌ می‌دانید به دنبال چه هستید و در موقعیت مناسبی از لحاظ مالی قرار دارید.
نوشتن مخارج و درآمدها را فراموش نکنید
پول‌هایتان کجا‌ می‌رود؟ تا حال شده است نگاهی به کیف پول خود بیندازید و با تعجب از خود بپرسید پول‌های دیروز من کجا رفته است؟ معمولا برای ما سخت است به یاد آوریم که جزئیات مخارج روزانه ما چیست. از این رو ناچار از یادداشت برداری هستیم. زیاد به حافظه خود اعتماد نکنید؛ چرا‌که کمرنگ‌ترین قلم‌ها از قوی‌ترین حافظه‌ها ماندگارتر و قابل‌اطمینان‌تر است. از این رو هیچ‌گاه از نوشتن نکات غافل نشوید، چراکه برای اینکه به رفتارهای هزینه‌ای و پس‌انداز‌های خود شکل معقولی بدهیم نیازمندیم بدانیم که پول‌هایمان صرف چه اموری‌ می‌شود. اگر عادت به نوشتن دریافت‌ها و پرداخت‌ها و امور مالی را در خود تقویت نکنید، در زمینه اقتصادی هیچ پیشرفتی نخواهید داشت.
برای یادداشت برداری ابتدا باید مخارج خود را طبقه بندی کنید: هزینه‌های خانه، تسهیلات زندگی(آب ، برق، گاز و ...)، اجاره خانه، خوراکی، پوشاک، اقساط وام‌ها، آموزش، سلامت، حمل و نقل(رفت و آمد)، هزینه‌های اتومبیل شخصی و ... روی یک برگ کاغذ، فهرستی از اقساط ماهانه خود، مبلغ پرداختی و تاریخ پرداخت، تهیه کنید. یاد بگیرید و به خود عادت دهید که حساب‌های اقتصادی، دریافت‌ها، پرداخت‌ها، بدهی‌ها، طلب‌ها، درآمد‌ها و هزینه‌های خود را نوشته و مکتوب کنید و برای خود نگه دارید.
عادت به برنامه‌ریزی را در خود تقویت کنید
با برنامه‌ریزی و تحت فشار قراردادن خود برای عمل به برنامه، کارهای بیشتر و بهتری را در مدت زمان کمتر از قبل به پایان خواهید رساند. نسبت به خودتان احساس فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کنید و کم کم عادت تسریع در انجام امور را در خود ایجاد می‌کنید. هر دقیقه‌ای که صرف برنامه‌ریزی می‌کنید در انجام کار ده‌دقیقه صرفه‌جویی می‌کنید به این ترتیب بازده انرژی شما چند برابر می‌شود. برای خود یک نقشه راه تدوین کنید: اینکه الان کجایید و کجا‌ می‌خواهید بروید و از چه مسیری و چگونه‌ می‌خواهید آن مسیر را طی کنید؟
فراموش نکنید که خودتان مسوول‌ دستیابی به اهداف زندگی تان هستید. افراد موفق کسانی هستند که آماده‌اند تا لذت‌های کوتاه مدت را به تعویق بیندازند و با کار و تلاش، نتایج ارزشمندی را در آینده به دست آورند. هنگامی که اهداف زندگی به طور اعم و نیز اهداف مالی خود به طور اخص را روی کاغذ آورده و‌ می‌نویسید، این اهداف در واقع در ذهن شما حک شده و ملموس‌تر، عینی‌تر و حتی دست‌یافتنی‌تر به نظر‌ می‌رسند. در هر حال، بهتر است خریدهای روزانه شما در جهت اهداف بلند‌مدت‌تان و نیز برای کمک به ساختن یک زندگی بهتر در آینده قرار گیرد. برنامه‌ریزی برای مخارج، الزاما به معنای طرح ریزی یک بودجه سختگیرانه و ریاضت‌کشانه و مشقت بار نیست. برنامه‌ریزی مخارج به شما کمک‌ می‌کند که یک ذهنیت شفاف نسبت به وضعیت مالی خود پیدا کنید و بتوانید اهداف مالی آینده خود را محقق نمایید.
این کتاب در یکی از ضمیمه‌های خود، برخی از ضرب المثل‌های اقتصادی را نیز آورده است. از جمله:
- از ضرر نترس تا نفع ببری.
- اگر برادران با هم کار کنند کوه طلا‌ می‌شود.
- اگر پول در جیب نداری، لااقل عسل در دهان داشته باش.
- اگر خان لباس نو پوشد گویند مبارک باشد اما اگر یک گدا پوشد همه گویند از کجا آورده‌ای.