مترجم: مجید اعزازی

منبع: economywatch

اندرو گوردون، سردبیر «اینوسترز دیلی ایج» و سردبیر کل فصلنامه «اینوست ری سرچ سرویسز» پس از اخذ مدرک فوق لیسانس از دانشگاه اقتصاد لندن (LSE) به مدت یک ربع قرن به طور فشرده هم در شرکت‌های شکل‌دهنده بازارهای جهانی فعالیت و هم این شرکت‌ها را ارزیابی کرده است. گوردون تاکنون شش کتاب درباره بازار جهانی نوشته است. «صنعت گاز و نفت چین» و «بازار جهانی زغال سنگ» از جمله این کتاب‌ها هستند. متن پیش رو، گفت و گویی است با گوردون. او در این گفت و گو استدلال می‌کند که هند و نه چین، بازار درجه یک آسیا است.

او تاکید می‌کند که رشد اقتصاد هند روی تقاضای داخلی و اشتغال ناشی از تولیدات «وارداتی» سایر نقاط دنیا به این کشور به ویژه در حوزه تکنولوژی متمرکز شده است. تاکید او بر این واقعیت، ما را بیش از پیش تهییج می‌کند.

آن چنان که بارها گفته‌ایم، بازار شبه جهانی چین از استراتژی رشد اقتصادی «صادرات محور» آسیای شرقی پیروی کرده است، استراتژی که ژاپن پس از جنگ جهانی دوم آن را به وجود آورد.

شما از رشد جهانی شگفت زده شده‌اید؟

من حتی نمی‌دانم اصلا «رشد جهانی» چیست. در حال حاضر، سطوح رشد اقتصادی بسته به این که به چه بخشی از جهان نظر دارید، بسیار متنوع اند. رشد جهانی به میانگینی بی‌معنی تبدیل شده است. به همین دلیل، دیگر به آن هیچ توجهی نمی‌کنم.

پس به چه چیزی نگاه می‌کنید؟

به سطوح رشد وقتی که برای هر کشور به طور مجزا به کار می‌رود. تفاوت‌های بزرگی حتی در یک منطقه وجود دارند و اگر مراقب نباشید، همین تفاوت‌ها شما را به درد سر خواهند انداخت. به طور مثال، انتظار می‌رود در سال جاری اروپا از ۵/۱ تا ۳‌درصد رشد داشته باشد، اما اقتصاد یونان از ۳ تا ۵‌درصد افت را تجربه کند.

آیا کشور یا منطقه‌ای هست که از نظر رشد اقتصادی برجسته باشد؟

چندتایی هستند، اما من واقعا هند را ترجیح می‌دهم.

چرا هند؟

اقتصاد بزرگ هند پس از چین، سریع‌ترین رشد را دارد. اگرچه بنا به دلایلی، این روزها سرمایه‌گذاران حق هند را ادا نمی‌کنند.

دلیل شما برای این که می‌گویید دیگران حق هند را ادا نمی‌کنند، چیست؟

اقتصادی بسیار انعطاف پذیر را می‌بینم و بازاری که رشدش از آنچه که این اقتصاد انجام می‌دهد، مانند اقتصاد ایالات متحده فراتر نرفته است.

لطفا کمی توضیح دهید.

خب، بازارهای ایالات متحده و هند در سال گذشته به میزانی تقریبا یکسان تا ۷۰‌درصد رشد کردند. اما تفاوت در این است که ایالات متحده به هنگام کاهش اشتغال، تقاضای اندک مصرف و رشد اقتصادی پایین شاهد این رشد اقتصادی بود. این در حالی است که هند چنین رشدی را به پشتوانه رشد اشتغال و تقاضای مصرفی بالا انجام داد.

رقابت با اقتصاد آمریکا سخت نیست. اما به طور مثال، هند چگونه چنین کاری را در مقایسه با چین انجام می‌دهد؟

داستان رشد اقتصادی هند کاملا با داستان رشد اقتصادی چین متفاوت است. اقتصاد چین صادرات محور است، در حالی که اقتصاد هند مشتری محور است. تنها ۲۰‌درصد از اقتصاد هند با صادرات فعالیت می‌کند.

پس شما هند را بیشتر از چین دوست دارید؟

بله، بیشتر دوست دارم. هند آن تزریق عظیم منابع مالی مشوق را نداشته است. از سپتامبر ۲۰۰۸ ( شهریور ۱۳۸۷)، هند تنها ۱۲۵‌میلیارد‌دلار در هزینه‌های تشویقی خود- مبلغ بسیار ناچیزی در مقایسه با هزینه‌های تشویقی چین - داشته است. در حالی که سال گذشته پرداخت وام در چین به شدت افزایش یافت و هم اینک رهبران چین باید آن را کاهش دهند. وام دهی در هند فقط افت مخصوص خود را دارد. احتمالا در سال مالی جاری، پرداخت وام در هند تا ۲۰‌درصد رشد می‌کند.

بنابراین، هند و چین در جهت خلاف یکدیگر حرکت می‌کنند؟

نه، من تا این حد پیش نمی‌روم. اما در جریان رکود جهانی اخیر، دولت چین ضربه سخت‌تری نسبت به دولت هند متحمل شد.‌ هزاران کارخانه در چین تعطیل شد. اما هند به جز دو بخش، دچار هیچ یک از این مشکلات نشد.

گوش کنید، اگر اقتصاد هند در چنین آزمایش سختی با چنین تخریب اندکی به حفظ موقعیت خود موفق شد، فقط فکرکنید، این اقتصاد در آینده چگونه خواهد بود.

دلایل زیادی برای خوش بینی وجود دارند. پرداخت وام در هند در حال افزایش یافتن است. در همین حال، مصرف بخش خصوصی افزایش یافته است که من پیش‌بینی می‌کنم از این هم فراتر برود.

به طور مثال، هندی‌ها در حال تعویض اتومیبل‌های قدیمی با تازه‌ترین مدل‌های اتومبیل هستند. این نشان می‌دهد که تقاضای انباشته شده به خرید بیشتر منجر خواهد شد.

چه نشانه‌های تشویق‌کننده دیگری در بازار هند می‌بینید؟

حتی شرکت‌های عهد دقیانوس دولتی هند هم دارند شکوفا می‌شوند. کارخانه فولاد هند از این جمله است. آنها تنها در فصل گذشته سود خود را دوبرابر کرده‌اند. هند قادر نیست فولاد کافی برای پل‌سازی و شبکه فشار قوی برق خود تامین کند.

کارخانه موتور سیکلت‌سازی «هیرو هوندا» از سالی پر رونق لذت می‌برد. تلفن‌های موبایل از دیگر بخش‌های دارای رشد بسیار بالا هستند.

«بهارتی ایرتل» بزرگ‌ترین شبکه تلفن همراه هند را فعال کرده است. سود این شرکت در حال فوران است. و شرکت «ماریکو» که کالاهای مراقبت فردی را تولید می‌کند، قله فروش خود را تجربه می‌کند.

همین هفته گذشته «اینفوسیس» دومین صادر‌کننده خدمات نرم‌افزاری هند، پیش‌بینی فروشی فوق‌العاده را منتشر و تقاضای قابل‌ملاحظه‌ای را برای خدمات برون‌سپاری‌شان پیش‌بینی کرد.

من می‌توانم همین طور به ارائه مثال‌های بیشتر ادامه بدهم. من رشد اقتصادی هند را نه تنها برای این فصل، بلکه بر مبنایی پایدار برای سال‌های سال پیش‌بینی می‌کنم.

پس چرا چیزهای بیشتری درباره هند نمی‌شنویم؟

هند هنوز همان کشور عجیب و غریب در نیمه راه جهانی شدن است. به ویژه آن که ما موسیقی آنها را دوست نداریم و فیلم‌های بالیوود برای ذائقه ما بسیار بی‌مزه هستند.[ نکته: این اشارات مربوط به «فرهنگ پاپ» به واقع حقیقت ندارند. موسیقی هند تاثیر بسیار زیادی روی بازار موسیقی الکترونیکی پرطرفدار داشته است. و حتی فارغ از این که فیلم میلیونر زاغه‌نشین اسکار را برد، آنچنان که مدارک نشان می‌دهد، بالیوود تاثیر گسترده‌ای روی فرهنگ پاپ آمریکایی‌ها داشته است که ازجمله می‌توان به عنوان نمونه به دنیای خارق‌العاده بازی فوتبال در مجموعه تلویزیونی پرطرفدار گلی اشاره کرد. اما در همین حال، احتمال اشتباه‌اندی در برخی موارد ویژه، نقطه‌نظر پراهمیت‌تر او درباره همین موضوع رشد هند در هر بخشی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.]

هند با ۲۸ ایالت و هفت منطقه، کشوری بزرگ و پیچیده است و محافظت از آن را سخت کرده است. بنابراین شما مجبورید به این موضوع توجه کنید که چین ۹۸‌درصد از عنوان‌های مرتبط به «داستان رشد اقتصاد آسیا» را به خود اختصاص می‌دهد.

بنابراین کشورهای غربی هند را نادیده گرفته‌اند؟

نه به‌اندازه شرکت‌های غربی. آنها کاملا از فرصت‌های رشد اقتصادی خود در هند آگاه هستند. مثلا به تازگی، وال مارت اعلام کرد که خرید کالا از منابع هندی را افزایش خواهد داد و هند یکی از عرضه‌کنندگان عمده وال مارت طی ۴ تا ۵ سال آینده خواهد شد. وال مارت در حال حاضر نیز با یک شرکت محلی به منظور راه‌اندازی فروشگاه در هند سرمایه‌گذاری مشترک دارد. و شرکت «کاررفور» فرانسه که پس از وال مارت بزرگ‌ترین خرده فروش در جهان است، روابط نزدیکی را با یک شرکت شریک محلی برقرار کرده است تا بتواند به بازار هند وارد شود. تنها شرکت‌های خرده فروش برای ورود به بازار هند راغب نیستند، به طور مثال، شرکت صنعتی زیمنس نیز در حال افزایش دو برابری سرمایه‌گذاری خود در هند است.

چنین به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها نسبت به هند وحدت نظر ندارند.

احساس می‌کنم سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند که بازار هند ارزان نیست، همان طور که بازار چین یا اگر راستش را بخواهید بازار ایالات متحده نیز دیگر ارزان نیستند.

و این حقیقت ندارد؟

نه. شاخص سن بمبئی ۴/۲۱ برابر سود سهامش قیمت دارد. یعنی این شاخص پایین‌تر از شاخص فهرست ۵۰۰ شرکت بازار بورس نیویورک و نزدک با ۵/۲۳ و شاخص کامپوزیت شانگهای با نسبت P/E ا۲۸ قرار دارد. این شاخص طی سال گذشته تا ۷۰‌درصد افزایش یافت، اما نسبت P/E این شاخص تنها ۱۲‌درصد گران‌تر است.

چشم‌انداز بازار سهام هند چگونه است؟

اجازه دهید کمی محاسبه کنیم. سود شرکت‌های سرمایه‌گذار در هند در سال جاری حدود ۲۵‌درصد افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران مصمم هستند برای دستیابی به چنین رشد چشمگیری کمی بیشتر هزینه کنند.

حالا در نظر بگیریم که نسبت P/E شاخص سن سکس ۱۲‌درصد دیگر مانند آن چه که در سال گذشته صورت گرفت، رشد کند. هر چند که خیلی محافظه‌کارانه است.

این فرض مثل آن است که نسبت P/E این شاخص بر اساس افزایش ۱۲‌درصدی به بیش از ۲۴ فزونی یابد. در واقع نسبت P/E شاخص سن سکس طی دو دهه گذشته از ۶۰ هم پیشی گرفته است. به هر حال، اگر نسبت P/E‌ ا۱۲درصد و سود ۲۵‌درصد افزایش یابند، بازار هند در سال جاری به طور خودکار ۴۰‌درصد رشد می‌کند. همان طور که گفتم، این عدد کاملا محافظه‌کارانه است.

بهتر است سرمایه‌گذاران به چه جاهایی توجه داشته باشند؟

هر کسی تصور می‌کند که سرمایه‌گذاران به نرم‌افزار و داروهای بدون برند فکر می‌کنند، اما من به بخش زیربنایی هند تمایل دارم. فروشگاه‌ها و راه‌آهن‌های هند در حال بازسازی هستند و دولت می‌خواهد صنعت زغال سنگ خود را نوسازی کند. البته در حال حاضر، بیشتر بخش‌های اقتصادی هند رشد قابل توجهی را نشان می‌دهند. اجازه دهید برای اینکه شما بهتر بفهمید که منظورم چیست، نکته‌ای از مطالب خودم را برای شما بخوانم... این مطلب پیش‌بینی سود برای فصل بعدی است... «کارخانه شکر ۴۶۱‌درصد سود، بنگاه‌های املاک ۲۰۹‌درصد، خدمات جانبی اتومبیل ۱۲۶‌درصد، اتومبیل ۱۱۱‌درصد، فلزات ۷۲‌درصد، رسانه و سرگرمی ۴۵‌درصد، دارو ۵۵‌درصد و بانک‌ها ۲۰‌درصد» سود خواهند داشت.

عالی است، نه؟

بخش اقتصادی دیگری نیست؟

من صنعت اتومبیل هند را نیز دوست دارم. در سال ۱۹۹۸ به ازای هر ۱۰۰ اتومبیل فروخته شده در ایالات متحده آمریکا، تنها ۱۲ اتومبیل در هند فروخته می‌شد. فروش اتومبیل هند در طی هشت سال گذشته سه برابر شده است. قبل از سال ۲۰۰۸ صنایع خودروسازی ایالات متحده ۱۵ تا ۱۶ میلیون اتومبیل در سال می‌فروخت. این در حالی است که اگر این صنایع در سال ۲۰۱۰، میلیون‌ها اتومبیل بفروشد، این سال، به طور قابل توجهی سالی کاملا خوبی برای فروش خودروهای ایالات متحده محسوب خواهد شد.

می‌توانید شرکت ویژه‌ای را توصیه کنید؟

«تاتا موتورز» شرکتی است که هر نگاهی را به سوی خود جذب می‌کند. این شرکت، اتومبیل ۲‌هزار‌دلاری می‌سازد و در حال حاضر آنها به دنبال مکانی در اروپا برای راه‌اندازی کارخانه خود هستند تا بتوانند در آنجا نیز بفروشند.

اروپایی‌ها نسبت به آمریکایی‌ها بیشتر خواهان اتومبیل‌های کوچک هستند. فکر می‌کنم که خودروهای تاتا آنجا هم خوب عمل کرده و فروش خوبی را تجربه کنند.

ریسک‌های سرمایه‌گذاری در هند چیست؟

افزایش‌های سرسام آور قیمت‌ها توسط بانک مرکزی هند؛ اما این ریسک را محتمل نمی‌دانم. اقدامات ضد تورمی این بانک ضعیف است و افزایش‌های معنادار قیمت‌ها در واقع هزینه قرض‌های دولت را افزایش می‌دهد.

البته من انتظار دارم اعتبار بانکی هند همچنان پایدار بماند.

و چه اتفاقی خواهد افتاد، اگر رشد اقتصادی کند اروپا و آمریکا دوباره افزایش یابد؟

این افزایش به سایر کشورهای BRIC (برزیل، روسیه و چین) بسیار بیشتر از هند آسیب خواهد زد. هند آن چنان که قبلا گفتم، به دلیل اینکه اقتصادش مبتنی بر تجارت نیست، از اتفاقات بد در آمریکا و اروپا بسیار اندک آسیب می‌پذیرد.

اوضاع اقتصادی هند را در ۲۰ سال دیگر چگونه می‌بینید؟

پیدایش یک طبقه متوسط قوی در هند، اقتصاد این کشور را در شرایط رو به بهبود نگه می‌دارد، این طبقه موتور رشد اقتصاد غیر قابل توقف هند است. طی یک دهه، اقتصاد هند بزر‌گ‌تر از اقتصاد بریتانیای کبیر خواهد شد و طی ۲۰ سال بزرگ‌تر از اقتصاد ژاپن.