ثبات پولی

نویسنده: یورگ گویید و هولسمن

مترجم: سیدامیرحسین میرابوطالبی*

قسمت اول

یکی دیگر از مغالطه‌های شایع در بین مغالطه‌های پولی مربوط است به مشکل ثبات پولی. این اعتقاد که پول باید لنگر ثبات در اقتصاد جهان باشد، اعتقادی بسیار دیرینه است. اما برای فهم این موضوع به طور صحیح و دقیق لازم است که دو مصداق بسیار متفاوت از «ثبات پولی» را از یکدیگر تفکیک کنیم.

مصداق اول روی ثبات در یکپارچگی فیزیکی پول کالایی در طول زمان تاکید می‌کند (به طور مشخص ترکیب فیزیکی سکه‌هایی که از فلزات گرانبها ساخته شده‌اند). در این تعریف ثبات پولی یک معنای کاملا مشخص و دقیق دارد. این موضوع حتی می‌تواند به طور رسمی یکی از فروض سیاست پولی اخلاقی باشد.

این فرض مرتبط است با ساخت پول و طبق آن هیچ سازنده‌ای نباید سکه‌هایی بسازد که نوشته روی آنها مشابه باشد، اما حاوی مقدار متفاوتی از فلزات گرانبها باشند.

نبودن این شرایط نه تنها ثبات پولی را زیر سوال برد، بلکه به واقع می‌توان رعایت آن را پیش فرض یک اقتصاد کارآ دانست و همین وجه از ثبات پولی بوده که در انجیل و کتاب‌های معتبر قرون وسطی هم روی آن تاکید شده است.

توجه داشته باشید که ثبات پولی به معنی ترکیب فیزیکی ثابت پول کالایی، باعث ثبات نسبی «قدرت خرید» واحد پول (PPM) خواهد شد. زمانی که کار معدن از دیگر شاخه‌های صنعت کمتر سودآور باشد (که اصولا در زمانی مورد بحث است که سطح قیمت‌ها بالا است)، پول کمتری ساخته خواهد شد و قیمت‌های پولی رو به کاهش می‌گذارند و زمانی که کار کندوکاو معدن سودآورتر است (احتمالا وقتی که سطح قیمت‌ها پایین است)، پول بیشتری تولید شده و به این ترتیب قیمت‌های پولی رو به افزایش خواهند گذاشت. هیچ‌کدام از اینها اما منافی منافعی نیست که می‌توان از تبادل به دست آورد. این درست است که در زمان کشف معادن جدید و غنی کاهش شدید PPM متصور خواهد بود.

اما به دو نکته توجه کنید. اول اینکه در یک اقتصاد آزاد، حاضرین در بازار می‌توانند به سادگی و با به کارگیری انواع دیگر پول‌ها، از خود در مقابل کاهش شدید و ناخواسته PPM محافظت کنند.

ثانیا باید در نظر داشت که در واقعیت هیچ کاهش ارزش وحشتناکی از PPM تا به حال در مورد فلزات گرانبها روی نداده است. «تورم طلا و نقره» معروف در قرن‌های شانزدهم و هفدهم، عرضه پول (حجم پول در گردش) اروپا را طبق برخی تخمین‌ها تا حد ۵۰ درصد و طبق برخی دیگر از تخمین‌ها تا حدود ۵۰۰ درصد افزایش داده است. با این حال باید توجه داشت که این رقم مربوط به یک دوره ۱۵۰ ساله است که با این حساب نرخ متوسط رشد چیزی بین ۳/۰ تا ۳/۳ در سال بوده است.

در مقابل در دنیای امروزی پول کاغذی ما، حتی کشورهایی که از سیاست‌های پولی «محافظه‌کارانه» استفاده می‌کنند، افزایش عرضه پول به مراتب بیشتری را تجربه می‌کنند. برای مثال در ایالات متحده و اتحادیه اروپا گردش «پول پایه» (پول کاغذی به علاوه حساب‌هایی که در بانک مرکزی نگهداری می‌شوند)، در طول ۵ سال گذشته با نرخی بین ۵ تا ده درصد افزوده شده است.

در قسمت بعدی به مصداق دوم ثبات پولی می‌پردازیم.

پاورقی:

۱- در Old Testament (قسمت اول انجیل مسیحی که تقریبا مشابه کتاب مقدس عبرانی‌ها است)، به وضوح درباره اهمیت یکپارچگی فیزیکی ضرب سکه تاکید شده است: «وزن‌های مختلف و مقیاس‌های متفاوت هر دو از نظر خداوند کریه و شنیع هستند.» Innocent III (پاپ ایتالیایی بین سال‌های ۱۱۹۸ تا ۱۲۱۶) در تنها اظهارنظر و اعلامیه معتبری که از طرف پاپ‌ها در رابطه با مساله واحد پول قرون وسطی بیان شده به همین نکته اشاره می‌کند. نیکلاس اورسم یک رساله کامل در این باب نوشته است که تفاوت فیزیکی در ضرب سکه را باعث کلاهبرداری نشان می‌دهد. همین طور یکی دیگر از مراجع معتبر قرون‌وسطی در رابطه با مسائل پولی یعنی بطلمیوس لوکا (Ptolemy of Luca)، تاکید می‌کند که تفاوت ضرب سکه «به ضرر افراد عمل خواهد کرد، چرا که که پول باید مقیاس سنجش چیز‌های دیگر باشد.»

* Amirhosein.ec@gmail.com