دنیایاقتصاد:
در سال ۱۹۱۹ پاریس ۶ ماه پایتخت جهان بود. کنفرانس صلح بزرگترین کسبوکار جهان و میانجیگران صلح قدرتمندترین مردمان جهان بودند. آنها هر روز با یکدیگر دیدار میکردند و به بحث و مشاجره و منازعه میپرداختند و دوباره این را از سر میگرفتند. این مردان کشورها و سازمانهای جدیدی ساختند آنها با یکدیگر غذا میخوردند و با یکدیگر به سینما میرفتند. از ژانویه تا ژوئن، پاریس همزمان حکومت، دیوان عدالت، پارلمان و کانون ترسها و قبله امید جهان بود.
جلد دوم یادداشتهای فروغی مفصلتر و مملو از جزئیات است. این کتاب که در سال۱۳۹۴ با عنوان یادداشتهای روزانه محمدعلی فروغی از سفر کنفرانس صلح پاریس منتشر شد، مربوط به ایامی است که فروغی بهعنوان یکی از اعضای هیات دیپلماتیک ایران به پاریس اعزام شده بود تا شرایط راهیابی ایران به کنفرانس صلح پاریس پس از پایان جنگ جهانی اول را فراهم آورد.
از مهمترین پیامدهای اجتماعی جنگ جهانی اول ۱۲۹۷-۱۲۹۳ش./۱۹۱۸-۱۹۱۴م. در غرب ایران، نابودی جمعیت چشمگیری در این نواحی بود. رویارویی نیروهای نظامی متفقین و متحدین و حضور مداوم و متناوب آنها در این منطقه به قتل و کشتار بسیاری از مردم منجر شد؛ از عوامل مهم این قتل و کشتار، مقاومت مردم در برابر خواستههای آنها بود. علاوه بر حضور نیروهای نظامی دولتهای متخاصم، رقابت و درگیری میان ایلها و عشایر با اشرار منطقه و تجاوزهای آنها موجب کشتهشدن تعداد زیادی از مردم شد. نبود ثبات سیاسی، هرجومرج و آشفتگی حاکم بر شهرها و روستاهای منطقه نیز از عوامل مهم افزایش قربانیان جنگ بودند. مواجهه نیروهای ژاندارمری حامی آلمانیها با ایلات و عشایر در بروجرد و مبارزه علیه آنها باعث نابودی بسیاری از ساکنان بروجرد و اموال آنها شد.
جنگ جهانی اول از بزرگترین فجایعی بود که ایران از زمان نخستین برخوردش با دولتهای اروپایی با آن روبهرو میشد. ایران با وجود اعلام بیطرفی و عدم شرکت رسمی در جنگ، همانند اغلب ممالک درگیر در آن جنگ ویرانگر، آسیبهای جدی دید و کشور به بیغولهای وهمناک مبدل شد. مداخلات مهارگسیخته قوای مهاجم و لشکرکشیها و تاخت و تازهای متوالی و بیامان دولتهای متخاصم و نبردهای مدافعان مجاهد، سرانجام جای جای کشور را به میدانهای جنگ تبدیل کرد. جنگ جهانی اول را بهعنوان جنگ بزرگ میشناسند و بسیاری معتقدند که دنیا بعد از جنگ جهانی اول شکل دیگری گرفت.