پایان بحران موشکی آمریکا و شوروی در کوبا

روابط آمریکا و شوروی پس از جنگ جهانی دوم هر از چند گاهی رو به تیرگی می‏گذاشت. اما مهم‏ترین و خطرناک‏ترین بحران در روابط آمریکا و شوروی که جهان را در لبه پرتگاه جنگی ویرانگر قرار داد، بر سر استقرار پایگاه‏های موشکی شوروی در کوبا رخ داد. آمریکایى‏ها نخستین بار در سپتامبر ۱۹۶۲م از ساختمان سکوهای پرتاب موشک در کوبا اطلاع یافتند.

عکس‏هایى که طی نیمه اول ماه اکتبر آن سال به وسیله هواپیماهای جاسوسی آمریکا از کوبا برداشته شد، استقرار موشک‏های بُرد متوسط و قاره‏پیمای روسی را در کوبا تایید کرد. جان کندی، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا نیز برای مقابله با خطری که امنیت آمریکا را تهدید می‏کرد یک شورای جنگی تشکیل داد.

در این شورا پیشنهادهای مختلفی از جمله تهاجم نظامی همه‌جانبه به کوبا و اشغال نظامی این کشور یا بمباران سکوهای پرتاب موشک در کوبا اعلام شد. در ادامه، جان کندی، در ۲۲ اکتبر ۱۹۶۲م به مردم آمریکا اعلام خطر کرد که دولت شوروی دست به احداث پایگاه‏های موشکی در کوبا زده و استقرار این موشک‏ها در فاصله یک‏صد مایلی سواحل آمریکا، امنیت این کشور را به خطر می‏اندازد.

کندی همزمان با این اخطار، اعلام کرد که دولت شوروی باید پایگاه‏های موشکی خود را از کوبا برچیند. وی به دنبال آن، فرمان محاصره دریایى کوبا را برای جلوگیری از ارسال تجهیزات جدید موشکی شوروی به کوبا صادر کرد. همزمان با آغاز محاصره دریایى کوبا، چند کشتی حامل موشک‏های روسی عازم این کشور بودند و نیکیتا خروشچف، رهبر شوروی، بی‏اعتنا به محاصره دریایى کوبا از طرف ناوگان جنگی آمریکا، به کشتی‏های روسی فرمان داد به راه خود ادامه دهند.

در روز ۲۶ اکتبر، خروشچف اعلام کرد موشک‏های روسی در صورتی از کوبا برچیده خواهند شد که آمریکا هم پایگاه‏های موشکی خود را در نزدیکی مرز شوروی در ترکیه جمع آوری کند. آمریکا این پیشنهاد را رد کرد و در آخر اکتبر ۱۹۶۲م، هر لحظه احتمال برخوردی بین کشتی‏های آمریکا و شوروی در خط محاصره دریای کوبا وجود داشت که خروشچف در آخرین لحظه، تن به مصالحه داد و جهان از خطر یک جنگ وحشتناک هسته‏ای و به تعبیری جنگ جهانی سوم رهایی یافت. مصالحه آمریکا و شوروی مبتنی بر این توافق بود که شوروی، پایگاه‏های موشکی خود را از کوبا برچیند و دولت آمریکا هم متقابلا اطمینان دهد که کوبا را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، مورد حمله قرار نخواهد داد.