دستمزد پزشکان در ایران باستان

گروه تاریخ و اقتصاد: در ایران پیش از اسلام، به آسایش و رفاه پزشکان توجه زیادی داشتند. علاوه‌بر وعده پاداش در بهشت، در نوشته‌ها آمده که درآمد یک طبیب باید طوری باشد که بتواند در محله معروف شهر و در خانه‌ای مناسب با اسباب و اثاثیه لازم زندگی کند. طبیب باید خوراک سالم، پوشاک کافی و یک اسب تندرو داشته باشد تا بتواند از بیمارانی که دور از او زندگی می‌کنند، عیادت کند.... مزد اطبای ایرانی نه به طبیب یا نوع درمان که به جایگاه و درآمد بیمار بستگی داشت: حاکم ایالت چهار راس گاو نر، حاکم شهر یک شتر نر خوب، کدخدا یک نریان و مالکان بزرگ یک الاغ را به عنوان حق‌العلاج به پزشک می‌دادند. حق‌العلاج زنان، جنس ماده و حق‌العلاج کودکان، بچه هر یک از این حیوانات بود.

حق‌العلاج مستخدمان کمی بیشتر از کودک ارباب محاسبه می‌شد. روحانیان پول نمی‌دادند و فقط پزشک را دعا می‌کردند. مزد دامپزشک هم دقیقا مشخص بود.... در بعضی موارد مزد درمان تمام بدن با مزد درمان فقط یک عضو تفاوت داشت. گاهی هم (خصوصا در مورد حیوانات) مزد پزشک فقط در صورت علاج بیمار پرداخت می‌شد. زیاد گرفتن حق‌العلاج، جرم محسوب می‌شد. دارو هم مثل غله جزو کالاهای اساسی و تحت اختیار حکومت بود و کسی حق گران کردن آن را نداشت.

- «سرگذشت پزشکی در ایران» تالیف مشترک احسان رضایی و یاسر مالی، نشر افق، ۱۳۸۴