درگذشت معمار بزرگ

۳۰ فروردین ماه سال ۱۳۸۵ سیدهادی میرمیران، معمار بزرگ معاصر، جهان را بدرود گفت. سیدهادی میرمیران در ۲۳ اسفند ۱۳۲۳ در شهر قزوین به دنیا آمد. تحصیلات خود را در رشته معماری در دانشکده هنرهای زیبای تهران به انجام رساند. از میان آثار وی می‌توان به ساختمان کانون وکلای دادگستری مرکز، ساختمان کنسولگری ایران در فرانکفورت، ساختمان مرکزی بانک توسعه صادرات ایران، ساختمان مجموعه ورزشی رفسنجان، طرح ساختمان کتابخانه ملی ایران و طرح ساختمان فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران و طرح ساختمان موزه ملی آب (اجرا نشده) اشاره کرد. در اینجا نگاهی می‌اندازیم به برخی آثار این معاصر پرآوازه:

فرهنگستان ایران: ایران، تهران ۱۳۷۳

تمرکز در شکل بنا و آزاد گذاشتن بیشتر اراضی مجموعه، استفاده خلاق و مبانی و کهن الگوهای معماری ایران، وحدت و یکپارچگی بنا از احترام به بستر خاکی، افقی بودن بنا، رعایت زاویه تاریخی در بنا و بالاخره دید کوه دماوند از مهم ترین اصول طراحی ساختمان فرهنگستان است.

مجتمع ورزشی رفسنجان، شروع طراحی۱۳۷۳، پایان ساخت ۱۳۸۰

مجموعه ورزشی رفسنجان یکی از سه ساختمان مجتمع فرهنگی-ورزشی رفسنجان است که در زمین ذوزنقه قائم‌الزاویه‌ای به مساحت حدود ۷۵۰۰ متر مربع در غرب مجموعه فرهنگی-ورزشی رفسنجان واقع شده است.

بنا دارای دو بخش اصلی:استخرهای سرپوشیده و روباز و سالن‌های ورزشی ژیمینازیوم، اسکواش، بدمینتون و سالن چندمنظوره است. معماری این مجموعه از معماری یخچال‌های قدیمی منطقه کرمان که نمونه‌ای از آنها هنوز هم در رفسنجان وجود دارد الگو گرفته و توانسته آن را با عملکرد و شیوه ساخت امروزین سازگار کند.مجتمع همانند ترکیب فضایی یخچال‌های سنتی از یک بخش غیرشفاف یعنی گنبد مخروطی شکل و یک بخش شفاف شامل یک دیوار بلند و یک سقف شیشه‌ای مورب گسترده روی استخر تشکیل شده است.سقف شیشه‌ای شیبدار تعبیری از سایه دیوار یخچال است که تجسم فضایی یافته است. این دو جلوه خارجی متضاد درون را به هم متصل و با هم یکپارچه می‌کند و دیوار بلند و کشیده تکیه گاه سقف استخر پس از ایفای نقش مفهومی خود در تکمیل معماری، از مرکز مخروط شروع می‌شود و با گستردن چادری بزرگ و شفاف روی زمین، بازوی خود را در پاسخ به انحنای مخروط خو می‌کند و می‌بندد. این سقف شیبدار که با نوارهای با رنگ روشن و تیره به‌صورت مایل به سمت بالا به اوج می‌رود که هم نمایی بیرونی سقف را از حالت یکنواختی و یکرنگی و افقی بودن در آورده و هم عملکرد سقف را به خوبی اجرا کرده است.سازه این سقف شیبدار از نوع سازه‌های نوین-space frame - است که از داخل استخر حالتی سبک و شفاف توسط نوارهایی از لوله فلزی-سازه سقف- و پوششی از شیشه شفاف-پوشش سقف- دارد که فضای داخل استخر را روشن کرده وسایه روشن‌های ایجاد شده از این سقف روشن، درون آب استخر افتاده است که شفافیت و زلالیت آب استخر را دو چندان کرده است.

استخرهای روباز و سرپوشیده طوری طراحی شده‌اند که چه از نظر اضلاع و چه از نظر سطح آب کاملا در امتداد یکدیگر قرار گیرند و سطح واحدی از آب را به وجود آورند.سادگی بیرون بنا در کل فضای درونی و در تقسیمات بسیار متنوع آن نیز تبلور یافته و حضور متشخصی را معرفی و عرضه می‌کند.جهت‌گیری این بنا به‌صورت شرقی-غربی با اندک زاویه‌ای چرخش است تا بتوان از نور جنوبی که بهترین نور در این اقلیم کویری است استفاده کند. در سمت شمالی استخر دیواری بلند به ارتفاع حدود ۱۰ متر وجود دارد که سایه ایجاد شده توسط آن در زمان‌های مناسب از گرمای کویری این مکان مطبوع می‌کاهد.

سفارت جمهوری اسلامی ایران در بانکوک ۱۹۹۹

این ساختمان با الهام از معماری ایران به‌صورت یک کوشک درون یک باغ سازماندهی شده است. علاوه بر آن در کنار خیابان یک عمارت باریک نیز قرار داده شده که یادآور عمارت‌های ورودی باغ‌های ایرانی است. یک محور اصلی (آب نما) عمارت ورودی و عمارت اصلی را به یکدیگر متصل می‌کند که استخوان‌بندی مجموعه سفارت را تشکیل می‌دهد.ایده فضایی طرح، کاهش ماده و افزایش فضا است که این امر جوهره اصلی معماری ایران را از گذشته تا به امروز شکل داده است. بر این اساس سعی شده است تا طرح فضای درونی توسعه یافته شود. به‌گونه‌ای که از جرم ساختمان کاسته و فضایی شناور و شفاف جای آن را اشغال کند. این توسعه فضا به‌صورتی است که حتی پوسته خارجی ساختمان اصلی را نیز تحت تاثیر قرار داده و با شکافته شدن پوسته گسترش این فضا وضوح بیشتری پیدا می‌کند و فضای درونی در تداوم با فضای بیرون قرار می‌گیرد.همچنین با استفاده از عناصری چون آینه، شیشه، آب و نور در فضای درونی سعی شده تا فضا کیفیت بی‌مرز و لامکانی را القا کند.

درگذشت معمار بزرگ