روز بیم و امید

از ۱۶ بهمن ۱۳۵۷ با عنوان روز بیم و امید یاد می‌شود. اسناد و مدارک تاریخی نشان می‌دهد که همه چیز در این روز به بحث پیرامون معرفی دولت موقت و شورای انقلاب از سوی امام‌خمینی باز می‌گشت. تقریبا برای همگان مسجل شده است که مهندس مهدی بازرگان، نخست‌وزیر دولت موقت خواهد بود، اما گمانه‌زنی‌ها پیرامون نوع برخورد این دولت با دولت بختیار و ارتش همچنان ادامه دارد. مردم ایران هم به شکل ویژه‌ای حوادث را دنبال می‌کنند و فعالانه در صحنه حضور دارند. روزنامه‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین مرجع خبری و رسانه‌ای در آن زمان، نقش تعیین کننده‌ای در پوشش خبری اتفاقات و جریانات انقلاب بر عهده داشتند. روزنامه کیهان شماره ۱۰۶۳۰ خود را با تیتر احتمال معرفی نخست‌وزیر دولت انقلاب آغاز می‌کند: «امام رئیس دولت موقت را احتمالا امروز معرفی می‌کند» و در تیتر اصلی می‌نویسد: «مبارزه شدید پشت پرده.» اما روزنامه اطلاعات در شماره ۱۵۷۷۷ تیتر اصلی خود را به مهندس بازرگان اختصاص می‌دهد: «بازرگان نخست‌وزیر حکومت انقلابی» این روزنامه در توضیح خود بر اتفاقات انقلاب می‌نویسد: «عصر امروز امام خمینی در مصاحبه خود مطالب اساسی را عنوان خواهند کرد... احتمالا اسامی اعضای شورای انقلاب و نخست‌وزیر دولت موقت اعلام خواهد شد... تلاش‌های گسترده برای پیدا کردن یک راه‌حل مسالمت‌آمیز در جریان است... مهندس بازرگان به‌عنوان شخصیت مبارزی که سال‌ها سابقه ستیز و مبارزه با رژیم دارد و از طرفی به‌عنوان رهبر نهضت آزادی نماینده گروه سیاسی مترقی است که دارای زیر بنای عقاید اسلامی است، نخست‌وزیر دولت انقلابی خواهد بود. این گفته را یکی از افراد آگاه مورد اعتماد روحانیت مبارز امروز صبح به خبرنگار سیاسی اطلاعات گفت... مهندس بازرگان در مذاکرات معتقد بود مذاکرات با ارتش و دولت برای انتقال قدرت به طریقه مسالمت‌آمیز باید دنبال شود و ظاهرا برای بالا بردن درصد توفیق این مذاکرات بود که امام خمینی از اعلام اسامی افراد تعیین شده برای شرکت در شورای انقلاب و اداره کشور خودداری کرد...» کیهان هم این واقعه را چنین توضیح می‌دهد: «در یک کنفرانس مطبوعاتی که در ساعت ۵ بعدازظهر تشکیل می‌شود امام تصمیمات مهمی را امروز اعلام می‌کند... محافل دیگر به کیهان گفتند در این کنفرانس به احتمال فراوان رئیس دولت انتقالی و اسامی اعضای شورای انقلاب اعلام خواهد شد. این محافل از مهندس بازرگان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شانس‌های نخست‌وزیری یاد می‌کنند. همچنین برخی دیگر از سنجابی به‌عنوان نخست‌وزیر انتصابی صحبت می‌کنند. در مورد اعضای شورای انقلاب اسامی متفاوتی شنیده می‌شود. آیت‌الله طالقانی و آیت‌الله منتظری، بازرگان، سنجابی و چند شخصیت دیگر از کسانی هستند که اسامی آنها به‌عنوان اعضای شورای انقلاب سر زبان‌ها است. همین منابع اعتقاد دارند ارتشیان اینک موضع نرم‌تری نسبت به تصمیم‌های امام خمینی و تحولات ناشی از آن اتخاذ کرده‌اند و همین نرمش امکان برخورد بین مردم و ارتش را تا حد زیادی کاهش داده است. هر چند طرفین اخبار و شایعات مربوط به تماس و مذاکره را نفی می‌کنند؛ ولی به نظر می‌رسد مذاکرات میان طرفداران امام خمینی و برخی از سران ارتش نه تنها به بن بست نرسیده، بلکه به تفاهم‌های تازه‌ای انجامیده است.»

کیهان به نقل از دکتر مفتح به‌عنوان یکی از نزدیکان امام می‌نویسد: «در حال حاضر هیچ‌گونه تماس مستقیم و غیرمستقیمی میان اطرافیان امام خمینی با شاپور بختیار وجود ندارد.»

در ۱۶ بهمن کیهان با تیتر «۲۰۰ وزیر و مقام عالی‌رتبه سابق ممنوع الخروج شدند» خبر از ادامه بازداشت مقامات مملکتی می‌دهد: «در پی بازداشت هوشنگ نهاوندی... و عبدالمجید مجیدی... عصر دیروز... غلامرضا کیانپور وزیر اسبق اطلاعات و جهانگردی و وزیر پیشین دادگستری نیز طبق ماده ۵ قانون حکومت نظامی بازداشت شده است... در لیست بازداشت‌شدگان نام گروهی از وزیران دولت‌های هویدا، آموزگار، شریف امامی و ازهاری همچنین نام عده‌ای از مدیران بخش‌های خصوصی و سازمان‌های دولتی که به صورت بازرگانی اداره می‌شوند به چشم می‌خورد» و اطلاعات علاوه بر این خبر که با تیتر «۲۰۰ مقام عالی در معرض بازداشت» پوشش می‌دهد، نظر بختیار را هم در مورد آن جویا می‌شود: «۳ هزار مقام از مدیر کل به بالا در ۲۵ سال اخیر ممنوع‌الخروج شدند... گروهی از بازداشتی‌ها مربوط به پرونده‌های تغذیه رایگان - حزب رستاخیز - اوقاف و لغو امتیاز روزنامه‌ها هستند... نخست‌وزیر درباره بازداشت مجیدی، کیانپور و نویدی گفت این سه تن به‌عنوان کسانی که در سوءاستفاده‌ها و فسادهای دولت‌های گذشته سهیم بوده‌اند بازداشت شده‌اند...»