گروه تاریخ و اقتصاد: روز ۳۱ تیر ۱۳۳۱ از ایام به یادماندنی در تاریخ معاصر ایران است. در این روز دادگاه لاهه در جریان اختلاف میان ایران با انگلستان درباره پرونده ملی شدن صنعت نفت، به حقانیت ایران و عدم صلاحیت دادگاه بین‌المللی برای بررسی شکایت لندن اaز تهران رای داد. دادگاه لاهه پس از دوازده جلسه وارد شور شد و با ۹ رای مخالف در برابر ۵۶ رای موافق، حکم خود را مبنی بر عدم صلاحیت دیوان دادگستری بین‌المللی در رسیدگی به دادخواست انگلستان صادر کرد. خلاصه رای دیوان در عباراتی مختصر چنین آمده بود: «...دیوان چنین نتیجه می‌گیرد که صلاحیت رسیدگی به شکایتی را که دولت انگلیس طرح کرده است ندارد و ورود در مسائل دیگری را هم که در صلاحیت دیوان طرح شده است لازم نمی‌داند. طی قراری که دیوان در تاریخ ۵ ژوئیه ۱۹۵۱ صادر کرد اعلام شد که اقدامات تامینه مصرح در قرار مزبور به طور موقت و در انتظار صدور رای قطعی دیوان تجویز شده است. اینک که رای دیوان صادر شده بدیهی است که قرار موقت مزبور از اعتبار ساقط است و هیچ‌گونه اثری بر آن مترتب نخواهد بود.» محمد مصدق در کتاب «خاطرات و تاملات» می‌نویسد: «تاسف اینجاست به جای اینکه شاه با آمال و آرزوی ملت خود که آزادی و استقلال مملکت بود موافقت کند و با دولتی که صنعت نفت را ملی کرده بود همراهی و مساعدت کند، آن را از طریق کودتا ساقط کردند.»

منبع:

مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران

محمدعلی همایون کاتوزیان