لنگه؛ بندر مهم دوره قاجار

بندر لنگه از بنادر مهم ایران در دوره قاجار به شمار می‌‌آید و بیشترین شکوفایی آن مربوط به همین دوره بوده است. این بندر در حقیقت یک بندر ترانزیت کالا است که از سرتاسر دنیا، اعم از هند، انگلستان، فرانسه، آلمان و دیگر کشورها به آن کالا وارد می‌‌شده، قسمتی از آن به‌‌وسیله قوافل، به لار، جهرم و شیراز و قسمتی دیگر به‌‌وسیله تجار عرب به قطر، دُبی، شارجه و رأس‌‌الخیمه حمل می‌‌شده است.

تجارت‌‌خانه‌های متعددی در بندر لنگه فعالیت می‌‌کردند و طبق اسناد موجود، آلمانی‌‌ها، انگلیسی‌‌ها، عثمانی‌‌ها و هندی‌‌ها به کار تجارت مشغول بودند؛ اما بیشترین عامل رونق اقتصادی این بندر در بستر تاریخ، صید و تجارت مروارید بوده است. در «گشه» که اکنون جزو بندر لنگه است، صید مروارید صورت می‌‌گرفته، اما تجار مروارید از بندر لنگه به هند، دبی و فرانسه برای فروش مروارید می‌‌رفتند. تجار بستکی، اوزی، لاری، گراشی، بحرینی، لنگه‌‌ای، خوری و... نیز در این بندر فعالیت می‌‌کردند. علاوه بر آن دریانوردان و تجار بندر لنگه کشتی‌‌های بادبانی اعم از بغله، بوم و... برای حمل‌‌ونقل کالا داشتند.در روزگاری مردم لنگه با داشتن بیش از ۲۰۰ فروند کشتی‌‌های باری بزرگ و ۱۰ فروند غراب شراعی هر سال به آفریقا، یمن، هندوستان، بصره و سایر نقاط مختلف سفر دریایی داشته و با محموله‌های زیادی از کالاهای داخلی از قبیل، آنقوزه، کتیرا، فرش، تنباکو، مروارید، خرما، دام زنده و علف خشک، سفر دریایی می‌‌کردند، در بازارهای خارجی به فروش می‌‌رساندند و در مقابل، کالاهای خارجی نظیر برنج، چای، شکر، چندل، پارچه و غیره را با خود می‌‌آوردند. این حمل‌‌ونقل کالا برای تجار بندر لنگه‌‌ای منافع خوبی داشت و آنها نیز بخشی از سود خود را در زمینه امور خیریه و ایجاد بناهای عام‌‌المنفعه در شهر بندر لنگه خرج می‌‌کردند.

بسیاری از امور فرهنگی شهر بندر لنگه نظیر کمک به مدرسه محمدیه و... به همت همین تجار بوده است. حتی بلدیه بندر لنگه هم به‌‌وسیله همین تجار شکل گرفته و با کمک آنها فعالیت می‌‌کرده است. از طرفی چون بندر لنگه بندری شناخته‌‌شده بوده، معمولا تجار از مکاتبات خود در زمینه توسعه شهر- بندر لنگه نتیجه می‌‌گرفته‌‌اند. بناهای عام‌‌المنفعه‌‌ای که تجار در بندر لنگه در دوره قاجار احداث می‌‌کرده‌‌اند، در نوع خود مثال‌‌زدنی است. تجار بندر لنگه همچنین در زمینه اقتصاد دریامحور، لنج‌‌داری و لنج‌‌سازی نیز فعال بوده‌‌اند. همگرایی و نوع‌‌دوستی در بندر لنگه در دوره‌‌ قاجار جالب توجه و مطالبه‌‌گری آنها از دولت مرکزی آن زمان برای آوردن امکانات شهر به این بندر بر اساس اسناد، درخور توجه بوده است. با افول صید مروارید و تجارت آن، به‌‌تدریج از رونق بندر لنگه کاسته شد و جمعیت این بندر تاریخی کم‌‌کم کاهش پیدا کرد. امراض مسری، مهاجرپذیری و مهاجرفرستی نیز نقش مهمی در فراز و فرود این بندر تاریخی داشته است.