تحریم عید نوروز ۱۲۸۹ از سوی علما
متعاقب این شرایط پیش‌آمده در روز ۲۸ اسفند ۱۲۸۸ روحانیون تهران طی تلگرافی به روحانیون تبریز خواستار تحریم عید نوروز شدند. در این تلگراف آمده بود: «قلب ملت ایران، به دنبال ادامه توقف ارتش خارجی در سرزمین ایران مالامال از غم و اندوه است. بگذار همه روحانیون، بازرگانان و پیشه‌‌وران جشن ملی (نوروز) را در کشور تحریم کنند و احساسات ملی ایرانی خود را به مردم جهان نشان دهند. البته روحانیون تبریز همراه با سایر طبقات مردم تبریز از این کار مهم پشتیبانی خواهند کرد.»
امضاکنندگان این تلگراف عبارت بودند از: سیدعبدالله بهبهانی، سیدریحان‌‌الله صدرالعلما، مرتضی آشتیانی، محمدرضا، سیدعبدالحسین، محمدرضا کاشانی، سیدهاشم پسر ریحان‌‌الله، محمدرضا رضوی، سیدمحسن، حسین رضوی قمی، سیدمحمد، سیدحسن شوشتری بودند. خبر تحریم عید نوروز توسط روحانیون به زودی در سراسر کشور منتشر شد و مردم به تبعیت از فتوای روحانیون در عید نوروز ۱۲۸۹ به جای برگزاری جشن، در اعتراض به ظلم موجود با دسته‌های عزاداری بیرون آمدند. «د.س.س.پاسک» (پوکلوسکی) کنسول شیراز نیز طی تلگرافی درباره اوضاع شهر شیراز در روز یک‌فروردین می‌‌نویسد: «به تهران تلگراف می‌‌کنم: جشن رسمی نوروز امروز بود. شب پیش روحانیون تلگراف علمای تهران را در ممنوعیت جشن به علت وجود ارتش خارجی در ایران دریافت کردند.» در تلگراف د.س.س.پوکلوسکی در ۲ فروردین همچنین آمده است: «مهم‌ترین نمایندگان روحانیون و در راس آنها سید عبدالله خطاب به مردم تهران و شهرهای مهم ایران، پیشنهاد کرده‌‌اند نوروز را به علامت عزای کشتهشدگان آخرین انقلاب(مشروطه) و ادامه حضور ارتش خارجی در کشور، جشن نگیرند.این دعوت گویا در مردم این جا [شیراز] تاثیر گذاشته است.»
در تحلیل‌‌های اسناد سیاسی وزارت خارجه روسیه تزاری درباره وقایع روزهای ۴ تا ۱۱ فروردین آمده است: «مطبوعات تلگراف‌‌هایی بی‌‌شمار از شهرهای مختلف ایران درباره نگرفتن جشن نوروز و اعتراض مردم برضد طرح وام خارجی منتشر می‌‌کنند.» بر اساس اسناد سیاسی وزارت خارجه روسیه تزاری، شهر رشت نیز به پیروی از فتوای تحریم عید نوروز، دست به عزاداری زدند. در تلگرافی از مشاور ارشد شتریتر در تاریخ ۲فروردین آمده است: «دیروز در سبزه‌میدان، جمعیتی حدود ۳هزار نفر با پرچم‌‌های سیاه و لباس عزا تظاهراتی همراه با سخنرانی و فریاد و ناله برضد حضور ارتش روسیه در ایران و بر ضد روس‌‌ها، به‌طور کلی ترتیب دادند.» رابینو، سرکنسول دولت بریتانیا در شهر رشت نیز در یادداشت‌‌های خود درباره تاثیر فتوای تحریم عید در بین مردم این شهر می‌‌گوید: «نوروز عید نگرفتند. انجمن در سبزه میدان نطق پروتست (اعتراض)آمیزی برای بودن سربازهای روسی کردند. اطفال مدرسه با بیرق سیاه بودند.» به این ترتیب، اعتراض گسترده به حضور نیروهای خارجی در ایران و مخالفت با استقراض خارجی، به‌طور نمادین در طرح تحریم مراسم عید نوروز سال ۱۲۸۹ خورشیدی تبلور یافت و با همفکری و همدلی مردم در اغلب ایالات و ولایات ایران، با موفقیت به انجام رسید.
