بستکیه، محله ایرانیهای مهاجر
بندر لنگه زمانی از نظر سیاسی و تجاری بسیار مورد اهمیت بود و تجار بستکی از طریق بندر لنگه با هند و آفریقا تجارت میکردند. این روند موجب شد معماری شهر بستک توسط این تجار با تلفیقی از معماری استان فارس، کرانههای خلیج فارس و کشورهایی از جمله هند و آفریقا شکل بگیرد. این نوع المانهای معماری را میتوان در شیشههای رنگی خانه صولت و چهلستون قلعه خان (خانه بنی عباسی) بستک، و آئینه کاریهای این قلعه نیز مشاهده کرد. این موضوع در کتاب دکتر فریدون فراهانی با عنوان «سبک معماری بستکی، سبکی فراتر از خاستگاه» نیز تبیین شده است. گروهی از بستکیها در بندر لنگه ساکن شدند تا بتوانند با کشورهای آفریقایی و هند تجارت مروارید داشته باشند چون بندر لنگه به شهر مروارید معروفتر بوده است. در اینجا نیز گروهی از مردم عرب کشورهای خلیج فارس به نام قواسم زندگی میکردند که تحت حکومت ایران و حاکمان بستک بودند، این افراد به همراه تجار بستک در سال ۱۸۸۷ به کشورهای خلیج فارس مهاجرت کردند. در این زمان در واقع اولین مهاجرت بستکیها به کشورهای خلیج فارس انجام شد. بعد از آن مهاجرت دوم بستکیها به کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله به دبی در امارات بود اما موج گسترده آن در دهه ۱۹۳۰ در واکنش به سیاستهای رضاشاه از جمله عوارض گمرکی و کشف حجاب اتفاق افتاد. در این سالها نیز بسیاری از تجار بستکی از بندر لنگه شبانه به امارات مهاجرت کردند. به همین دلیل بندر لنگه اهمیت تجاری خود را از دست داد ولی از آن طرف بستکیهای مهاجر نهتنها فرهنگ و آداب و رسوم و غذاهای محلی خود را به امارات بردند بلکه معماری بستکی را نیز در امارات پیاده کردند.
محله بستکیه، در مجاورت موزه دبی در منطقه بَر دبی و در خیابان فهیدی قرار دارد. خانههایی با معماری قدیمی، کوچههای باریک و بادگیرهای مرتفع که نشانگر تاثیرپذیری از معماری مناطق جنوبی خاصه هرمزگان است. این بادگیرها فقط جنبه تزئینی نداشتهاند. از آنها برای خنک کردن منازل (قبل از بهرهگیری از انرژی الکتریکی) استفاده میشده که حکومت دبی پس از مرمت از آن به عنوان یک دهکده توریستی استفاده میکند.
وسعت این محله حدود ۳۸ هزار مترمربع و دارای ۵۲ خانه مسکونی قدیمی است که با سبک خاصی ساخته شده است.
مصالح ساختمانی خانههای محله بستکیه از سنگهای مرجانی که از دریا بیرون میآوردند و گچ و آهک بوده است. در قسمتهایی از این بناها گاهی از ساروج نیز استفاده شده است. همچنین دروپنجره خانهها را از چوبهای قیمتی «ساج» و «تیک» و دیگر چوبهای گران قیمت که از هند و مومباسا وارد شده ساختهاند. تزئینات و دکورهای دیواری نیز از گچ و شیشههای رنگارنگ تشکیل شده است.
بستکیها در بالای خانهشان برجهایی هوایی برای تهویه خانهها ساخته بودند که آن را «اَلبَراجیل» مینامند؛ که تلفظ عربی واژه «بادگیر» فارسی است. در بیرون، خانهها به هم چسبیده یا به هم نزدیک هستند و کوچههای تنگ و باریک میان خانهها فاصله انداخته است، به طوری که در بیشتر اوقات روز اطراف خانهها سایهبندان است.