نامههای داور به اللهیار صالح
گروه سوم، تحصیلکردگان مدارس جدید ایران بودند؛ مانند دکتر علیاصغر حکمت، حسین نقوی، شمسالدین امیرعلایی و از آن جمله اللهیار صالح بود که به دعوت داور به عدلیه آمد و به مستنطقی (بازپرس) اصفهان به آن شهر رفت. زندگی در آن شهر برای صالح با حقوقی که دریافت میکرد دشوار شد؛ زیرا در آن وقت دو فرزندداشت و برای خانوادهاش زندگی در تهران که به آن انس گرفته بودند، مطلوبتر و آسانتر بود. ظاهرا صالح ماجرای خود را به داور مینویسد یا پیام میفرستد. داور که مرد خلاصهنویس (تلگرافیوار) و حتی کمنویس بود به صالح نامهای در دو صفحه مینویسد و جواب میخواهد. این نامه گویای دو مطلب است؛ یکی اینکه داور به صالح علاقهمندی بسیار داشته است؛ به حدی که با وجود گرفتاریهای متعدد سیاسی و وزارتی به خط خویش چنین نامه دلسوزانهای را که حاوی جزئیات مطلب است، مینویسد. دیگر اینکه داور چون به وجود عدلیهای معتقد بود که در آن باید اعضای درستکار باشند، میکوشیده است زندگی قضات را هرگونه میتواند تامین کند که از کار نگریزند یا خدای نکرده به نادرستی کشیده نشوند و اللهیار صالح را هم میخواسته هرطور میتواند نگاه دارد. صالح در عدلیه میماند؛ ولی به تهران منتقل میشود و مراتب بالاتری را در عدلیه طی میکند تا اینکه با داور به وزارت مالیه میرود و از همکاران نزدیک و مورد اعتماد او میشود.
نامه دیگر خصوصی از داور به صالح هم چاپ میشود که باز حکایتی است از مراقبت نسبت به اوضاع مالی اللهیار صالح.
این گونه اسناد اگرچه ممکن است خصوصی به نظر آید، ولی نمونههایی است از رفتار و خلقوخوی مردانی که نمونههای درستی و پاکی بودند.
17 فروردین 1307
قربانت شوم نمیدانم میدانید که واقعا از جنابعالی خجلم یا نه، خواستید و خیال کردم مثل جنابعالی کسی را نگذارم از کارهای دولتی کنار بماند نتیجه این شد که باید صد و پنجاه تومان حقوق بگیرید!
این را هم امیدوارم متوجه باشید که گناه از من نبوده و منتهای میل را دارم که به یک طریق این ضرر جنابعالی را جبران بکنم و به همین دلیل و چون یک وقتی هم اظهار میکردید از رفتن به خارج امتناعی ندارید، پیشنهاد میکنم که درصورت موافقت جنابعالی به سمت مستنطق به شیراز بفرستم نتیجه مادی این تغییر محل ماموریت دو چیز است یکی اینکه در خارج از محل اقامت ماموریت پیدا کردهاید تا ضمن حقوق ثابت میتوانید کمک خرج بگیرید و البته صد و پنجاه تومان اضافه به جنابعالی داده میشود. دیگر اینکه بنا بر اطلاعی که بنده دارم، شیراز ارزانی است و از این حیث صد و هشتاد تومان حقوق در شیراز معادل دویست و پنجاه تومان حقوق در تهران میشود. ولی چون بیشتر این تغییر برای این است که به جنابعالی زیاد ضرر نخورد، قبول آن بسته به خود جنابعالی است. باید هم راجع به ارزانی شیراز تحقیقات عمیقتری به عمل بیاورید و هم در نظر بگیرید که شیراز شهر کوچک و بیسروصدایی است. اغلب اشخاص که به اوضاع تهران عادت کردهاند مایل نیستند، آنجا بروند. در هر حال میل و انتظار دارم هرچه زودتر جواب برسد.
یک محل دیگر هم هست که جرات نمیکنم بگویم و آن خوزستان است. در آنجا میتوانم مدعیالعمومی بدایت (دادستان عمومی)را به جنابعالی بدهم از حیث رتبه چون نمیتوانم ترفیع بدهم، همان رتبه شش خواهد ماند تفاوتی ندارید، ولی اولا میشود تفاوت حقوقی به عنوان کفالت داد؛ یعنی نصف حقوق رتبه شش و نصف حقوق رتبه هفت. اما این را خوش نمیدانم. چون کفالت تعریفی ندارد. آن هم برای هجده تومان و به علاوه در اجرای این امر ممکن است اشکالی در مالیه پیدا شود. از اینکه گذشتیم دو تفاوت مادی مسلم دارید؛ یکی ضمن به محل ماموریت خارج از محل اقامت و یکی ضمن برای بدی آب و هوا که مجموعا حقوق جنابعالی با اضافات دویست و ده تومان میشود. به علاوه ممکن است ولی بهطور قطع و یقین نمیگویم که به عنوان حمل و نقل و امثال ذلک ماهی چهل تومان هم از محل اعتبار صدی دو خودمان یا اعتبار دولت باز به جنابعالی کمک شود.
از حیث عنوان هم البته خوب است و در کار مدعیالعمومی آنجا خوب میشود جلوه کرد. گرچه دکتر نفیسی را کمپانی از بنده خواست و به عنوان مشاور حقوق کنترات خواهد کرد و ایشان هم به همان هوای بد میسازند؛ ولی باید اقرار کنم که هوای آنجا خیلی بد است، یعنی از گرما و قطعا حقوقی که کمپانی جنوب به دکتر نفیسی میدهد، بیش از اینهاست.
باری- منتظر جواب جنابعالی هستم.
قربانت- داور
2
دویم اردیبهشت 1307، وزارت عدلیه
پرسنل به موجب تقاضای آقای اللهیارخان صالح حکم ایشان را با رتبه و حقوق قانونی برای وکالت عمومی پارکه بدایت (دادسرای عمومی) طهران صادر کنید. داور
3
19 تیر 1307، وزارت عدلیه
قربانت شوم کاغذ شما رسید. برای اینکه بدانید شما را در زحمت بیپولی نمیگذارم، یک چک دویست و پنجاه تومانی گرفته و لفّاً فرستادم تا بعد از این بابت حقوق کسر شود. البته چون این عمل را نسبت به همه نمیتوان کرد لازم نیست کسی مطلع بشود که وجه از طرف وزارتخانه فرستاده شده- قربانت- داور.
منبع: مجله آینده، سال هجدهم