تاثیر خشکسالی و سیل  در زندگی پدر هواشناسی

 آغاز یک راه

پس از اتمام ‎تحصیلات مقدماتی در ‌مدرسه شوکتیه بیرجند در مهرماه ۱۳۰۹ خورشیدی به ‌تهران آمد تا حقوق بخواند؛ ولی در تهران متوجه شد که‎ ‎بیشتر استادان مدرسه عالی حقوق آن زمان، ‌فرانسوی هستند و چون زبان فرانسوی‎ ‎نمی‌دانست به دارالمعلمین عالی رفت که نخستین بنیاد آموزش عالی آن ‌زمان بود. دارالمعلمین عالی که در ۱۳۰۷ بنیان‌گذاری شده بود، دو گروه فلسفه و ادبیات و‎ ‎تاریخ و ‌جغرافیا داشت. گنجی در رشته تاریخ و جغرافیا نام‌نویسی کرد و پس از سه‎ ‎سال در ۱۳۱۲ لیسانس آن ‌رشته را دریافت کرد. از آنجا که گنجی در کنکور اعزام به‎ ‎خارج در بخش معلمی تاریخ و جغرافیا مقام اول ‌را به دست آورده بود، در ۲۵ شهریور‌‎ ۱۳۱۲ ‎همراه با حدود ۹۰ نفر دیگر که ۲۰ نفر از آنان از ‌دانش‌آموختگان دانشسرای عالی‎ ‎بودند، به فرانسه فرستاده شد.

چون در دبیرستان شوکتیه بیرجند تا‌اندازه‌ای با ‌زبان‎ ‎انگلیسی آشنا شده بود، او را با ۱۲ نفر دیگر از دانشجویان که به زبان انگلیسی‎ ‎آشنایی داشتند، پس از ‌چند روز ماندن در پاریس به لندن فرستادند. در آن روزها معمول‎ ‎بود که دانشجویان فرستاده‌شده به انگلستان ‌را برای یک سال به زندگی در یک خانواده‌ی‎ ‎انگلیسی وا می‌داشتند تا زبان و آداب انگلیسی را فراگیرند؛ اما چون ‌گنجی زبان‎ ‎انگلیسی را به اندازه نیاز می‌دانست، او را بی‌درنگ پس از ورود به انگلستان به ‎دانشگاه ‌ویکتوریا در منچستر معرفی کردند که در آن زمان یکی از پنج دانشگاه معتبر پس‎ ‎از آکسفورد و کمبریج به ‌شمار می‌آمد.

در سال دوم ماندن درانگلستان بود که پس از یک‎ ‎‌‌سال مطالعه و بررسی رشته‌های گوناگون ‌تصمیم خود را گرفت که در زمینه جغرافیا‎ ‎کار کند و از آن زمان تاریخ برای او در درجه دوم اهمیت ‌قرارگرفت. او در آن سال در‎ ‎گروه تخصصی جغرافیا در دانشگاه منچستر نام‌نویسی کرد و پس از چهارسال ‌توانست لیسانس‎ ‎تخصصی و ممتاز در جغرافیا‎ ‎را به دست آورد که برابر کارشناسی‌ ارشد به‎ ‎شمار می‌آید. او دلیل گرایش خود را به جغرافیا و به‌ویژه هواشناسی، دو رویداد‎ ‎خشکسالی و سیلی می‌داند که ‌در روزگار کودکی و نوجوانی در زادگاهش رخ داد و باعث‎ ‎آسیب زیادی به روستاییان شده بود.

همچنین در ‌روزگاری که در خارج تحصیل می‌کرد،‎ ‎بحث‌های داغی پیرامون نظریه تکامل در جریان بود و از آنجا که ‌بارها شنیده بود که‎ ‎پاسخ جانداران به دگرگونی آب و هوا، نقش مهمی در تکامل جانداران دارد، به ‌موضوع‌های‎ ‎مربوط به آب و هوا و محیط بسیار گرایش پیدا کرده بود.

گنجی در مهرماه ۱۳۱۷ به ایران‎ ‎بازگشت و با عنوان دبیر در‎ ‎دانشکده ادبیات و ‌دانشسرای عالی به تدریس جغرافیا پرداخت. دوره خدمت دبیری او‎ ۱۴ ‎سال به طول انجامید و چون با ‌مقررات آن روز هرگز نمی‌توانست بدون درجه دکترا،‎ ‎استاد دانشگاه شود با استفاده از فرصت مطالعاتی ‌در شهریور ۱۳۳۱ به آمریکا رفت. او‎ ‎پس از دو سال تحصیل در دانشگاه کلارک (در شهر ورستر ایالت ‌ماساچوست) درجه دکترا در جغرافیا را به دست ‌آورد.‎ دکتر گنجی در‎ ‎کنار تدریس و تحقیق در بسیاری از موسسات دولتی و خصوصی که با امور در زمینه ‎جغرافیایی ارتباط داشته‌اند در مراحل برنامه‌ریزی و همچنین در دوران‌ اجرایی‎ ‎مشارکت داشته است‎. دکتر گنجی از مهرماه ۱۳۳۵ تا ‌مهرماه ۱۳۴۷ ریاست اداره کل هواشناسی‎ ‎ایران را نیز عهده‌دار بود. در این مدت، وی نماینده ثابت دولت ‌ایران در سازمان‎ ‎هواشناسی جهانی بود و به مدت پنج سال ریاست هواشناسی منطقه آسیا و ‌عضویت‎ ‎کمیته اجرایی سازمان مزبور را برعهده داشت.

دکتر گنجی از اردیبهشت ماه ۱۳۴۲ تا‌‎ ‎مهرماه ‌‌۱۳۴۷ معاونت پارلمانی وزارت راه و در زمان ریاست دانشگاهیِ پروفسور رضا، از‎ ‎سال ۱۳۴۷ به مدت ‌یک سال پست معاونت اداری و مالی دانشگاه تهران را عهده‌دار شد‎. آن‌گاه پس از چندی مشاور دانشگاه شد ‌و سپس از خردادماه ۱۳۵۳ عهده‌دار ریاست‌‎ ‎دانشکده ادبیات و علوم انسانی شد و تا پایان خدمت ۳۷ ساله دانشگاهی خود در این‎ ‎سمت باقی بود.

 جشن تولد صد سالگی

دکتر گنجی در بهمن ماه ۱۳۵۴ بازنشسته شد و از ‌مهرماه‎ ۱۳۵۴ ‎تا پایان سال ۱۳۵۷ ریاست یک موسسه آموزش عالی در بیرجند را ‎برعهده ‌داشت.

از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ مشاور رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح بود. و از سال ۱۳۷۳ نیز با سمت مشاور دانشکده علوم زمین‌‎ ‎دانشگاه شهید بهشتی در طراحی و ‌اجرای برنامه‌ها مشارکت داشت.

همچنین از سال‎ ۱۳۶۵ ‎عضو بخش جغرافیایی سازمان مطالعه و ‌تدوین کتب دانشگاهی ( سمت ) بود ‎ ‎و بیشتر با دانشگاه‌های تهران به ویژه دانشگاه تربیت مدرس ‌در تدریس دوره‌های دکترای‎ ‎جغرافیا همکاری داشت.