درگذشت مستوفی، وزیر مالیه
مستوفی در هنگام درگذشت میرزا یوسف، بیش از دوازده سال نداشت ولی شاه به احترام پدرش او را «آقا» خطاب میکرد. او در سال ۱۲۸۰ هجری خورشیدی به اروپا رفت. این سفر هفت سال به طول انجامید. پس از پیروزی انقلاب مشروطه به دعوت میرزا علی اصغرخان امینالسلطان به ایران بازگشت و جمعیتی به نام مجمع انسانیت تشکیل داد و به همراه محمد مصدق به فعالیت سیاسی پرداخت. در همین زمان به وزارت جنگ نیز منصوب شد و پس از قتل اتابک در چند کابینه دیگر نیز این سمت را حفظ کرد. پانزده روز پیش از به توپ بستن مجلس شورای ملی از وزارت جنگ استعفا داد. مدتی مجددا وزیر جنگ و مدتی وزیر دربار احمدشاه بود. در سال ۱۲۸۸ هجری خورشیدی در نخستین کابینه محمد ولیخان تنکابنی به وزارت مالیه منصوب شد. مستوفیالممالک نخستین بار در مرداد سال ۱۲۸۹ رئیسالوزرای ایران شد و تا دیماه همین سال سه کابینه تشکیل داد. پنجمین و آخرین دوره نخستوزیری او در دوران قاجاریه، از ۲۵ بهمن ۱۳۰۱، در حدود دو سال بعد از کودتای ۱۲۹۹ آغاز شد.
رضاخان که در کابینههای بعد از کودتا وزیر جنگ بود در دولت مستوفیالممالک نیز همین سمت را داشت. با قدرت یافتن رضاخان که خود داوطلب مقام نخستوزیری بود، مستوفیالممالک در خرداد ۱۳۰۲ استیضاح مدرس را از وزیر خارجه (محمدعلی فروغی) بهانه کرد و استعفا داد. مستوفی در انتخابات مجلس ششم نماینده مجلس شد ولی با شروع جریان تغییر سلطنت قاجار در مجلس حضور نیافت. رضا شاه کمی بعد از تاجگذاری در اردیبهشت ۱۳۰۵ مستوفیالممالک را به نخستوزیری انتخاب کرد. مستوفیالممالک روز ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ اعضای کابینه خود را به رضاشاه معرفی کرد. ششمین و آخرین دوره نخستوزیری مستوفیالممالک قریب یک سال به طول انجامید. ایجاد تشکیلات نوین دادگستری، الغای کاپیتولاسیون و مقدمات احداث راهآهن سراسری ایران در دوران زمامداری او انجام گرفت. عمارت مستوفیالممالک از بناهای معروف در تهران است که در بافت تاریخی سنگلج قرار دارد. این بنا در سال ۱۲۷۳ خورشیدی بنا شده است. به گفته کارشناسان این خانه بهعنوان نمونهای منحصربه فرد از نخستین بناهای «فرنگیساز» در تهران عصر ناصری، دارای ارزشهای معماری و هنری قابل توجه است.
ارسال نظر