اما خدمت اصلى و مهم و ماندگار ابتهاج طى دوره تصدى‌اش، تحول در ساختار برنامه‌ریزى در ایران و استفاده از دانش اقتصاد در برنامه‌ریزى بود. پس از چندى او توانست با بنیاد فورد براى تامین مالى مشاوران اقتصادى به توافق برسد و اعضاى علمى دفتر اقتصادى با نظر پروفسور میسون از دانشگاه هاروارد انتخاب و در سازمان برنامه مشغول به‌کار شدند. این عده که به گروه مشاوران هاروارد موسوم شدند به همراه اقتصاددانان ایرانى که ابتهاج آنها را گرد آورده بود تدوین برنامه عمرانى سوم را آغاز کردند. ابوالحسن ابتهاج در سال ۱۳۴۰ دستگیر و هفت ماه را در زندان گذرانید. او همچنین بانک ایرانیان را با کمک مالى همسرش دایر و نیز در سال ۱۳۵۳ شرکت بیمه بین‌المللى ایران-آمریکا را تاسیس کرد. درمجموع، ابتهاج در دوران مدیریتش در بانک ملى ایران و سازمان برنامه، زمینه‌ساز بروز تحول ساختارى و بنیادى در کشور شد و اوج آن را می‌توان به رشد اقتصادى بالاى ۱۲-۱۰ درصدى طى سال‌هایى یافت که با همت، پشت‌کار و تیزبینى این فرد در کنار برخى از همراهانش (به‌‌رغم سنگ‌اندازی‌هاى مختلف در مسیر فعالیتش) صورت گرفت. وى طى دهه‌هاى ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ با بهره‌گیرى از ارتباط نزدیکى که با شاه و تاثیر فراوانى که بر تصمیم‌گیری‌هاى اقتصادى ایران در دهه‌هاى ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ شمسى داشت و در نظامى که فساد سراسر وجود آن را فراگرفته بود، به نوشته مجله معروف نیویورک‌تایمز در سال ۱۳۴۱ش (۱۹۶۲م)، نماد مبارزه با فساد به‌شمار می‌رفت.

منبع: بیژن زارع، «برنامه‌ریزی و قدرت در ایران؛ ابوالحسن ابتهاج و توسعه اقتصادی زیر سلطه شاه»، نقد کتاب علوم اجتماعی، ۱۳۹۵.