حاکمان قجری برای افزایش توان نظامی دولت در مقابل تهدیدهای نظامی در اندیشه تربیت سرباز و صنعتگر بودند. ضرورت‌های جدید و نیز افزایش روابط سیاسی با ممالک همجوار، گسترش تربیت جدید در دستگاه دیوان‌سالاری دولت قاجار را دو چندان ساخت. از این‌رو بخشی از کارگزاران و وزیران دولتی به شیوه جدیدی پرورش یافتند. با وجود این، سوی دیگر داستان مقاومت‌های همیشگی بود که در مقابل انتشار تربیت جدید در دولت قاجار وجود داشت. خود همین مخالفت‌ها سبب شد تا کسانی که در پی گسترش آموزش جدید بودند، توجهات خود را به سوی رکن اصلی دولت قاجار یعنی خود شاه و تربیت او متمرکز کنند. بیراه نیست اگر بگوییم جرقه‌های آغازین سفرهای شاهانه به اروپا از دل این ضرورت زده شد. به این ترتیب به‌جای توقف تغییرات در دولت قاجار کوشش‌ها مصروف تربیت شاه شد.

منبع: محمد رضایی، محمود محمدی، «گفتمان تربیت جدید و تولد مدرسه در ایران دوره قاجار» جامعه‌شناسی تاریخی، ۱۳۹۶.

اخبار مرتبط