پولی که سیا برای اجرای کودتا خرج کرد، مضمون دیگری برای مناقشه بود. در اواخر سلطنت محمدرضاشاه به استناد آن گفته  می‌شد که رژیم به معنای دقیق کلمه خود را به آمریکاییان «فروخته» بود. نشریه گروه‌های مخالف سرکوب در ایران که در سال ۱۹۷۶(۱۳۵۵) منتشر شد، مخارج سیا را ۱۹ میلیون دلار ذکر کرده است. اما «کرمیت روزولت» که صحنه گردان عملیات آژاکس بوده است، از ۶۰ هزار دلار حرف  می‌زند!.... لوی هندرسون [سفیر آمریکا هنگام کودتا] رقم یک میلیون دلار را عنوان  می‌کند. تعیین اینکه کدام‌یک از این ارقام صحیح است کار دشواری است.  می‌توان چنین فکر کرد که بودجه‌ای یک میلیون دلاری برای اجرای عملیات پیش‌بینی شده بود که همه آن خرج نشد. به علاوه نباید از یاد برد که انگلیسی‌ها به‌عنوان، ذی‌نفع اول در این ماجرا، در تامین هزینه عملیات سهیم بوده‌اند.

با این وصف یک چیز مسلم است؛ برانداختن حکومت مصدق راه را برای حل مساله نفت از دید انگلیس و آمریکا هموار کرد. مساله ملی شدن صنعت نفت منتفی شد. کنسرسیومی‌ از شرکت‌های بزرگ نفتی تاسیس شد که انحصاربازرگانی نفت ایران را در ازای پرداخت ۵۰ درصد منافع به ایران در اختیار گرفت. ایران پول بیشتری به‌دست  می‌آورد ولی کماکان در اداره امور نفت خود اختیاری نداشت. به علاوه به موجب قرارداد سری، که مفاد آن در ۱۹۷۲(۱۳۵۰) علنی شد، هر شرکت  می‌توانست تولیدش را تغییر دهد (یعنی بهره مالکانه ایران را کم و زیاد کند) بدون آنکه دولت ایران را در جریان امر بگذارد. این قرارداد ایرانیان را، که پیوسته خواستار راه‌حلی منطبق با منافع ملی خود بودند، به‌شدت منزجر کرد و هرچه بهتر قدر مصالحه‌ناپذیری دکتر مصدق را آشکار کرد. کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که امید استقلال اقتصادی ایرانیان را بر باد داد، به روزگار آزادی سیاسی در ایران نیز خاتمه داد.

منبع: کتاب ساواک

نوشته کریستین دلانوا.