نظام آموزشی دوره رضا شاه

عصر پهلوی اول، به لحاظ شکل کلی نظام آموزشی و مقاطع تحصیلی وام‌دار دوره قاجاریه است؛ بدین معنا که نظام آموزشی ایران متاثر از نظام آموزشی فرانسه بود و این الگوپذیری به مرور در دوره قاجار، صورت عملی به خود گرفت. مقاطع تحصیلی شامل دبستان و دبیرستان بود. در این دوره، با توجه به افزایش مدارس به‌ویژه توسعه و گسترش مقطع ابتدایی در دستور کار دولت قرار گرفت؛ هرچند که مسوولان از افزایش سهم مقاطع دیگر غافل نماندند. استدلال اندیشه‌گران در اهمیت دادن به تعلیمات ابتدایی به‌عنوان تاثیرگذارترین مقطع، موجب شد بیشترین تعداد مدارس در مقطع ابتدایی تاسیس شود.

بدین ترتیب، با انجام این مهم و نخستین دستورهای وزارتی عصر رضاشاه درخصوص گسترش مقطع ابتدایی به‌ویژه افزایش تعداد کلاس‌های آن، اساسی‌ترین خواسته روشنگران، به اجرا درآمد. گستره آموزش به حدی بود که سطوح پایین جامعه، حتی روستاییان را نیز شامل می‌شد؛ سفرنامه‌نویسان از تمایل روستاییان به ادامه تحصیل، حتی با آمدن به شهرهای بزرگ صحه گذارده‌اند. روند رو به رشد مراکز آموزشی در دو مقطع دبستان و دبیرستان، نشان از توجه حاکمیت پهلوی به امر آموزش داشت. تعداد دبستان‌ها در اواخر حکومت رضاشاه، شش برابر دبیرستان‌ها و تعداد دانش‌آموزان دبستانی، ده برابر دبیرستان‌ها بود. این رویکرد نیز به تصمیم‌های اولیه وزارت معارف در ترویج تعلیمات ابتدایی در تمامی نقاط باز می‌گشت و در یک مقایسه کمی بین تعداد دانش‌آموزان و تعداد مدارس در سال ۱۳۰۴ و ۱۳۲۰ می‌توان به رشد روزافزون در این حوزه پی برد.

منبع: زهرا حامدی، « آسیب‌شناسی تدوین کتب و مسائل آموزشی درس تاریخ در دوره رضاشاه»، مطالعات تاریخ فرهنگی، ۱۳۹۲.