گفته‌ها

در مواردی هم که به علت خشکسالی یا بروز آفات ارضی و سماوی، محصول ده آسیب می‌دید- جز در مواردی که قسمت اعظم محصول از بین می‌رفت- پرداخت مالیات مقطوع اجباری بود و اگر همه محصول از بین می‌رفت، مردم و مالکان با استفاده از مقتضیات و دادن هدیه به ماموران مالیات، از آنها تخفیف می‌گرفتند. اگر ماموری مبلغی کسر می‌آورد، مجبور بود از دارایی‌های شخصی خود بپردازد. اما در دوران سلطنت مظفرالدین شاه در اثر حوادث گوناگون بی‌نظمی افزایش یافت.

- اسماعیل رایین، مقدمه‌ای بر کتاب «اختتاق ایران»