روز مبارزه با استعمار

روز ۱۲ شهریور به‌عنوان روز ملی مبارزه با استعمار نامیده شده است. رئیسعلی دلواری، مبارز نستوه جنوبی در چنین روزی به سال ۱۲۹۴ ه.ش شهید شد. رئیسعلی فرزند رئیس محمد سال ۱۲۶۱ ش در دهستانی از توابع بوشهر به ‌دنیا آمد. او در عصر مشروطیت، جوانی ۲۴ ساله، بلندهمت، شجاع و مبارز بود. رئیسعلی و دوستانش بعد از اینکه قوای اشغالگر انگلیس بوشهر را به تصرف خود درآوردند، با شجاعتی وصف‏ناپذیر به مقابله با تجاوزگران پرداختند و شکست‏های سنگینی بر آنان وارد کردند. پس از اشغال بوشهر نیروهای انگلیسی قصد تصرف دلوار را می‏کنند. محلی که پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا یورش برده و هر بار طعم تلخ شکست را چشیده بودند. رئیسعلی همراه با یاران خود، علیه اشغالگران وارد نبرد شده و نیروهای متجاوز را که قریب به پنج هزار نفر بودند، تار و مار می‏کنند.

قیام مردم تنگستان هفت سال به طول انجامید و در این مدت، دلیران تنگستان، دو هدف عمده را دنبال می‏کردند: پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به‌عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از نفوذ قوای بیگانه به درون سرزمین ایران و دفاع از استقلال وطن. با کودتای ضدانقلابی لیاخوف روسی علیه مشروطه‌خواهان و بمباران مجلس شورای ملی و استقرار دیکتاتوری محمدعلی شاه قاجار، رئیسعلی به همراه سیدمرتضی اهرمی به مبارزه علیه استبداد صغیر پرداخت و با کمک تفنگچی‌های تنگستانی، بوشهر را آزاد و اداره گمرک و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر کرد. این کار دلیران تنگستان بر انگلیسی‌ها که اداره گمرک را در اجاره داشتند، گران آمد و آنان برای تضعیف مشروطه‌خواهان و استمرار سلطه بر حیات اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به جنگ با دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یاری جستند. جنگ میان رئیسعلی و دلیران تنگستان از یکسو و انگلیسی‌ها و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به‌طور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ادامه یافت؛ اما انگلیسی‌ها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش برتری یابند تا اینکه در گیرودار حمله انگلیسی‌ها به بوشهرهنگامی که رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صفر» قصد شبیخون به قوای انگلیسی‌ها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یکی از همراهان خائن قرار گرفت و در دم به شهادت رسید. او به هنگام شهادت ۳۳ سال داشت.