بانک عثمانی

نام بانک عثمانی در تاریخ ترکیه به دو بانک اطلاق می‌شود. یکی بانکی که وام‌خواهان دولت عثمانی در آن کشور تاسیس کرده‌اند که از راه بهره‌برداری انحصاری توتون و نمک و عایداتی که از این ممر دریافت می‌کردند، هر سه ماه مبلغ ثابتی برای منافع و استهلاک قرض خود بردارند و بازمانده آن باید به دارندگان قرض خارجی تعلق گیرد.... این بانک در ۱۸۷۹ میلادی (۱۲۹۶ه.ق) تاسیس شد. دیگری بانک سلطانی عثمانی بود که در ۱۸۶۳ میلادی از سوی انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها با سرمایه ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار لیره انگلیسی در استانبول تاسیس شد و تا سال ۱۹۳۳ بانک مرکزی ترکیه بود و چون بانک دولتی ترکیه باز شد، این بانک سلطانی حالت شرکت بی‌نام را از دست داد. این بانک از ۱۸۸۰ به بعد مقام مهمی در امتیازات راه‌آهن ترکیه احراز کرد. بانک مزبور از سال ۱۳۰۱ شعبه‌هایی در تهران، همدان و کرمانشاه تاسیس کرد. بیشتر کار این شعب کمک مالی به تجارت بین ایران و عراق بود و ضمن عملیات معمولی بانکی در ایران، عملیات بازرگانی با عراق را نیز برعهده داشت و پس از برچیده شدن بانک شاهنشاهی، این بانک نیز در ایران برچیده شد و محل آن در خیابان ناصرخسرو بود و اکنون در تصرف بانک بازرگانی و جای یکی از شعب آن است.

منبع: حسین محبوبی‌اردکانی، تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران، انتشارات دانشگاه تهران، 1370.