یاد آر ز شمع مرده، یاد آر

نخستین شماره نشریه «صور اسرافیل» چند ماه پس از پیروزی انقلاب مشروطه در هشتم خرداد ماه ۱۲۸۶ خورشیدی به همت میرزا جهانگیرخان، علی‌اکبر دهخدا و جمعی از روزنامه نگاران پیشرو آن دوره انتشار یافت. در نخستین سر مقاله صوراسرافیل، مراد و هدف روزنامه این‌طور بیان شده بود: «تکمیل معنی مشروطیت»، «حمایت مجلس شورای ملی» و «معاونت روستاییان و ضعفا و فقرا و مظلومین.» در شماره سه این روزنامه، اهداف آن، چنین توضیح داده شده بود: در تکمیل معنای مشروطیت، به استبداد و ارتجاع می‌تازد و در معاونت روستاییان و فقرا و مظلومین، اصلاحات ارضی و تقسیم زمین را میان رعیت مطرح می‌کند.

از محدودیت سرمایه‌داری سخن می‌گوید و بالاخره دادخواهی مظلومین سراسر ایران را به گوش همگان می‌رساند.» نویسندگان صوراسرافیل نوشته بودند: از تهدید و هلاکت بیم و خوفی نداریم و به زندگی بدون حریت و مساوات و شرف وقعی نمی‌گذاریم. تملق از کسی نمی‌گوییم و به رشوه گول نمی‌خوریم و اغراض نفسانی به‌کار نمی‌بریم، بد را بد و خوب را خوب می‌نویسیم.» این نشریه پس از انحلال مجلس اول مشروطه و قتل میرزا جهانگیرخان به محاق رفت تا اینکه علامه دهخدا چند شماره آن را در سوئیس منتشر کرد. دهخدا شعر معروف «یاد آر ز شمع مرده، یاد آر» را در یکی از شماره‌های «صور اسرافیل» منتشر کرد و در حاشیه آن نوشت: شبی مرحوم جهانگیرخان را به خواب دیدم در جامه سپید و به من گفت چرا نگفتی [که] او جوان افتاد. من از این عبارت چنان فهمیدم که می‌گوید چرا مرگ مرا در جایی نگفته یا ننوشته‌ای و بلافاصله در خواب این جمله به خاطر من آمد: یاد آر ز شمع مرده یاد آر.