تنفیذ حکم لیاخوف روسی

محمدعلی‌شاه قاجار پس از سرکوب مشروطه خواهان و استقرار در باغ شاه (پادگان حر) از ۱۷ خرداد ۱۲۸۷ خورشیدی حفظ نظم تهران را به سرهنگ لیاخوف، افسر روسی و فرمانده قوای قزاق سپرد. مجاهدان مسلح مشروطیت هم در بهارستان و مجلس سنگر بندی کردند تا از نمایندگان حفاظت کنند.

لیاخوف افسر ارتش روسیه از طرف دربار تزار به ایران اعزام شده بود و در زمان سلطنت محمدعلی شاه فرماندهی بریگاد مرکزی قوای قزاق را عهده‌دار شد. لیاخوف در مقابل وزیر جنگ و هیچ‌یک از مقامات وقت ایران برای خود مسوولیتی قائل نبود و مستقیما از پطرزبورگ کسب تکلیف می‌کرد. محمدعلی شاه در مقابله با مشروطه‌خواهان او را به سمت فرماندار نظامی تهران منصوب کرد. او به دستور شاه و توصیه «سرگی شابشال» روسی که در خدمت محمدعلی شاه بود و «گارتویک» وزیرمختار روسیه در ایران، مجلس شورای ملی را به توپ بست. بر اثر این واقعه جمعی از نمایندگان مجلس را متفرق ساخت و عده‌ای را کشت و قوای قزاق وارد مجلس شدند و دست به تخریب و غارت زدند. لیاخوف از طرف محمدعلی شاه مورد قدردانی قرار گرفت.

لیاخوف تا سوم مرداد ۱۲۸۸ ه.ش در خدمت محمدعلی شاه بود، ولی پس از فتح تهران از سوی مجاهدان، تسلیم اردوی مشروطه‌خواهان شد و از طرف علیقلی خان سردار اسعد و محمدولی خان سپهسالار تنکابنی فاتحان مشروطه‌خواه تهران، تحت حفاظت یوسف خان امیرمجاهد قرار گرفت تا مورد حمله مشروطه‌خواهان واقع نشود. لیاخوف، استعفای خود را تسلیم سپهسالار وزیر جنگ کرد و به پطرزبورگ رفت. در سال ۱۹۱۷ میلادی که انقلاب روسیه پدید آمد به ژنرال «نیکین» پیوست و چون تزار سقوط کرد به «باتوم» گریخت و در آنجا کشته شد.