ورود نیکسون به تهران

نهم خرداد ۱۳۵۱ ریچارد نیکسون سی و هفتمین رئیس‌جمهوری آمریکا به همراه همسرش برای یک دیدار رسمی وارد تهران شدند. این سفر در شرایط خاصی صورت گرفت: از یکسو شاه باخروج انگلستان از خلیج‌فارس در پاییز۱۳۵۰، خلأ قدرتی در منطقه احساس می‌کرد و اصرار داشت با کمک آمریکا این خلأ را پر ‌کند؛ از سوی دیگر پیمان دوستی عراق و شوروی در فروردین ۱۳۵۱ به امضا رسید و سلاح‌های روسی به بغداد سرازیر شد. این دو موضوع شاه را بیش از گذشته به واردات سلاح‌ها و جنگ‌افزارهای آمریکایی تشویق می‌کرد.

شاه نیکسون را «دوست قدیمی و مورد اعتماد خویش‌» می‌دانست‌. این دوستی از زمانی آغاز شد که نیکسون معاون آیزنهاور بود و در بازگرداندن شاه به قدرت، با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نقش بسزایی داشت. نیکسون بلافاصله پس از کودتای ۲۸ مرداد به ایران آمد وحمایت قاطع دولت خود را از شاه اعلام کرد. علاوه بر این، وی در آبان ۱۳۴۷ که در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به پیروزی رسید، از حمایت‌های مالی شاه برخوردار بود. شاه یک سال پس از پیروزی نیکسون ـ ۲۹ دی ۱۳۴۸ـ در سفر رسمی عازم واشنگتن شد و مورد استقبال گرم نیکسون قرار گرفت. او در این سفر برای نخستین بار پیشنهاد ارسال نفت در ازای دریافت سلاح را با مقامات آمریکایی مطرح کرد که با خشنودی هیات حاکمه آمریکا همراه بود. از زمان سفر شاه به آمریکا تا سفر نیکسون به تهران ـ ۳۰ ماه ـ ۲۲۰ میلیون دلار تجهیزات نظامی در اختیار شاه قرار گرفت‌. اعلام دکترین نیکسون در دوم مرداد ۱۳۴۸ نیز عامل دیگری در تشویق شاه به خرید سلاح‌های آمریکایی بود. نیکسون با آشکار شدن علائم شکست آمریکا در جنگ ویتنام، دکترین خود را مبنی بر لزوم تسلیح دولت‌های متحد آمریکا در مناطق بحرانی جهان، به جای حضور نظامیان آمریکا در این مناطق اعلام کرد. این دکترین تشویق حکومت‌های وابسته به آمریکا چون کره‌جنوبی‌، ویتنام‌جنوبی‌، فیلیپین و ایران را برای خرید سلاح بیشتر در پی داشت. با این شرایط سفر نیکسون به تهران اهمیت خاصی داشت و نقطه عطفی در برنامه تسلیحاتی ایران به شمار می‌رفت‌.