گشایش حمام گنجعلی‌خان

گنجعلی‌خان که از جانب شاه عباس حکمران خطه کرمان شده بود، در بازار این شهر گرمابه‌ عمومی بزرگ و باشکوهی پدید آورد که ۲۷فروردین‌ماه ۹۷۷ شمسی گشایش یافت. مجموعه گنجعلی خان در استان کرمان، وسط شهر قدیم کرمان و در پیرامون بازار قدیم این شهر، ساخته شده است. این مجموعه تاریخی، متشکل از میدان، بازار، مدرسه، ضرابخانه، کاروانسرا، مسجد وحمام است. در قسمت شمالی میدان، ضرابخانه قرار دارد. همچنین آب انبار در بخش غربی، بازار گنجعلی خان در ضلع شرقی و حمام نیز در سمت جنوبی میدان گنجعلی خان طراحی و تعبیه شده است. به نظر می‌رسد که دورتادور میدان، مسجدهایی با معماری قابل‌توجهی وجود داشته که ۳ باب آن هنوز برجا مانده است. کاروانسرای هندوها، کاروانسرای وکیل، کاروانسرای جر و کاروانسرای چهارسوق، از جمله آثار تاریخی دیگری هستند که در اطراف و نزدیکی این حمام قرار گرفته‌اند.

روشنایی داخل حمام، از طریق نورگیرهایی که در مرکز یا دورتادور سقف‌ها قرار دارند تامین می‌شود. همچنین تابش نور خورشید به آب داخل حوض و بازتاب آن به دیوارها و سقف‌ها، باعث زیبایی بیشتر حمام می‌شود. طبق کاوش معماران و مهندسان،گرمای این حمام به وسیله گلخن یا تون تامین می‌شده و از تون کانا‌ل‌هایی گربه‌‌‌رو (کانال‌هایی به قطر بدن گربه) به زیر گرمخانه حمام طراحی و کشیده شده است که هوای گرم را از خود عبور داده، کف گرمکن را گرم کرده و هوای کثیف و آلوده را از طریق روزنه‌ها به خارج از حمام منتقل می‌کرده است. نمای بیرونی و سردر حمام این عمارت کهن، با مصالحی از جمله آجر به رنگ نیلی و سنگ مرمر تزیین شده و نقاشی‌های استاد چیره‌دست، میرزا شکرالله، روی سقف ورودی حمام دیده می‌شود. همچنین کتیبه‌ای از جنس سنگ مرمر وجود دارد که شعری به خط نستعلیق روی آن حکاکی شده است. آخرین مصرع این شعر، سال اتمام ساخت مجموعه گنجعلی خان را با حروف ابجد نشان می‌دهد: کسی نداده نشان در جهان چنین حمام (سال ۱۰۲۰ ه.ق)

گشایش حمام گنجعلی‌خان