تظاهرات بازاری‌ها

گروه تاریخ و اقتصاد: گزارش‌های میدانی متعددی درباره حوادث بازار در سال ۴۲ در دست است. براساس این گزارش‌ها، علاوه‌بر آتش زدن یک کامیون ارتشی در جلوی بازار، یک عده در داخل بازار کفاش‌ها و عده‌ای دیگر در جلوی بازار بزرگ در مقابل حملات پلیس مقاومت می‌کردند. یک عده حدودا سه هزار نفری که از دزاشیب به تجریش آمده بودند، به کلانتری آنجا حمله بردند. بازار تجریش تعطیل شد و تظاهرکنندگان از حمله به ساواک تجریش منصرف شدند، طیب حاج رضایی نیز در درگیری‌ها نقش فعالی داشت. وی با همکاری افرادی دیگر مانند حسین رمضان یخی عده‌ای از تظاهرکنندگان را رهبری می‌کردند. گزارش‌های رسیده همچنین حکایت از تعطیلی مغازه‌ها و دکاکین شهر خمین داشت.

در ۱۶ خرداد ۱۳۴۲، ساواک گزارش داد: در بازار شایع است که قرار است فردا عده‌ای به طرفداری آقای خمینی از قم و حضرت عبدالعظیم به تهران حرکت کنند... عده‌ای از بازاریان اظهار می‌دارند اگر بازار را باز نکنیم، آقای خمینی بدون شک آزاد خواهد شد.

اداره یکم عملیات اطلاع حاصل کرد که حسین اسماعیلی‌پور (حسین رمضان یخی)، حسین آقا مهدی و طیب حاج رضایی برای برپایی تظاهرات و مقابله با مامورین هم پیمان شده‌اند. در این روز اکثر مغازه‌های خیابان نادری، اسلامبول و شاه‌آباد بسته و بعضا نیمه باز بود. با این حال اوضاع عادی گزارش می‌شد. به دنبال گسترش شایعه‌ای مبنی بر زد و خورد در بازار و به خیابان آمدن بازاریان کفن پوش، کسبه چند خیابان تهران، کرکره مغازه‌هایشان را پایین کشیدند. درساعت ۱۰:۰۰ در تظاهراتی که در خیابان ناصرخسرو شکل گرفت، سه نفر تیر خوردند. در شهر ری عده‌ای از کسبه مغازه‌های خود را بسته بودند که با دخالت پلیس وضع عادی شد.

در اصفهان تا ساعت ۱۸:۰۰، قسمت بیشتر بازار اصفهان بسته بود. کسبه بازار نجف‌آباد، در مسجد تحصن کرده بودند. در این روز در اصفهان ۱۳ نفر دستگیر شدند که هفت نفر از آنها کسانی بودند که در تعطیلی بازار نقش داشتند. با آنکه اوضاع شهر مشهد آرام گزارش می‌شد. هیچ نشانی از بی نظمی وجود نداشت؛ اما عده‌ای دستگیر شدند. از ۵۵ نفر دستگیر شده، ۴۸نفر در همان روز آزاد شدند. اقدامات لازم برای باز نگه داشتن بازار در روز شنبه (۱۸/ ۳/ ۱۳۴۲)، انجام شد و قوای انتظامی کنترل اوضاع را در دست داشتند.

- منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی

تظاهرات بازاری‌ها