سمت و سوی بازار ارز تجاری

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد-شیرین جمشیدیان: روز گذشته مجلس شورای اسلامی در جلسه غیرعلنی که حدود ۳ ساعت به طول انجامید، تحولات بازار ارز را با حضور وزیر اقتصاد، رییس کل بانک مرکزی و رییس سازمان برنامه و بودجه را بررسی کرد.

در این جلسه ابتدا عبدالناصرهمتی، فرزین و پورمحمدی گزارشی از تحولات اخیر بازار ارز به مجلس ارائه دادند و بعد از آن روسای کمیسیون های اقتصاد، برنامه و بودجه، صنایع وجهش تولید به بیان دیدگاههای خود پرداختند.

در ادامه نیز ۶ نماینده به قید قرعه پشت تریبون قرار گرفتند و انتقاداتی را نسبت به وضعیت کنونی بازار ارز  اعلام کردند. در نهایت وزیر اقتصاد جمع بندی را ارائه کرد و محمدباقر قالیباف رییس مجلس با اشاره به برگزاری جلسه ای بدون تنش، از دولتمردان حاضر در جلسه خواست تا شرایط به گونه ای مدیریت شود که فشار مضاعفی بر مردم وارد نشود.

رییس مجلس همچنین در آغاز جلسه علنی مجلس گفت که مجلس از ساعت ۸ صبح امروز با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه درباره ارز و تبادلات ارزی و تراز ارزی در کشور جلسه غیرعلنی داشت و در این جلسه بحث‌های بسیار خوب، دقیق، کارشناسی و هماهنگی‌های خوبی انجام شد.

او ادامه داد: دولت و مجلس مصمم هستند تا بتوانند ثبات نسبی در حوزه ارز و بازار تبادل ارزی براساس پیش‌بینی قانون ایجاد کنند. تلاش این است که نیاز حوزه ارزی را برای تولید کنندگان و صادر کنندگان و بخش واردات مخصوصا در بعد کاربردی تجاری و صنعتی تامین کنیم و دراین باره روسای کمیسیون‌های مربوطه گزارش‌های لازم را به اطلاع مردم می‌رسانند.

در همین راستا در گفت‌وگو با نمایندگان مجلس ضمن اشاره به جویا شدن از جزییات جلسه غیر علنی این پرسش را مطرح کردیم که آیا از گزارش دولتمردان قانع شدند؟

ایجاد بازار ارز تجاری در زمان نادرست

رضا علیزاده، رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت و گو با خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد، با اشاره به جلسه غیرعلنی مجلس برای بررسی افزایش نرخ ارز، گفت: بانک مرکزی و وزارت اقتصاد اقدامی در راستای اجرای قانون برنامه هفتم توسعه انجام داده‌اند که اصل این اقدام یعنی برداشتن نرخ دستوری ارز نیمایی و ایجاد بازار ارز تجاری درست است؛ اما کاش این موضوع زودتر انجام می شد.

او ادامه داد: ایجاد بازار ارز تجاری اگرچه با تاخیر انجام شد و تبعات عدم انجام آن، مقداری زیاد شده است، اما اقدام موثری است؛ در حالیکه اگر زودتر این اقدام قانونی را انجام می‌دادند، تبعات آن کمتر بود.

به گفته علیزاده، باید حذف نرخ دستوری ارز نیمایی در مواقعی که بازار ارز آرام بود، اتفاق می افتاد که این، قطعا بهتر بود؛ اما علیرغم این کلیات موضوع اقدام درستی بود و ما از چند ماه قبل مصر بودیم که این بند از اجرای برنامه هفتم اجرا شود، باید مراقبت لازم هم صورت گیرد؛ اما به هر حال راه درستی است.

رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، اظهار کرد: راه درست در میان مدت و طولانی مدت برای مدیریت بازار ارز، حذف نرخ دستوری ارز نیمایی و ایجاد بازار ارز تجاری بود؛ ضمن اینکه واحدهای تولیدی، صادرکنندگان و فعالان اقتصادی نیز به دنبال همین موضوع بودند.

علیزاده تاکید کرد: در کل سیستم مدیریتی بانک مرکزی باید چابک‌تر و فعال‌تر از این باشد و بهتر عمل کند. در خصوص برخی رفتارهایی که تاکنون سیاستگذار در بازار ارز داشته، نقدهایی وجود دارد و این موضوع را در جلسات هم عنوان کردیم. البته مجددا اعلام می کنم که اقدامی که انجام شده اگرچه تبعاتی در افزایش نرخ ارز داشته، اما فی‌النفسه قدم درست و مطابق قانون بود.

وی افزود: از سوی دیگر از لحاظ کارشناسی نیز اقدام درست این بود که دولت قیمت‌گذاری دستوری در نرخ ارز نیمایی نداشته باشد و این موضوع نمی‌توانست دوام بیاورد؛ بنابراین دولت مجبور بود که این اقدام را انجام دهد و قانون هم این را می‌گوید.

او تصریح کرد: امیدواریم بانک مرکزی با مدیریت و اداره بهتر حوزه ارز و با سیاست‌های درست بتواند بازار را به نوعی کنترل کند که جامعه بیش از این تحت فشار قرار نگیرد. البته درست است که مولفه‌های مختلفی از جمله کاهش ارزش پول ملی، مباحث مربوط به سیاست خارجی و مسایل داخلی بر روی ارز اثر دارند؛ اما مهم این است که بانک مرکزی بتواند پشتوانه بالایی داشته باشد و ذخایر ارزی را در حدی نگه دارد که در بحران ها بتواند مدیریت کند. انتظار ما از بانک مرکزی بیشتر از اینها است.

رییس کمیسیون صنایع مجلس، در پاسخ به اینکه مشکل بانک مرکزی چه بوده؟ خاطرنشان کرد: بانک مرکزی باید قیمت دستوری نیمایی و ایجاد بازار ارز تجاری را خیلی زودتر از این و زمانیکه بازار آرام بود، آن را اجرا می کرد؛ ضمن اینکه برای کنترل بازار با تاخیر اقدام کردند. متاسفانه ما با یک فاز تاخیر ورود پیدا می‌کنیم و منتظر می‌شویم که مشکل ایجاد شود و تبعات آن در جامعه بروز کند و بعد به فکر این می افتیم که مسایل را کنترل کنیم.

به گفته علیزاده، باید رصدها و کنترل‌های بانک مرکزی روزانه، لحظه ای و با تدبیر باشد؛ اما این مورد را آنطور که جامعه انتظار دارد ندیدیم. در خصوص اینکه آیا از گزارش های ارائه شده از سوی دولتمردان حاضر در جلسه غیر علنی قانع شدید؟ عنوان کرد: اگر قانع نشویم چه کنیم؟

بازار ارز به ثبات می رسد

مهدی طغیانی، نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به نوسانات بازار ارز، اظهار کرد: از ابزارهایی که قانون در اختیار بانک مرکزی داده باید استفاده شود تا بازار به ثبات برسد. قطعا بانک مرکزی ابزارهای کافی دارد و عزم آن نیز وجود دارد البته غفلت هایی شده است.

او ادامه داد: روشی که برای ایجاد بازار ارز تجاری انجام شد اگر منطبق بر قانون است و ایرادی بر آن وارد نیست اما به زمان اجرا، عدم تدریج در اجرا و تمهید شرایط ایراد وارد است. این قانون را در هفته ای اجرا کردند که سه روز آن تعطیل بود و عرضه کافی در همان سامانه هم اتفاق نیفتاده است.

به گفته نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، این موارد محل نقد و ایراد است اما باید کمک کنیم و در این راستا بانک مرکزی جدی است و هم در بازار غیر رسمی و هم عمق بخشی به بازار رسمی ورود می کند تا ایرادات برطرف شود. نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: به نظر بنده بازار ارز عن قریب به ثبات می رسد.

طغیانی در خصوص اینکه آیا از پاسخ های دولتمردان قانع شدید؟ گفت: بالاخره توضیحاتی را ارائه کردند و ما نیز نقدهایمان را گفتیم. اینطور نیست که بگوییم همه ایراد دارند. اما باید جمع بندیمان این باشد که اگر ضعفی داشتیم بپذیریم و به سمت حل ایردات برویم. البته مجلس ناظر است و این جلسات ادامه خواهد داشت.